Б д т тән җазасиға қарши туруш комитети доклатида уйғурлар мәсилиси тәкитләнди

Уйғур дийариниң хотән вилайитидә әркин асийа радиосини аңлиғанлиқи үчүн 2003 - йили 6 - айниң бешида қолға елинған абдулла әпәнди, 11 - айғичә қамап қойулған болуп, бу 5 ай җәрйанида еғир дәриҗидә тән җазасиға учриған, тән җазаси җәрйанида униң бир қоли мейип болған. Сүрәт, абдулла әпәндиниң икки бармиқи кесилип мейип болған бир қоли.

21 - Ноябир күни тән җазасиға қарши туруш комитети йиғинниң хуласиси сүпитидә 15 бәтлик бир доклат елан қилған. Хитайдики тән җазаси мәсилиси әйибләнгән бу доклатта уйғур сиясий мәһбуслириниң тән җазасиға учраш әһвалиғиму бәлгилик орун берилгән.

Мәзкур доклатниң дәсләпки қисмида, хитай һөкүмитиниң б д т тән җазасиға қарши туруш комитетиниң чақириқиға аваз қошуп бәзи иҗабий қәдәмләрни басқанлиқи, мәсилән: 2001 - 2005 - 2007 - йиллири тән җазасиға қарши бәзи қанунларни чиқарғанлиқи, йәнә бәзи қанунларға түзитиш киргүзгәнлики вә бәзи иҗабий сиясәтләрни бәлгилигәнлики һәмдә бу қетимқи тән җазасиға қарши туруш йиғиниға актип иштирак қилип, йеқиндин маслашқанлиқи тилға елинған болсиму, қалған қисмида хитайда мәвҗут болуватқан еғир җаза мәсилилири тилға елинған.

Б д т ниң бу қетимқи йиғиниға тәклип билән қатнашқан бир гуруппа уйғур вәкиллири, 6 - ноябир күни уйғур сиясий мәһбуслириниң тән җазасиға учраш әһваллирини әмәлий пакитлири билән оттуриға қоюп, 31 кишилик хитай вәкилләр өмикини нәқ мәйданда осал әһвалға чүшүрүп қойған иди.

Хәвәрләргә қариғанда, хитайниң ташқи ишлар баянатчиси чин гаң б д т ниң бу доклатини дәрһал инкар қилип, наразилиқ баянати бәргән. Әмма йиғинға қатнашқан дуня уйғур қурултийи баш катипи долқун әйса әпәнди хитайниң бу доклатта оттуриға қоюлған соалларға 2010 - йили 11 - айға қәдәр җаваб бериш мәҗбурийити барлиқини әскәртти.