Türkiyining koniya shehiride échilghan xelq'araliq oqughuchilar körgezmiside Uyghur medeniyiti tonushturuldi

2011-Yili 5‏-ayning 14-‏15-künliri koniya mewlane medeniyet merkizide uyushturulghan bu körgezmige 46 dölettin koniya shehirige kélip oquwatqan oqughuchilar ishtirak qilip, körgezme achti.

Körgezmining échilish murasimigha koniya sheher bashliqi tahir aqyürek, seljuqlu sheher bashliqi Uyghur ibrahim altay, koniya ma'arip nazaritining naziri xélil shahin, mewlane xelq'araliq oqughuchilar jem'iyitining bashliqi mujahit uludagh, siyasiy partiye we ammiwi teshkilatlarning wekilliri we 35 dölettin oqughuchilar qatnashti.

Oqughuchilar öz milliti we dölitini türk xelqige tonushturush üchün özlirining milliy örp-adet, we medeniyetlirini tonushturidighan kiyim-kéchek, yémek ichmek we chalghu eswablirini körgezmige qoydi. Bu pa'aliyette Uyghurlarning örüp-adet we medeniyetlirimu tonushturuldi.

RFA/Arslan

Xelq'araliq mewlane oqughuchilar jem'iyiti teripidin uyushturuluwatqan “Xelq'ara oqughuchilar uchrishish” körgezme pa'aliyitige köp sanda koniya xelqi kélip ziyaret qildi. Bu körgezmide 46 dölettin koniyagha kélip oquwatqan uniwérsitét oqughuchiliri özlirining medeniyetlirini tonushturush meqsitide körgezmige qatniship özlirining milliy qimmiti bar eshyalirini, milliy kiyim qiyapetlirini, dölet xerite we bayraqlirini körgezmige qoyup özlirining medeniyet we örüp adetlirini tonushturdi.

Bu körgezmige Uyghur oqughuchilarmu özlirining milliy kiyimlirini we chimen doppilarni kiyiship Uyghurlarning milliy medeniyitini ipadileydighan Uyghur doppisi we etles könglek qatarliq milliy buyumlarni körgezmige qoydi. Uyghurlarning milliy kiyimliri kishilerning alahide diqqitini tartti.

Koniya sheher bashliqi tahir aqyürek ependi échilish murasimida söz qilip bu pa'aliyetning qérindashliq, hemkarliq we birlik hés- tuyghularni kücheytishke wasite bolushni ümid qilidighanliqini ipadilidi. Sheherler we döletler otturisida köwrüklük rol oynishini arzu qilidighanliqini bildürdi. Bu körgezmide pa'aliyitide medeniyetlerni tonushturush pa'aliyiti élip barghan, körgezme achqan qérindashliq muhitning berpa bolushi üchün wasite bolghan oqughuchilarni tebrikleydighanliqini ipadilidi.

Échilish murasimida yene mewlane xelq'araliq oqughuchilar jem'iyitining bashliqi mujahit uludagh, koniyagha kélip ilim tehsil qiliwatqan oqughuchilar bilen birlikte bu pa'aliyetni uyushturushining oxshimighan awazlarda oxshash bir jümlini sözleshni yeni “Biz bir millet” dégen sözni birlikte sözlesh, meniwi qérindashliq chüshenche peyda qilishta muhim rol oynighanliqini bildürdi.

Biz pa'aliyet heqqide melumatqa érishish üchün xelq'araliq mewlane oqughuchilar birlikining idare hey'et mes'ulliridin murat arslan ependi bilen söhbet élip barduq. Murat arslan ependi bu pa'aliyetke koniya xelqidin 15 ming kishining ishtirak qilghanliqini bildürdi we bu pa'aliyetni uyushturushtiki meqsitini ipadilep mundaq dédi: oxshimighan döletlerdin kélip koniyada oquwatqan méhman oqughuchilargha xizmet qilish we bu oqughuchilar we ularning döliti, milliti we medeniyetlirini xelqimizge tonushturush meqsitide bu pa'aliyet uyushturuldi. Koniyada sherqiy türkistan, qazaqistan, négiriye, kéniye qatarliq 46 dölettin kélip oquwatqan 1200 etrapida chet'ellik oqughuchilar oquwatidu, koniya xelqining köpinchisi bu oqughuchilarning tili, döliti we medeniyetliri heqqide melumati yoq idi. Biz bularni ular heqqide melumatqa ige qilishni meqset qilip bu pa'aliyetni uyushturduq. Yene bir meqset, bu pa'aliyet arqiliq qérindashliq muhit berpa qilish, bu insanlarning xelqimiz teripidin tonulushi we xelqimiz bilen bu oqughuchlar otturisida qérindashliq munasiwet berpa qilish meqsette uyushturuldi.

Murat arslan ependi yene Uyghur medeniyiti heqqide némilerni bilisiz dégen so'alimizgha jawab bérip mundaq dédi: Uyghur türkliri milliy kiyimlirini kiyiship, körgezme achti. Biz Uyghurlarning ehwalini yaxshi bilimiz. Uyghurlar bizning qérindashlirimiz, ularning medeniyiti türklerning medeniyitining asasi. Uyghurlarning medeniyiti bek jelp qilarliq bir medeniyet. Biz oxshash bir millet emma oxshimaydighan yérimiz ular sherqiy türkistanda yashaydu, biz türkiyide yashaymiz, biz bu yerge burun kelgenlikimiz üchün bizning shekil we hayat terizimiz özgerdi. Türklerning esli simwoli ularda qaldi. Biz Uyghurlarni bek yaxshi körimiz. Uyghurlarning bu xil pa'aliyetlerge qatnishishi Uyghurlarning öz medeniyitini bashqilargha tonutushta muhim rol oynaydu. Shuning üchün bu xil medeniyet pa'aliyetlerni uyushturush Uyghurlar üchün bek muhim dep qaraymen. Uyghurlar bilen türkler bir biridin uzaq xelqlerdin emes, jughrapiye jehettin qanchilik uzaq bolushidin qet'iy nezer ikki xelq uzun yillardin biri bir-birige zich baghlinip yashap kelgen qérindash xelq.