10-Nöwetlik “Dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishishi” bashlandi

“Sherqiy türkistan milliy birlik shurasi” da sherqiy türkistan teshkilatlar birliki re'isi hidayetullah oghuzxan échilish nutiqi sözlimekte. 2018-Yili 23- iyul. Istanbul, türkiye.

10-Nöwetlik dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishishi yighini - “Sherqiy türkistan milliy birlik shurasi” din bir korunush. 2018-Yili 23- iyul. Istanbul, türkiye.

10-Nöwetlik dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishishi yighini - “Sherqiy türkistan milliy birlik shurasi” din bir korunush. 2018-Yili 23- iyul. Istanbul, türkiye.

10-Nöwetlik dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishishi yighini - “Sherqiy türkistan milliy birlik shurasi” din bir korunush. 2018-Yili 23- iyul. Istanbul, türkiye.

Sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining uyushturushi bilen her yili bir qétim ötküzülüp kéliwatqan “Dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishish yighini” ning 10-nöwetliki bu yil 22-iyul küni istanbulda échilish murasimi bilen bashlandi.

Istanbulning fatih rayonigha jaylashqan éli emiri medeniyet merkizi yighin zalida échilghan murasimgha istanbulda yashawatqan Uyghurlardin er-ayal bolup 1000 din artuq kishi qatnashti.

Yighin'gha yene türkiyediki, islam dunyasi ammiwi teshkilatlar birliki, türkiye xalisane birleshme wexpi we bashqa köpligen teshkilatlarning re'isliri we wekilliri qatnashti. 

Yighin qur'an kerim tilawet qilish we istiqlal marshi oqush bilen bashlandi. Yighinda sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetulla oghuzxan échilish nutqini sözlidi.

Échilish murasimida türkiye jumhur re'isi rejep tayyip erdoghanning bash danishmeni exmet sélim kör'oghli ependi, ammiwi hemkarliq munbiri teshkilatining re'isi ayxan ogan, xelq'araliq qanunshunaslar birliki jem'iyitining bash katipi proféssor nijati jeylan, sabiq parlamént ezasi proféssor jelal erbay, sherqiy türkistan ölimalar birlikining re'isi doktor atawulla shehyari qatarliq onlarche ammiwi teshkilat rehberliri söz qilip bu yighinni tebriklidi we muweppeqiyetlik axirlishishini ümid qilip tilek-arzulirini ipadilidi.

Échilish murasimida söz qilghan türkiye jumhur re'isi rejep tayyip erdoghanning bash danishmeni exmet sélim kör'oghli, türkiye qatarliq dunyaning her qaysi jaylirida yashawatqan Uyghurlarning ghem-qayghugha patmasliqini we ümidsizlenmeslikini tewsiye qildi. 

Sherqiy türkistan teshkilatlar birlikining re'isi hidayetulla oghuzxan söz qilip, bu yighinning ghaye meqsetliri we ehmiyiti toghrisida toxtaldi.

Hidayetulla oghuzxan, dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishish yighinining tunji qétimliqi 2009-yili 7-ayning 5-küni bashlan'ghanliqini, u küni “Ürümchi weqesi” yüz bergenlikige toghra kelgenliki üchün yighinning pütün programmilarni bikar qilghanliqini we yighin'gha qatnishish üchün dunyaning her qaysi jayliridin kelgen Uyghur pa'aliyetchiler bilen istanbuldiki xitay konsulxanisi aldigha bérip, namayish élip barghanliqini emma dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishish yighini shu yildin bashlap hazirghiche her yili bir qétim ötküzülüp kéliwatqanliqini, bu yil 10-qétimliqi ötküzülüwatqanliqini bildürdi. 

Hidayetulla oghuzxan sözide yene Uyghurlarning hazirqi ehwali toghrisida toxtilip mundaq dédi: “Xitay da'iriliri qoshmaq tughqanchiliq nami astida xitaylarni Uyghurlarning öylirige orunlashturushtin ibaret exlaqsizliq, qanunsizliq bilen yürgüzüwatqan bu qilmishliri sherqiy türkistan xelqining qelblirini ot bilen daghlighandek qayghu-elemge toldurdi.” 

Hidayetulla oghuzxan sözide yene Uyghurlarning hazir yoq bolush girdabigha bérip qalghanliqini, türkiye qatarliq dunya döletlirini xitay bilen bolghan munasiwetliride Uyghurlarning mesililirini küntertipke keltürüshke chaqiriq qildi.

Yighinning échilish murasimida yene qirghizistan Uyghur ittipaqining sabiq re'isi roza muhemmed hajim sözge chiqip, Uyghurlarni birlikke chaqirdi we 10-nöwetlik dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishish yighinigha qirghizistandiki Uyghurlargha wakaliten qatnishiwatqanliqini we özi bilen qoshup 5 kishining bu yighin'gha kelgenlikini bildürdi. 

Roza muhemmed hajim sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetulla oghuzxan'gha, qirghizistan Uyghur ittipaqi teripidin teyyarlan'ghan sherep médalini teqdim qildi. Doppa we ton kiydürüp, “Sherqiy türkistan dawasining harmas oghlani” dep baha berdi.

Yighinning échilish murasimida sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyiti teripidin alahide yasalghan sherep taxtisi, sherqiy türkistan üchün alahide xizmet körsetken shexsler dep qaralghan, exmet sélim kör'oghli, ayxan ogan, isma'il heqqi turunch, proféssor jalal erbay, doktor ömer qul, doktor atawulla shehyar, abdulla alim qatarliq Uyghur we türklerdin bolup 23 kishige mukapat bérildi.

10-Nöwetlik dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishish yighini 22-iyul échilish murasimidin kéyin 26-iyulghiche 4 kün dawam qilidiken. Yighinning échilish murasimi xelq ammisigha ochuq bolup, kéyinki künlerdiki bölümliri alahide teklip qilin'ghan teshkilat rehberliri, akadémikler, tetqiqatchilar, ziyaliylar we dini ölimalar bilen yépiq shekilde élip bérilmaqta iken. Yighin 23-iyul künidin bashlap dunyaning her qaysi jayliridin kelgen méhmanlar üchün mexsus teyyarlan'ghan istanbuldiki bir méhmanxanining yighin zalida dawam qilmaqta iken.

Biz bu yighin toghrisida pikir-qarashlirini élish üchün yighin'gha qatnishiwatqan dunya Uyghur qurultiyi dini ishlar komitéti mudiri turghunjan alawudun bilen söhbet élip barduq. Turghunjan alawudun ependi bu yighinning nahayiti yaxshi ötüwatqanliqini, yighin ishtirakchiliri otturisida qérindashliq hés-tuyghuning küchiyiwatqanliqini, yighinda otturigha qoyulghan mezmunlardin yaxshi paydiliniwatqanliqini bildürdi.