Kanada xu'awéy shirkitide ishleydighan 3 neper xizmetchining da'imliq iqamet telipini ret qildi
2016.06.20

Kanadada chiqidighan yer shari we mektuplar géziti shundaqla jenubiy junggo pochtisi gézitining yéqinda tarqatqan xewerliridin melum bolushiche, kanada hökümiti jasusluq, térrorluq shundaqla döletni aghdurushqa urunush endishisi sewebidin, xitayning kanadadiki eng chong télégraf shirkiti hésablan'ghan xu'awéy shirkitide ishleydighan 3 kishining da'imliq iqamet telipini ret qilghan.
Xitayning dölet igilikidiki shirkiti xu'awéy, 2008-yilidin étibaren kanadada ish bashlighan bolup, dunya boyiche 3-orunda turidighan eqilliq téléfon ishlepchiqirish shirkiti hésablinidu. Xu'awéy shirkiti 2012-yilidin étibaren intérnét uchur jasusluqi gumani bilen dunya küntertipide yer élip kéliwatqan shirketlerning biri bolup, shu sewebtin amérika we awstraliye qatarliq döletler xu'awéy shirkitining bu döletlerdiki mulazimitige cheklime qoyghan.
Emma, kanada terep amérika we kanada bixeterlik organlirining jiddiy agahlandurushlirigha qarimay, xu'awéy shirkitini kanada iqtisadining güllinishige shundaqla ish imkaniyetlirini échishqa töhpe qoshti dep maxtap kéliwatqan idi.
Xu'awéy shirkiti mesilisi, kanadadiki öktichi partiyiler izchil naraziliq bildürüp kéliwatqan mesililerning biri bolup, ular stéwén xarpér bashchiliqidiki konsérwatiplar partiyisini, kanadaning bixeterlikige tehdit élip kélish éhtimalliqi bolghan xu'awéygha yéshil chiragh yéqip berdi dep eyiblep kelgen idi. Yéngi démokratik partiyening bashliqi tom mulkér ene shundaq öktichilerning biri, u kanada parlaméntida ipade bildürüp: “Amérika we awstraliye hökümetliri xu'awéy shirkitini dölet bixeterlikige jiddiy tehdit élip kélidighanliq endishisi bilen taqash qarari chiqardi, emma néme üchün konsérwatip hökümiti bundaq bir qararni ret qilidu” dégen idi.
Kanada döletlik téléwiziye qanilining muxbiri greg weston xu'awéy shirkiti heqqide 2012-yilidin buyan izchil xewer yézip kéliwatqan muxbirlarning biri. Uning bildürüshiche, besh burjeklik bina, fbi, chi'a, d/let bixeterlik idariliri, aqsaray, amérika parlaménti qatarliqlarning hemmisi xu'awéy üchün qizil chiragh yaqqan.” emma gregning qarishiche, kanada terep bu agahlandurushlargha qulaq salmighan.
Muxbir greg xu'awéy shirkiti heqqide, amérikining jasusluqqa qarshi turush ishxanisining sabiq bashliqi wen kléwni ziyaret qilghan. Wen kléw, xu'awéy shirkitining özini tonushturush qisqa filimidiki uchuwatqan qanatliq tulparni simwolluq oxshitip turup mundaq dégen: “Xu'awéy shirkiti xitay hökümiti, hetta xitay armiyesining arqisigha yoshurun'ghan sirliq jasusluq tulpiri bolushi mumkin. Xitay bir partiyelik diktator bir dölet xu'awéy bolsa xitay hökümitining bashqurushidiki bir shirket, uning xitay hökümiti bilen bolghan munasiwiti otturida éniq, xu'awéy shirkiti xitay hökümitidin ayrilip chiqimen dégen teqdirdimu ayrilip chiqalmaydu.”
Wen klewés yene, amérika istixbarat orunlirining, xu'awéyning amérika we kanadaning sirlirini oghrilash üchün télégraf uchurliri yollaydighan arqa ishik bolup qélishidin ensirewatqanliqini, eger shundaq bolup qalsa, bu xelq'araliq bir uchur urushigha, hetta eskiri heriketlerning kélip chiqishigha seweb bolidighanliqini bildürgen. U yene jiddiy halette xitay uchur alaqe jasusluqining, barliq ammiwi mulazimet sistémilirini palech haletke chüshürüp qoyidighanliqini eskertken. U yene xitay, intérnét we uchur wasitiliri arqiliq amérikigha jasusluq tehditi séliwatqan 1-nomurluq dölet dégen.
Emma, muxbir gregning qarishiche, kanada hökümiti, amérika we kanada bixeterlik organlirining agahlandurushlirigha qarimay, xu'awéy shirkitige qizil gilem sélip kelgen. U k b k ge bergen xewiride, sabiq kanada bash ministiri stewen xarpér xitaygha barghanda xu'awéyning kanadagha qoshqan töhpisini alahide tilgha alghan. Undin bashqa ontari'o ölkisining ölke bashliqlirimu xu'awéy shirkitini ziyaret qilip ular bilen qol siqishqan. Muxbir gregning qarishiche, kanada hökümiti xu'awéydin siyaset üchün paydilan'ghan.
Yer shari we mektuplar géziti we jenubiy junggo pochtisi gézitining xewirige asaslan'ghanda, bu qararni kanadaning xongkongda turushluq köchmenler idarisi chiqarghan bolup, bu organ bu heqte élan qilghan xétide, xu'awéy shirkitide ishleydighan bir xizmetchining jorisining kanadadiki iqamet telipini köchmenler we siyasiy panahliq qanunining 34- maddisigha asasen ret qilghanliqini, ret qilish sewebining jasusluq, térrorluq we döletke xewp yetküzüsh ikenlikini tilgha alghan.
Kanadadiki mulahizichilerning bildürüshiche, xu'awéy shirkiti xizmetchilirining iqamet telipining jasusluq, térrorluq we döletni aghdurushqa urunush qatarliq gumanlar bilen ret qilin'ghanliqi, kanadaning tunji qétim xu'awéy shirkitige soghuq mu'amile qilishi bolup hésablinidiken.
Bu programmining tepsilatini yuqiridiki ulinishtin anglighaysiler.