Ma'arip jem'iyiti bilen ölimalar birlikining mes'ulliri malayshiyada muhim uchrishishlarda boldi

Merkizi istanbulgha jaylashqan sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetulla oghuzxan, sherqiy türkistan ölimalar birlikining mu'awin re'isi sirajidin ezizi, awstraliyedin abdusalam alim, istanbuldin doktor éli rozi qatarliq töt kishidin terkib tapqan bir hey'et 2-ayning 9-künidin 14-künigiche malayshiyada bir qatar muhim uchrishishlarda boldi.

Uyghur hey'et malayshiyadiki bir qisim ammiwi teshkilatlarning mes'ulliri bilen uchriship, Uyghur mesilisi toghrisida bir yürüsh yighin we pa'aliyetler élip barghan, mexsus orunlashturulghan yighinlarda Uyghur mesilisi toghrisida léksiye bergen, bir qisim gézit we téléwiziye qanallirining ziyaritini qobul qilip, malayshiya xelqige Uyghur mesilisini tonushturghan shundaqla malayshiya hökümiti we xelqini Uyghurlarni qollashqa chaqiriq qilghan. 

Sherqiy türkistan ölimalar birlikining awstraliyediki mes'uli, dini alim abdusalam alim radiyomiz muxbirining ziyaritini qobul qilip, malayshiya ziyariti toghrisida melumat berdi. Uning bildürüshiche, 4 kishilik Uyghur hey'et ziyaret jeryanida malayshiyaning “Gilobal fés”, “El-hijret”, “Awani” qatarliq téléwiziye qanalliri we “Néshinal géziti” qatarliq gézitlerning ziyaretlirini qobul qilip, malayshiya xelqige Uyghur mesilisini anglatqan.

Hidayetulla oghuzxan bu qétimqi malayshiya ziyaritining meqsiti toghrisida toxtilip mundaq dédi: “Biz ötken aydimu malayshiyani ziyaret qilghanliqimizning xewirini xelqimiz bilen hembehirleshken iduq. Sherqiy türkistan mesilisining xelq'aralashqan weziyitini téximu kücheytish, sherqiy türkistan mesilisini sherq we islam dunyasida keng anglitish, xelq ammisigha, ammiwi teshkilatlarning mes'ullirigha, siyasiy partiyelerning rehberlirige keng anglitish we hökümetler bilenmu munasiwet qilish meqsitide bu ziyaretni élip barduq. Bu jeryanda sherqiy türkistan mesilisini chüshendürüsh, sherqiy türkistan mesilisige bolghan hésdashliqini ashurush üchün heriket da'irisini kéngeytish jehette bir yürüsh pa'aliyetler élip bériliwatidu, bu nuqtida ko'ala-lanpordiki tesir da'irisi keng ammiwi teshkilatlar bilen zich munasiwetler quruldi.” 

Hidayetulla oghuzxan bu qétimqi ziyariti jeryanida “Wedeh”, “Gilobal fés” qatarliq bir qisim ammiwi teshkilat rehberliri bilen uchrashqanliqini shundaqla bir qisim resmiy organlarning mes'ulliri bilenmu körüshkenlikini tilgha élip, bu heqte hazirche tepsiliy toxtilishni xalimaydighanliqini bildürdi. 

Hidayetulla oghuzxan yene malayshiya ziyariti jeryanida sherqiy türkistan mesilisining buningdin kéyin xelq'arada téximu kéngiyidighan bir weziyetke qarap yüzliniwatqanliqini hés qilghanliqini ilgiri sürdi. 

Abdusalam alim bu qétimqi ziyaretning jiddiy yosunda ötkenlikini, bir qisim organlarning muhim shexsliri bilen uchriship, Uyghur mesilisini anglitish bilen birge Uyghurlargha alaqidar bir türküm teleplerni otturigha qoyghanliqini bildürdi. 

Abdusalam alim sözide yene ilgiri élip barghan ziyaretlerning netijisini körgenlikini, hazir malayshiya xelqining Uyghurlar bara-bara tonuwatqanliqini we hésdashliq qilishqa bashlighanliqini bildürdi. 
Abdusalam alim yene “Awami” dégen téléwiziye qanilining neq meydan programmisigha qatniship, Uyghur mesilisi anglitish jeryanida xitayning malayshiyadiki elchixanisidin tang tang isimlik bir xadim téléfon arqiliq programmigha qatnashqan. U Uyghurlar toghrisida bir qisim sepsetilerni anglitish arqiliq Uyghur rayonida jaza lagérining barliqini inkar qilghan. Abdusalam alim xitay diplomatning bayanlirigha reddiye bérip, xitay da'irilirining bésim siyasetlirini delil-ispat bilen anglatqan. Bolupmu xitaylar inkar qiliwatqan jaza lagérlirida 3 milyondin artuq Uyghurning tutulghanliqini, özining a'ilisidin hazir singlisi qatarliq 10 kishining xitayning jaza lagérigha qamalghanliqini delil-ispat qilip körsetken. 

Abdusalam alim bu qétimqi ziyaritining ünümining yaxshi bolghanliqini, islam dunyasida Uyghur mesilisining küntertipke kélishke bashlighanliqini bildürdi. U “Bu xelqimizge ümid béridighan bir qedem boldi” dédi. 

Malayshiya adalet partiyesining re'isi enwer ibrahim “Washin'gton pochtisi” géziti muxbirning ziyaritini qobul qilip, Uyghurlar toghrisida bir qisim muhim bayanlarni bergen we xitayni tenqid qilghan. Türkiye “Qarar” gézitining 14-féwral kündiki sanida “Washin'gton pochtisi” gézitidin neqil qilip bildürüshiche, enwer ibrahim xitayning Uyghurlar üstidin yürgüzüwatqan kishilik hoquq depsendichiliklerni tenqid qilip, “Bu yalghuz Uyghurlar üchünla emes, belki musulman dunyasi üchünmu zor paji'edur” dégen.