Istanbulda “Sherqiy türkistan Uyghur teshkilatliri dostluq xitabnamisi” élan qilindi

10-Nöwetlik dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishishi yighinidin bir körünüsh. 2018-Yili 26- iyul. Istanbul, türkiye.

10-Nöwetlik dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishishi yighinidin bir körünüsh. 2018-Yili 26- iyul. Istanbul, türkiye.

10-Nöwetlik dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishishi yighinidin bir körünüsh. 2018-Yili 26- iyul. Istanbul, türkiye.

Sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyiti teripidin uyushturulghan 10-nöwetlik “Sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishishi” 7-ayning 23-künidin 26-künigiche beylik düzü rayonidiki kaya istanbul körgezme méhmanxanisida ötküzüldi. 16 Dölettin kelgen sherqiy türkistan teshkilatlirining wekilliri, tetqiqatchilar, ziyaliylar, diniy ölimalar, yurt mötiwerliri we Uyghur yashliridin terkib tapqan 150 din artuq kishi qatnashqan mezkur yighinda “Sherqiy türkistan milliy birlik shurasi” dégen ana témini chöridigen halda muzakire we muhakime élip bérildi.

Yighin axirida, yeni 26-iyul küni chüshtin burun yighin ishtirakchilirining ortaq qétilishi bilen xulase doklati élan qilindi. Shuning bilen bir waqitta sherqiy türkistan teshkilatlar rehberliri öz ara ötküzgen yépiq yighinida qararlashturulghan “Sherqiy türkistan Uyghur teshkilatliri dostluq xitabnamisi” élan qilindi.

“Dostluq xitabnamisi” ni sherqiy türkistan teshkilatlar birliki we sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetulla oghuzxan oqup ötti.

U “Dostluq xitabnamisi” ni oqup mundaq dédi: “10-Nöwetlik ‛dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishishi‚ yighini we ‛sherqiy türkistan milliy birlik shurasi‚ yighinigha herqaysi döletlerdin kelgen teshkilat rehberliri birdek töwendiki nuqtilarda pikir birlikige keldi. Wetinimizning azadliqi, xelqimizning xitay zulumidin qutulushi yolida ortaq heriket qilish, sherqiy türkistan teshkilatliri otturisida inaqliqni kücheytip, chong-kichik ziddiyetlerge yol qoymasliq, birlik barawerlikke zit kélidighan söz-heriketlerdin uzaq turush. Sherqiy türkistan xelqige ziyan yetküzmigen her qandaq küch weyaki döletni düshmen dep qarimasliq. Teshkilatlar we rehberler bir-birige qarshi ijtima'iy taratqularda bolsun, meyli metbu'atlarda bolsun pitne-ighwagha sewebchi bolidighan söz-heriketlerdin saqlinish. Teshkilatlar öz aldigha musteqil heriket qilish bilen bir waqitta yene bir-birining pa'aliyetlirini qollap-quwwetlesh. Öz ara hemkarliqni kücheytip, milliy menpe'etni birinchi orunda qoyghan halda birlikte heriket qilish. Sherqiy türkistan teshkilatliri öz ara bir birini étirap qilish, hörmet qilish, kéngishish we maslishish. Sherqiy türkistan dawasigha ziyan yetküzidighan ichki we tashqi küchlerge birlikte qarshi turush. Sherqi türkistan teshkilat rehberliri arisida qerellik muhakime yighinliri chaqirish, pewqul'adde ehwallarda krizislarni hel qilish guruppiliri teshkil qilish we wahakazalar.”

10-Nöwetlik ‛dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishishi‚ yighinining xulase doklatida Uyghurlar we sherqiy türkistan mesilisige alaqidar bir qanche türlük nuqtilar alahide tekitlen'gen bolup, hidayetullah oghuzxan bu heqte mundaq dédi: “Milliy kimlik we milliy birlik shekillendürüshte aldi bilen syasiy-idiye birliki shekillendürüsh, organ we kolléktip ichide heriket qilish idiyisi yétildürüsh shundaqla mustemlikini tamamen ret qilidighan milliy angni östürüsh zörür.”

Xulase doklatida hidayetulla oghuzxan yene “Sherqiy türkistan milliy fondi” ning qurulushining nahayiti zörür ikenlikini tilgha élip mundaq dédi: “‛sherqiy türkistan milliy iqtisad fondining tesis qilinishi‚ dégen témida doklat sunulghan bolup, teshkilat rehberliri we yighin'gha qatnashquchilarning ortaq qarashliri bilen sherqiy türkistan dawasining éhtiyajlirini qamdash üchün ‛sherqiy türkistan milliy fondi‚ ni qurush teshebbusi otturigha qoyuldi. ‛sherqiy türkistan milliy fondi‚ ning qurulushi üchün 13 ezadin terkib tapqan teyyarliq hey'iti teshkillendi.” 

Hidayetulla oghuzxan sözining axirida mundaq dédi: “Xulase qilip éytqanda, bu qétimqi yighinda sherqiy türkistan xelqi nöwette duch kéliwatqan pewqul'adde qéyin ehwallargha qarita hel qili chariliri we chiqish yolliri muzakire qilindi.” 

Biz bu yighin toghrisida pikir-qarashlirini élish üchün bu yighin'gha qatnashqan dunya Uyghur qurultiyining mu'awin re'isi doktor erkin ekrem, yawropa sherqiy türkistan ma'arip jem'iyitining bash katipi eysa sawut ependiler bilen söhbet élip barduq. 

Doktor erkin ekrem bilen eysa sawut qarim özlirining bu yighin heqqidiki tesiratlirini otturigha qoyup ötti.