Türkiye, qazaqistandiki fethullahchilar achqan mekteplerni étiwétishini telep qildi
2016.08.09

15 - Iyul küni türkiyede meydan'gha kelgen herbiy siyasiy özgirishtin kéyin, türkiye hökümiti qazaqistan dölitidin qazaqistandiki fethullah gülenchiler achqan 33 mektepni taqiwétishni telep qilghan idi. Qazaqistan dölet re'isi nursultan nazarbayéf 8 - ayning 5 - küni türkiyede élip barghan ziyariti jeryanida muxbirlargha bergen bayanatida, mezkur mekteplerning qazaqistan ma'arip ministirliqining kontroli astida ikenlikini, oqutquchilirining köpining qazaqistan wetendishi ikenlikini, bu mesile heqqide ikki dölet otturisida muzakire élip bérish netijiside qarar béridighanliqini éytti.
Erdoghan qazaqistan dölet re'isi nursultan nazarbayéfni enqere beshtepediki ordisida resmiy murasim bilen kütiwaldi. Arqidin ikki dölet re'isi otturisidiki uchrishish bashlandi. Uchrishish axirlashqandin kéyin ular birlikte muxbirlargha bayanat berdi.
Rejep tayyip erdoghan qazaqistan türkiyening istratégiyelik shériki ikenlikini, qazaqistanning türkiyening sherqqe échilidighan derwazisi ikenlikini, türkiye bolsa qazaqistanning gherbke échilidighan derwazisi ikenlikini bayan qilip mundaq dédi: “Türkiye qazaqistanning istratégiyelik shériki hésablinidu. 2011 - Yili qurulghan istratégiye konsiyining 3 - qétimliq yighinini dölitimizde yéqinda ötküzimiz. Türkiye bilen qazaqistan tarixiy yipek yolini qayta janlandurushta muhim ikki dölet. Ehmet yesiwiy tughulup chong bolghan türkistan shehiri ottura asya bilen türkiyeni bir - birige baghlighan meniwiy köwrük hésablinidu. Biz bu tarixiy rishtimizni kücheytishke tirshishimiz kérek.”
Arqidin qazaqistan dölet re'isi nursultan nazarbayéf bayanatida 15 - iyulda hayatidin ayrilip qalghanlargha allahtin rehmet tilesh, yaridar bolghanlargha allahtin shipa tilesh üchün kelgenlikini bayan qildi.
Bir muxbirning “Qazaqistan fethullah gülen térrorr teshkilatining qazaqistandiki 33 mektipini étiwetmeydighanliqini dégen idi. Bu heqte ikki dölet re'isi muzakire élip bardinglarmu ?” dégen so'aligha rejep tayyip erdoghan mundaq jawab berdi: “Qazaqistandiki fethullahchi térrorr teshkilatining mektepliri toghrisida muzakire élip barduq. Türkiye ma'arip fondi bilen qazaqistan ma'arip ministirliqi bilen uchrishish élip baridu. Muzakire axirida qarar bermekchi. Dölet re'isi nursultan nazarbayéfning türkiyening düshmini bizningmu düshminimizdur sözi méni bek tesirlendürdi. Hazir qazaqistanda 33 mektipi bar. Tizimlikini berduq. Muzakire netijiside qarar bérimiz.
Bursa uludagh uniwérsitéti mudiri memet yüje ependi qazaqistanda “Xizmet herikiti” ning 33 mektipi barliqini, emma döletning kontroli astida ikenlikini bayan qilip mundaq dédi: “Qazaqistandiki mekteplerge qarita tekshürüsh qattiq. Uning üchün bu mekteplerning ziyini az. Hökümetning kontroli sirtida bir ish qilishi mumkun emes. Shunga bu mektepler toghrisida türkiye hökümiti bilen qazaqistan hökümiti yaxshi muzakire élip bérip bir terep qilishi kérek dep oylaymen.”
Qazaqistan sulayman demirel uniwérsitéti oqutquchisi dilnare qasimowa xanim jenubiy qazaqistan bilen qazaqistanning bashqa jaylirida köp sanda türk mektipi barliqini, bu mekteplerni türkiyening mektipi dégili bolmaydighanliqini türkiyening kontroli astida ikenlikini bayan qildi.
Dilnare qasimowa xanim qazaqistanda échilghan türk - qazaq mektepliride Uyghurlarningmu oquwatqanliqini éytti.
Dilnare qasimowa xanim türkiye bilen qazaqistan otturisidiki munasiwetning nahayiti yaxshi ikenlikini bayan qildi.
Biz igiligen melumatlargha asaslan'ghanda dunyada 100 etrapida dölette fethullahchilar achqan mektepler bar bolup, bu mektepler mesilisi hazir türkiye bilen u döletler arisidiki mesilige aylanmaqta. Bu heqte ziyaritimizni qobul qilghan türkiye istratégiyelik chüshenche inistituti mutexessisi doktor erkin ekrem ependi öz köz qarishini bayan qildi.
Doktor erkin ekrem ependi qazaqistan bilen türkiyening bu mesilini hel qilish usulining bashqa döletlerge örnek bolidighanliqini ilgiri sürdi.
Qimmetlik radiyo anglighuchilar 1991 - yili sowét ittipaqi yémirilgendin kéyin türkiye döliti we türkiyediki bezi ammiwiy teshkilatlar ottura asya türkiy jumhuriyetliride mektep échishqa bashlighan idi. 1994 - Yili özbékistan bilen türkiye döliti otturisidiki munasiwet yirikleshkendin kéyin, özbekistan türk mektepliririni étiwetken idi. Bashqa jumhuriyetlerde bu mektepler hazirghiche pa'aliyitini dawamlashturmaqta.