Enqerede ötküzülgen yighinda Uyghurlarning éghir weziyiti otturigha qoyuldi

2-Ayning 17-küni enqerediki türkiye bash ministirliqi tarmiqidiki tarix tetqiqat idarisining zalida türk dunyasining mesililiri otturigha qoyulghan yighin chaqirildi.

“Türk dunyasi birliki merkizi” teripidin uyushturulghan bu yighin'gha enqerede pa'aliyet élip bériwatqan qazaq, qirghiz, ezerbeyjan, iraq türkmenlirining ammiwi teshkilatlirining mes'ulliri, bezi siyasiy partiyelerning mes'ulliri, parlamént ezaliri, pa'aliyetchiler we ziyaliylardin bolup köp sanda kishi ishtirak qildi. Yighin'gha türkiyening sabiq yer-mülük ministiri chinggiz altinqaya ependi, mezkur jem'iyet re'isi yasémin meydan yéshilhisar xanimlar qatnashti we söz qildi. Yighinda Uyghur pa'aliyetchi, zhurnalist mirkamil qeshqerli ependi söz qildi.

U, mundaq dédi: “Uyghurlar éghir bir weziyetni béshidin ötküzüwatidu. Epsus islam dunyasidinmu, türk dunyasidinmu bu heqte sada yoq. 2 Kün ilgiri qazaqistan döliti xitaygha naraziliq xéti sundi. Sherqiy türkistanda 2 milyon etrapida qazaq bar. Xitay burun peqetla Uyghurlargha bésim élip baratti, bügünki künde qazaq, qirghiz, özbék we tatar hemmisige bésim ishlitishke bashlidi. Qazaqistan hökümiti xitay hökümitige naraziliq xéti berdi. Emma, Uyghurlar toghrisida hazirghiche héchqandaq dölet xitaygha naraziliq xéti bermidi. Biz türkiye dölitining xitaygha naraziliq bildürüshini telep qilimiz. Türkiye bashliq ezerbeyjan, özbékistan, qazaqistan we qirghizistan qatarliq türkiy jumhuriyetlirining Uyghurlar toghrisida xitaygha naraziliq bildürüshini telep qilimiz”.

Yighin axirida ziyaritimizni qobul qilghan “Türk dunyasi birliki” teshkilati mu'awin re'isi yasémin meydan yéshilhisar xanim türk dunyasida köp mesililerning mewjut ikenlikini, eng éghir mesilining sherqiy türkistan mesilisi ikenlikini, buni izchil halda tonutush kéreklikini bayan qilip mundaq dédi: “Bashqa türkiy milletler rayonlirigha sélishturghanda hazir bizning eng chong qanighan yarimiz sherqiy türkistan. Men sherqiy türkistan mesilisini izchil halda tonushturuwatimen. Radiyo, téléwiziye programmilirida dawamliq anglitiwatimen. Biz téximu tesirlik pa'aliyetlerni élip bérish üchün dunya türk birliki merkizini qurduq. Men bu merkezning mu'awin re'isi, bundin kéyinmu gézit, zhurnal, radi'o we téléwiziyelerde, qisqisi her yerde dawamliq halda sherqiy türkistan mesilisini anglitimiz”.

Yasémin meydan yéshilhisar xanim “Türk dunyasi birliki merkizi” bolush süpiti bilen bundin kéyin türkiye hökümitige, parlaméntqa dawamliq halda “Sherqiy türkistan mesilisi toghrisida xet we doklat ewetidighanliqi” ni bayan qilip mundaq dédi: “Hökümitimizning bu heqte xitaygha naraziliq xéti ewetishini telep qilip dawamliq xet yazmaqchimiz. Türkiye parlaméntigha dawamliq xet ewetimiz. Chünki, sherqiy türkistan bizning öz dewayimiz, bizning qanighan yarimiz. Türkiye Uyghurlargha ige chiqishi kérek dep oylaymen”.

Yighin heqqide ziyaritimizni qobul qilghan mirkamil qeshqerli ependi yighinning nahayiti yaxshi ötkenlikini bayan qildi.

Mirkamil qeshqerli ependi yighinda kichik mujahit qeshqerlining Uyghurlar toghrisida yézilghan ikki shé'irni déklamatsiye qilip, alqishqa érishkenlikini bayan qildi.

Mirkamil qeshqerli ependi yighinda özining Uyghurlarning hazirqi éghir weziyiti toghrisida melumat bergendin kéyin türkiye dölitini Uyghurlargha ige chiqishqa chaqirghanliqini bayan qildi.

17-Féwral küni chüshtin kéyin sa'et 2 yérimdin 7 yérimghiche dawamlashqan mezkur yighinda Uyghur mesilisidin sirt, iraq türkmenliri, qirim, süriye türkmenliri mesilisi we qarabagh mesililirimu otturigha qoyulghan.