“7-Nöwetlik xelq'ara ölüm jazasigha qarshi turush qurultiyi” da Uyghurlar mesilisi diqqet qozghidi

Ixtiyariy muxbirimiz ekrem
2019.02.27
dolqun-eysa-rayin.jpg D u q re'isi dolqun eysa we qurultayning yawropa parlaméntidiki wekili rayin ependiler “7-Nöwetlik xelq'ara ölüm jazasigha qarshi turush qurultiyi” gha teklip bilen qatnashti. 2019-Yili féwral, bélgiye, biryussél.
RFA/Ekrem

Yawropa parlaméntida chaqirilghan “7-Nöwetlik xelq'ara ölüm jazasigha qarshi turush qurultiyi” gha d u q rehberlirimu qatnashti.

Dunyadiki 150 tin artuq her sahe teshkilatlarning hemkarliqi bilen chaqirilip kéliwatqan “Xelq'ara ölüm jazasigha qarshi turush qurultiyi” ning 7-nöwetliki bélgiye paytexti biryusséldiki yawropa parlaméntida ötküzülgen. Bu qurultaygha Uyghurlargha wakaliten d u q re'isi dolqun eysa we qurultayning yawropa parlaméntidiki wekili rayin ependiler teklip boyiche qatnashqan.

Yawropa parlaméntidin ziyaritimizni qobul qilghan dolqun eysa ependi bu qurultaygha yawropa ittipaqining muhim erbabliriningmu qatnashqanliqini tilgha aldi.

“Xelq'ara ölüm jazasigha qarshi turush qurultiyi” xitaygha oxshash diktator döletlerni ölüm jazasini bikar qilishqa, bolupmu siyasiy sewebtin tutulghanlargha ölüm jazasi bérishni emeldin qaldurushqa qistashni asasiy meqset qilghan iken. D u q rehberliri bu qurultaylarda Uyghurlar mesilisi, bolupmu jaza lagérliri mesilisini otturigha kötürüp chiqip, Uyghur ziyaliylirining ölümge mehkum qilinish hadisilirini otturigha qoyghan. Bu arqiliq Uyghur diyari weziyitini xelq'aragha keng tonutup, xitaygha bolghan bésimni kücheytishke tirishqan.

Dolqun eysa ependi bilen bu yighin'gha bille qatnashqan d u q ning yawropa parlaméntidiki wekili rayin ependining bildürüshiche, jaza lagérliri mesilisi we jaza lagérlirida ijra qiliniwatqan ölüm jazasigha a'it pakitlar yighin ehlining küchlük diqqitini tartqan. Yighinda muhemmet salih damollam, abdulhemit damollam qatarliq jaza lagérlirida hayatidin ayrilghan Uyghurlar mesililirimu tilgha élin'ghan hemde xitayning Uyghurlarni ashkara we yoshurun öltürüsh qilmishliri, ichkiri xitay ölkilirige yötkep ghayib qilish jinayetliri pash qilin'ghan.

Igilishimizche, hazir dunya boyiche ölüm jazasini emeldin qaldurghan döletlerning sani 114 bolup, buning ichide 106 dölet herqandaq shekildiki ölüm jazasini birdek emeldin qaldurghan. 8 Dölet peqetla jinayi ishlar da'iriside ölüm jazasini saqlap qalghan. Xitay bolsa ölüm jazasini hemme sahege tetbiq qilidighan, ölüm jazalirini ashkara we yoshurun ijra qilidighan eng chong dölet bolupla qalmay, dunyada siyasiy tutqunlarni ölümge mehkum qilidighan birdin-bir dölet hésablinidiken.

D u q re'isining bildürüshiche, Uyghurlar xitay boyiche siyasiy sewebtin ölüm jazasi bérilgen kishiler eng köp nisbetni igileydighan bir millet bolup, xelq'ara kechürüm teshkilati ilgiri bu heqte mexsus doklat élan qilghan.

D u q rehberliri bu qurultayda Uyghurlar mesilisini küntertipke keltürüpla qalmay, yene bu yighin'gha ishtirak qilghan dölet erbabliri we teshkilat mes'ulliri bilen ayrim söhbetler élip bérip, ulardin Uyghur diyarining nöwettiki échinishliq weziyitige köngül bölüshni telep qilghan.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.