Yaponiyede “Xitaydiki medeniyet zor inqilabi we xelq'ara jem'iyet” namliq maqaliler toplimi neshr qilindi

Yéqinda yaponiye shizuka uniwérsitéti teripidin “Xitaydiki medeniyet zor inqilabi we xelq'ara jem'iyet” namliq maqaliler toplimi neshr qilindi.

Medeniyet zor inqilabining 50 yilliqigha béghishlan'ghan mezkur toplam shizuka uniwérsitéti proféssori yang xeyyingning tehrirlikide neshr qilin'ghan bolup, kitab jemiy 9 babtin terkip tapqan.

“Xitaydiki medeniyet zor inqilabi we xelq'ara jem'iyet” namliq maqaliler toplimining kirish söz qismi proféssor yang xeyying teripidin yézilghan bolup, u,sözide: “Biz néme üchün xitaydiki medeniyet zor inqilabi toghrisida oylinish élip barimiz?” dégen mezmunni chöridigen halda xitayda yüz bergen yigirme yilliq medeniyet zor inqilabining xitaydiki barliq milletlerge élip kelgen balayi - apetliri heqqide toxtilish bilen birge, Uyghur, tibet, mongghul qatarliq azsanliq milletlerning medeniyet zor inqilabida zor bedel töligenlikini alahide tilgha alghan.

Proféssor yang xeyying kirish söz qismida yene, xitayning azsanliq milletlerni basturush siyasiti yéqinqi bir qanche yillidin buyan élip bériliwatqan yéngiche siyaset bolmastin, belki merkizi hökümetning biwaste yolyoruqi bilen béyjingdin teyinlen'gen aptonom rayonlardiki eng deslepki emeldarlarning yerlik milletler arisidiki diniy erbablarni, ziyaliylarni qattiq qolluq bilen basturush siyasiti élip barghanliqini, bu xil basturushning medeniyet zor inqilabida eng ewjige kötürülgenlikini bildürgen shundaqla xitay kompartiyesining medeniyet zor inqilabidiki meqsiti we maw zédungning bu heqtiki yolyoruqliri üstide bir qatar siyasiy mulahizilerni élip barghan.

Maqaliler toplimining birinchi babi “Hindonéziyediki 30 - sintebir weqesining meghlubiyiti we xitaydiki medeniyet zor inqilabi” namliq maqale bolup, maqalide, hindonéziyediki kommunistlarning élip barghan bir qisim siyasiy heriketliri toghrisida yaponiye iwanamiy neshriyatining tehriri balakimi hiko özining bir qisim siyasiy mulahizilirini otturigha qoyghan.

Ikkinchi babi “Maw zédung idiyisi firansiyede xata chüshendürülgen” serlewhilik maqale bolup, maqale aptori yaponiye shizuka uniwérsitétining proféssori agari hiroké ilgiri firansiyede élip bérilghan maw zédung idiyisi heqqidiki bir qisim xata teshwiqatlar toghrisida toxtalghan.

Üchinchi babi “Medeniyet zor inqilabidin ilgiriki we kéyinki xitayning medeniyet siyasiti” dégen tima asasida qelemge élin'ghan maqale bolup, buningda xitayning medeniyet zor inqilabidin kéyin izchil halda öz xelqige yürügüzüp kéliwatqan medeniyetni boghush siyasiy tedbirliri heqqide toxtilip, xitay kompartiyesining siyasiydin xaliy bolghan medeniyetning özinimu siyasiylashtürwetkenlikini bayan qilghan.

Tötinchi babi “Maw zédung idiyisi andésta” namida bolup, buningda eyni yillarda jenubiy amérikidiki péru dölitide élip bérilghan maw zédung idiyisi teshwiqati toghrisidiki melumatlar bérilgen. Maqale yaponiye séyke uniwéristétining proféssori hosoya hiromé teripidin yézilghan.

Beshinchi babi bolsa “Medeniyet zor inqilabi mezgilidiki xitayning afriqigha qaratqan diplomatiye siyasiti” serlewhisi asasida yaponiye kyoto séyka uniwérsitétining proféssori usubi sako yazghan maqale bolup, buningda, xitay rehbiri maw zédungning medeniyet zor inqilabida afriqa ellirige türlük yardemlerni bérish arqiliq öz idiyisini afriqigha tarqatmaqchi bolghanliqi qeyt qilin'ghan.

Altinchi babi “ U lenfuning partiyege kirishidiki arqa körünüsh” dégen maqale bolup, buni shangxey uniwéristétining proféssori jurchigéd qarabars yazghan.

Yettinchi babi “Medeniyet zor inqilabi we xristi'an dini” dégen timini öz ichige alghan we uningda xristi'an diniy muritlirining medeniyet zor inqilabi mezgilidiki qanliq paji'eliri bayan qilin'ghan.

Sekkinchi babi “ Uyghurlardiki medeniyet zor inqilabi” dégen mawzuda yézilghan maqale bolup, maqalini proféssor yang xeyying köp qétim Uyghur éligha bérip bu heqte toplighan xitay matériyallirigha asasen yazghan.

Uyghur élidiki medeniyet zor inqilabi heqqide yézilghan maqalide:“Xitay xelq jumhuriyiti dölet bixeterlik idarisining " féyching yöbaw " namliq matériyalida körsitilishiche,xitay merkizi hökümiti Uyghur aptonom rayonidiki sezgür bolghan milletler mesilisige alahide diqqet qilghachqa, 1957 - yili 12 - ayning 16 - küni yerlik milletchilikke qarshi turush herikiti bashlinip, 1958 - yili qanun organliri resmiy shinjangdiki milliy bölgünchilik heriketlirige zerbe bérishke ötken” déyilgen.

Maqalide,xitayning 1958 - yilidiki “Féyching yöbaw”namliq matériyalning 45 - , 46 - betliridiki “Shinjangdiki yerlik milletchiler” dégen bölikide xitay qanun organliri teripidin tizimliki turghuzulup közitish nishan qilin'ghan bir qisim Uyghur erbablirining isimliki körsitilgen. Uningda shu waqittiki Uyghur aptonom rayon rehberliridin seypullayof, muhemmet'imin iminof, ili qazaq oblastining rehbiri,Uyghur aptonom rayoni partikomning da'imiy hey'et ezasi esghet, Uyghur aptonom rayoni medeniyet nazaritining naziri ziya semedi, Uyghur aptonom rayoni xelq ishliri nazaritining naziri ibrahim turdi, Uyghur aptonom rayoni partkomining da'imiy hey'et ezasi, ili oblastining mu'awin bashliqi abdurehim eysa, ürümchi shehirining sheher bashliqi abdurehim se'idi, Uyghur aptonom rayoni soda nazaritining mu'awin naziri abdurehim qari qatarliq kishilerni“Uyghuristan” we yaki “Sherqiy türkistan” dölitini qurushni terghip qilghuchi yerlik milletchile, dep baha bérilgen.

“Xitaydiki medeniyet zor inqilabi we xelq'ara jem'iyet” namliq maqaliler toplamining eng axiriqi babi yeni toqquzinchi babi “Medeniyet zor inqilabi we mongghul doxturlar” dégen mawzu bilen yézilghan maqale bilen axirlashqan bolup, maqalide medeniyet zor inqilabida ziyankeshlikke uchrighan ichkiy mongghul aptonom rayonidiki bir qisim mongghul doxturlarning paji'elik hayati bayan qilin'ghan.

Ziyaritimizni qobul qilghan mezkur maqaliler toplimi heqqide toxtalghan qanun mutexessisi kénshi taro:“Maqalilerde xitaydiki medeniyet zor inqilabi we maw zédung idiyisi nahayiti roshen eks etürülgen. Maqalilerning ilmiy qimmiti yuqiri shundaqla paydilan'ghan matériyallarning hemmisi dégüdek xitayning ichkiy matériyalliridin élin'ghan” dédi.

Yaponiyediki xitayning milletler mesilisi közetküchiliridin akida fukukomoto ziyaritimizni qobul qilip:“Men mezkur toplamni oqughandin kéyin, medeniyet zor inqilabida Uyghur, tibet, mongghularning qanchilik azap - oqubet chekkenlikini toluq chüshendim” dédi.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.