Muxbir ursula xanim mesilisi yaponiye oqurmenlirining küchlük diqqitini tartmaqta

Firansiye muxbiri ursula xanimning xitay hökümitining tehditige uchrap xitaydin heydilishidin ibaret bu weqe dunya metbu'atlirida köplep bériliwatqan bir peytte, yaponiyediki nopuzluq gézitlerdin biri bolghan “Sankin shinbun” gézitimu bu heqte uzundin buyan maqale élan qilip, ursula xanim mesilisige yapon xelqiningmu yéqindin hésdashliq qiliwatqanliqini bildürgen idi.

25-Yanwar yaponiye “Sankin shinbun” gézitining muxbiri okabéning firansiye muxbiri ursula xanim bilen parizhda élip barghan söhbet xatirisi mezkur gézitining bash bétide élan qilindi.

Yaponiye muxbir okabé maqaliside ursula xanimning öz éghzidin anglighan béyjingdin heydilish teqdiri heqqidiki bayanlirini otturigha qoyush bilen birge, hazirqi waqitning özide xitay hökümitining xelq'ara térrorluqqa qarshi turush herikitidin paydilinip Uyghurlarni yene qaytidin basturushqa ötkenlikini bayan qilghan.

Muxbir maqaliside xitayning Uyghurlarni térrorluqqa baghlap basturush herikitining ötken yili noyabirda parizhda yüz bergen térrorluq weqesidin kéyinki tunji qétimliq herikiti bolmastin, belki 11-séntebir weqesidin bashlapla bu xil siyasetning yolgha qoyuluwatqanliqini eskertip ötken.

Muxbir, firansiye muxbiri ursula xanimning firansiye metbu'atida “Uyghurlarning herikiti térrorluqtin yiraq” dégen qarash asas qilin'ghan halda maqale élan qilghanliqini, bu arqiliq shi jinpingning, Uyghur élining bay nahiyeside yüz bergen qarshiliq herikitini parizh weqesige baghlap basturush herikiti qozghimaqchi bolghanliqidin ibaret bu istratégiyilik pilanini buzghanliqi sewebidin, bir kéchidila uning xitayning düshminige aylan'ghanliqini ilgiri süridu.

Maqalide muxbir ursula xanimning béyjingdin ayrilip parizhgha yétip kelgüche bolghan ariliqtiki barliq sergüzeshtliri toluq teswirlinish bilen birge, uning xitay hökümitining tehditige qilche pisent qilmasliqtin ibaret qeyser rohigha we muxbirliq exlaqigha alqish oqulghan.

Shundaqla maqalide, firansiye hökümitining bu ishta ochuq-ashkara halda xitaygha naraziliq bildürmigenliki sewebidin, muxbir ursula xanimning öz hökümitige bolghan aghrinishlirimu tilgha élin'ghan.

“Sankin shinbun” gézitide chatma shekilde élan qiliniwatqan ursula xanim heqqidiki bu xil maqalilerge izchil diqqet qilip kéliwatqan xitaydiki milletler ishliri musteqil tetqiqatchisi yuri xanim mezkur maqale heqqide toxtilip:“Muxbir ursula xanim heqqidiki maqalilerni izchil oqup kéliwatimen. Oqughanséri uninggha bolghan hörmitim éship bériwatidu. Uyghurlarning heqiqiy ehwalini dunyagha anglitishta yaponiye muxbirlirimu elwette uningdin öginishi kérek dep qaraymen” dédi.

Yaponiyediki Uyghur siyasiy aktipliridin gülistan xanim ziyaritimizni qobul qilip bu heqte özining qarashlirini bayan qilip ötti.
Yaponiyediki Uyghur mesililiri közetküchiliridin qanunshunas yamada muxbir ursula xanim heqqide toxtilip: “Mezkur maqalini oqup tolimu söyündüm. Firansiye muxbiri ursula gerche bir ayal bolsimu, emma u muxbirliq exlaqi we insaniy peziliti bilen xitayning tehditliridin qilche qorqmay, baturluq bilen dunyagha Uyghur mesilisini ashkarilighanliqining özila uning qehrimanliqi dep qaraymen we uninggha apirin oquymen” dédi.

Yaponiyede hijrette yashawatqan manju ayal yazghuchi méngsha bu heqte toxtilip:“Xitay kompartiyesi meyli qaysi döletning muxbiri bolsun, kimiki xitayning heqiqitini ashkarilaydiken, uni choqum qoghlap chiqiridu. Ilgiri yaponiye muxbirlirimu bu xil teqdirge duch kelgen. Sankin shinbun gézitining muxbirlirimu buning ichide hem bar. Shunga bu qétim muxbir ursula xanim mesilisini yaponiyede keng anglitishning özini men mundaq dep tehlil qilimen. Birinchi, xitaydiki yaponiye muxbirlirigha bériliwatqan diqqet qilish signali, ikkinchi, yaponiye muxbirlirining ursuladek Uyghur, tibet mesililirining heqiqitini qorqmastin dunyagha ashkarilashqa dewet qilish” dédi.

Yaponiyediki bir qisim siyasiy analizchilarning qarishiche,“Sankin shinbun” gézitide ursula xanim heqqide élan qilin'ghan bu maqale del yaponiyediki bir qisim taratqu we metbu'atlar Uyghurlarni térrorluqqa baghlap teshwiq qilish xahishi yüz bériwatqan bir peytke toghra kelgen.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.