Yaponiyediki rotariy saxawetchiler kulubining yilliq yighinida Uyghurlar heqqide doklat bérildi

Ixtiyariy muxbirimiz haji qutluq qadiri
2017.03.21
yaponiye-turmuhemmet-hashim-doklat-2017.jpg Yaponiye Uyghur birliki teshkilatining re'isi turmuhemmet hashim Uyghurlar heqqide doklat bermekte
RFA/Haji Qutluq Qadiri


18-Mart shenbe küni yaponiyening ibaraki ölkisining medeniyet merkizide ötküzülgen rotariy saxawetchiler kulubining yilliq yighinida yaponiye Uyghur birliki teshkilatining re'isi turmuhemmet hashim Uyghurlar heqqide doklat berdi.

Yaponiye Uyghur birliki teshkilatidin igilishimizche, ibaraki ölkisining medeniyet merkizide chaqirilghan saxawetchi karxanichilardin teshkillen'gen, yaponiyede oquwatqan chet'ellik oqughuchilargha oqush mukapati puli béridighan ibaraki ölkilik rotariy saxawetchiler kulubining 2017-yilliq xizmet pilan yighinigha yaponiye Uyghur birliki teshkilatining re'isi turmuhemmet hashim teklip bilen qatniship, keng kulub ezalirigha Uyghur tarixiy, medeniyiti we shundaqla Uyghurlarning nöwettiki siyasiy weziyiti toghrisida tepsiliy doklat bergen.

Neq meydan'gha téléfon qilip igilishimizche, turmuhemmet hashim doklatida aldi bilen, yipek yolida büyük medeniyet yaratqan Uyghurlarning öz tarixida köpligen döletlerni qurup oxshimighan dewirlerde türlük dinlargha étiqad qilip, budda diniy dewiride medeniyet jehettin tolimu yükselgenlikini bayan qilghan shundaqla u, xitay kompartiyesining 1949-yili Uyghur élini ishghal qiliwalghandin kéyinki Uyghurlar üstidin élip barghan türlük basturush heriketliri, bolupmu Uyghur medeniyitini yoq qilish siyasetliri toghrisida toxtalghan.

Turmuhemmet hashim doklatining kéyinki qismida bolsa, Uyghurlarning nöwettiki siyasiy weziyiti toghirisida toxtilip, Uyghur élida élip bérilghan qanliq basturushlardin 2009-yilidiki5-iyul ürümchi weqesining basturulush ehwaligha da'ir tor betliride taralghan bir qisim yotubé we süretlerni körsitip köpchilikning küchlük diqqitini tartqan. U, doklatining bu qismida yene, xitay dölet re'isi shi jinpingning textke chiqqandin buyanqi Uyghur élida élip bériwatqan türlük basturush heriketliri heqqide tepsiliy doklat bergen.

Turmuhemmet hashimning bildürüshiche, u doklatining axirida, yaponiyediki rotariy saxawetchiler kulubining Uyghur élidin öz xirajiti bilen yaponiyege oqushqa kelgen Uyghur oqughuchilargha köplep oqush mukapati puli bérishini tewsiye qilghan.

Biz doklat axirlashqandin kéyin téléfon arqiliq üch neper doklat ishtirakchisi bilen bügünki doklat heqqide söhbet élip barduq.

Aldi bilen ziyaritimizni qobul qilghan, ibaraki ölkilik rotary saxawetchiler kulubining re'isi ushi'oda özining bügünki doklat heqqidiki qarashlirini bayan qilip:“Rotariy kulubimizning Uyghurlar heqqide doklat bérish pa'aliyitini uyushturushidiki tüp meqset, kulubimizdiki bir qisim karxanichilirimizning xitay bilen soda alaqisi we bashqa jehetlerde küchlük munasiwiti bar. Shunga biz, Uyghur kishilik hoquq mesiliside belgilik uchur, etrapliq chüshenchilerge ige bolghandin kéyin, xitay bilen bolghan bezi bir söhbetlirimizde Uyghur mesilisini otturigha qoysaq, elwette buning Uyghurlargha bir'az bolsimu paydisi bolidu dep oylaymiz” dédi.

Ziyaritimizni qobul qilghan ibaraki ölkilik rotariy saxawetchiler kulubining mu'awin re'isi yamada doklat heqqide toxtilip:“Biz xitaydiki Uyghur kishilik hoquq mesililiri heqqide peqetla téléwizorlarda bérilgen uchulardin xewerdar bolghan bolsaqmu, biraq bu heqte etrapliq melumatimiz yoq. Lékin, bügünki doklatta körsitilgen pakitliq süret we höjjetlerdin bu heqte deslepki bilimlerge ige bolduq. Doklat méningche yaxshi boldi dep qaraymen” dédi.

Téléfon ziyaritimiz jeryanida, ibaraki rayonluq rotariy saxawetchiler kulubi komitétining mu'awin re'isi kimura xanim doklat heqqidiki tesiratini bayan qilip:“Men bügün ikkinchi qétim turmuhemmet ependining Uyghurlar heqqidiki doklat bérish pa'aliyitige qatnishim. Her qétimliq Uyghurlar heqqidiki doklatdin men shuni hés qildimki, xitay dölitidiki Uyghur kishilik hoquq mesiliside kündin-kün'ge yaxshilinish emes, eksiche üzlüksiz nacharlishish weziyiti shekilliniwatidu. Bu heqiqetenmu qorqunchluq mesile, shunga bu mesilini hel qilish üchün hemmimiz ortaq birliship izdinishimiz kérek” dédi.

Igilishimizche, bu qétimqi rotariy saxawetchiler kulubining 2017-yilliq xizmet yighinida, bu yil her qaysi döletlerdin yaponiyege oqushqa kelgen chet'ellik oqughuchilargha oqush yardem puli bérish pilani shundaqla ötken yili oqush mukapatigha érishken chet'ellik oqughuchilar toghirisidiki xulasiler otturigha qoyulghan.

Yighin chüshtin kéyin sa'et ikkidin beshke qeder dawam qilghan bolup, yighin'gha texminen 50 etrapida yaponiyede tonulghan karxanichi qatnashqan.

Melum bolushiche, 1990-yillardin bashlap Uyghur élidin yaponiyege öz xirajiti bilen oqushqa kelgen köpligen Uyghur oqughuchilar yaponiyediki rotariy saxawetchiler kulubining oqush yardem puligha érishken shundaqla ular bu kulubning oqush yardem puli arqiliq aspirantliq we doktorluq kurslirini tamamlighan.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.