Abdulhekimxan mexsumning hayati we küresh yoli (14)

Merhum abdulhekimxan mexsumning istanbuldiki depne murasimidin bir körünüsh. 2016-Yili 23-dékabir. Istanbul, türkiye.

14-Bölüm: tuyuqsiz qaza tashlap ketken so'allar

Abdulhekimxan mexsum hajimning 2016-yili 12-ayning 22-küni tuyuqsiz qaza qilishi muhajirettiki Uyghur jama'itini hang-tang qaldurdi. Nurghun kishiler musibet xewirini anglighinida öz qulaqlirigha ishinelmey qaldi. Merhumning a'ile tawabi'atliri, istanbuldiki dost-yarenliri we sepdashliri, shuningdek künde uningdin ders éliwatqan oqughuchiliri tuyuqsiz kelgen bu qazayi qedirdin mengdep qélishti. . . 

Merhum wapat bolghanda téxi 54 yashta idi, hayatining pishqan we qiranliq mezgilide turuwatatti. Meyli a'ilisidikiler bolsun, yaki uzun yilliq sepdashliri bolsun, merhumning hayat mezgilide birer qétim orun tutup yétip qalghanliqini, salametlikide mesile körülgenlikini we yaki rohiy-keypiyatida birer özgirish bolghanliqini esliyelmeytti. Shunche saghlam, tétik we ümidwar keypiyatta yashighan bir zeberdes insan qandaq qilip shunche tuyuqsiz bu dunyadin kétip qaldi?

Musulmanlar qazayi qedirni allaning iradisidin dep bilsimu, emma merhum abdulhekimxan mexsum hajimning tuyuqsiz wapati muhajirettiki Uyghur jama'itide bezi so'al we gumanlarni tashlap ketti.

Aridin ikki yilgha yéqin waqit ötken bügünki künde merhumning a'ile tawabi'atliri we sepdashliri 2016-yili 12-ayning 22-küni tuyuqsiz yüz bergen musibetning aldi-keynidiki bir qisim ehwallarni eslep ötti.

Bash shtabi istanbuldiki sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetulla oghuzxan merhum abdulhekimxan mexsum wapat bolushtin birer yil ilgirila uning shexsiy bixeterlikige nisbeten tehdit we tehlikining bezi alametlirining körülüshke bashlighanliqini tilgha alidu.

Merhum abdulhekimxan mexsumning ayali meryemgül teklimakan xanimmu bu heqte ziyaritimizni qobul qilip, eyni waqittiki bezi tepsilatlarni eslep ötti. Uning bildürüshiche, yoldishi abdulhekimxan mexsum tuyuqsiz wapat bolushtin ikki yil ilgiri, yeni 2014-yili 12-dékabir küni istanbulning zeytinburnu rayonida muhajirettiki özbék diniy rehberliridin abdulla buxari étip öltürülidu. Bu weqedin kéyin türkiye saqchi terep abdulhekimxan mexsumni chaqirtip, uning shexsiy bixeterlikige alahide diqqet qilishini agahlandurghan iken.

Meryemgül xanim yene yoldishi tuyuqsiz wapat bolushtin birqanche kün ilgiri kochining qarshi teripidiki bir binada ijaride olturidighan bir natonush Uyghur ayalning ularning öyige kirgenlikini, özining diniy sawaq ögen'güsi barliqini éytqanliqini bildürdi. Meryemgül xanimning eslishiche, bu natonush ayalning shu waqittiki birqanche gumanliq ishi ularni shübhige salghan iken. Bu ayal özining melum biridin alidighan pulining barliqini, zeytinburnudin öy sétiwalghusi barliqini, shu sewebtin ularning öyini bir körüp béqish oyida boluwatqanliqini éytqan. Dégendek bu ayal shu künidiki birinchi qétimliq ziyaritidila abdulhekimxan mexsumning ikkinchi qewettiki kitabxana öyini, hetta hujra öyinimu arilap chiqqan iken.

Merhum abdulhekim mexsumning oghli abdusalam teklimakanmu bu heqte ziyaritimizni qobul qilip, eyni waqitta a'ilisidikilerge tuyuqsiz peyda bolghan bu natonush ayalning ish-herikitining binormal tuyulghanliqini, hetta dadisi rehmetlikmu buningdin bir'az ghelitilik hés qilghanliqini, emma “Artuqche guman imanni qachuridu” dégendek, öz waqtida ularning bu ishqa anchimu étibar bilen qarap ketmigenlikini tilgha alidu.

Hidayetulla oghuzxan ependi eyni waqitta merhum abdulhekimxan mexsumning a'ile tawabi'atlirining istanbuldiki dölet doxturxanisida jesetni tekshürüp körüshni telep qilghanliqini, emma mezkur délogha mes'ul sotchilarning 6 ay jeryanida arqa-arqidin almiship, tekshürüsh netijisining yérim yildek keynige sürülüp ketkenlikini, eng axirida “Ölüm sewebi éniq emes” dégen höküm qeghizi bilen ishni tügetkenlikini eskertip ötti.

Meryemgül xanimning eslishiche, merhum abdulhekimxan mexsum shu küni jiddiy qutquzush mashinisi bilen doxturxanigha élip kétilgen mezgilde héliqi natonush ayal ikki qétim ularning öyige kirip, kélinidin ehwal sürüshtürgen we ölüm xewirini tunji bolup wéchat arqiliq tarqatqan iken. Meryemgül xanim yene bu ayalning yoldishining ölümidin bir hepte öte-ötmeyla iz-déreksiz ghayib bolghanliqini, kéyinche bashqilardin bu ayalning weten'ge ketkenlikini anglighanliqini bayan qildi.

Abdusalam teklimakan dadisi tuyuqsiz qaza qilghandin kéyin a'ilisidikilerning bezi gumanlargha asasen merhumning ölüm sewebini éniqlap bérish heqqide doxturxana we mehkimige iltimas sun'ghanliqini, halbuki, bu ishning sot sot mehkimisi teripidin izchil keynige sürülüp, eng axirida “Zeherlinish hadisisi yoq, emma ölgüchining ölüm sewebi éniqsiz” dégen müjmel jawab bilen boldi qilin'ghanliqini ilgiri süridu.

Meryemgül xanim eyni waqitta merhum yoldishini élip barghan doxturxanidiki xadimlarning jesetni tekshürüsh ishini hapila-shapila tügetkenlikini, emma mezkur doxturxanidiki bir doxturning oghli abdusalamni ayrim chaqirip merhumning bir tal chéchini bolsimu élip qélishni, uni kéyinche bashqa bir doxturxanida tekshürtüp körse bolidighanliqini tewsiye qilghanliqini eslep ötti.

Undaqta, merhum abdulhekimxan mexsumning tuyuqsiz wapati qaldurup ketken bu so'allarning jawabi zadi nede‏? shunche saghlam yashighan bu kishi néme üchün süriye krizisi yuqiri pellige kötürülgen, sherqiy-jenubiy asiya elliridin türkiyege kelgen Uyghur musapirlar mesilisi alahide diqqet qozghawatqan bir pewqul'adde weziyette tuyuqsiz qaza qildi? doxturxana we sot mehkimisi néme üchün jeset tekshürüsh doklatining axirqi netijisini 6 aydin kéyin andin a'ilisidikilerge béridu? mehkimining “Ölüm sewebi éniq emes” dégen yazma hökümini qandaq chüshinish kérek?. . . 

Bu so'allar hélihem merhum abdulhekimxan mexsumning a'ilisidikilerning, zamandashlirining, sepdashlirining we oqughuchilirining köz aldida yéshilmigen bir sirliq tügün bolup turmaqta.

(Dawami bar)