Erkinlikke sozulghan uzaq yol: qachqundiki hayat (2)

Almasbegning yéqin meslekdashliridin birqancheylen arqa-arqidin tutulghandin kéyin, yaqa yurtlardimu qéchip yürüsh mumkinchiliki qalmighan almasbeg 1999-yili séntebir aylirining soghuq bir küni öz yurtigha yoshurunche qaytip kélidu.

Almasbegning yurtigha qaytqanliqidin xewer tapqan xitay saqchi orunliri ikkinchi küni seherde uning uruq-tughqanlirining öyige tuyuqsiz basturup kirip axturidu hemde guman qilghan kishilerdin birqanchisini tutup kétidu. Melum bir qérindishining öyige yoshurun chüshken almasbeg bu ishtin xewer tépip dostlirining yardimi bilen bashqa bir qoshna nahiyige yötkilishke mejbur bolidu. Bashqilarning kimlikke iltimas qilghan xétini yénida élip yürgen almasbeg bu yerdimu xitay saqchilirining iz bésip tintishigha duch kélidu. Shuning bilen yene öz yurtigha qaytip, öydin-öyge, mehellidin mehellige yötkilip jan saqlashqa mejbur bolidu. Saqchi orunlirining tutush buyruqi hemme jaygha chaplinidu, téléwizorlarda körsitilidu. Lékin el-yurt ichidiki wijdani we imani pakiz kishiler uni öz qoynigha élip yoshurup turidu.

Uzaqqa sozulghan qachqunluq hayati uni jismaniy we rohiy jehettin charchitidu. U köz aldida peqet we peqet ikkila yol qalghanliqini, yaki qarshiliq körsitip ölüsh we yaki amal qilip chet'elge chiqip kétish zörürlükini hés qilidu. Hetta qebristanliqlarda tünep ikki xil tallash arisida téngirqaydu.

Hayat qimmetlik, emma erkinlik uningdinmu qimmetlik. Erkinlik üchün küresh qilishning aldinqi sherti hayat yashashtur. U axiri chet'elge chiqip kétishning yolini tépishqa bel baghlaydu. Ochuq-ashkara yürelmigen qiyin ehwal astida uning dost we qérindashliri merdanilik bilen otturigha chiqip uning üchün yol izdeydu. Aridin bir yilgha yéqin waqit ötüp, almasbeg yéngi bir uchurgha érishidu. Ilgiri melum sewebler bilen tibet yoli arqiliq himalaya taghliridin yoshurun ötüp népal we hindistan'gha barghan, kéyin yene weten'ge qaytip türmide yétip chiqqan bir qérindishi almasbegke yol bashlap népal chégrasigha apirip qoymaqchi bolidu. Amma tibetke bérish üchün kimlikni qandaq qilishi kérek? qérindashlirining terep-tereptin izdinishi netijiside axiri kimlik mesilisimu hel bolidu. Yeni almasbegke chiray-turqi oxshap kétidighan birining kimlikini 5000 yüen'ge sétiwalidu. Shuning bilen tibet yoligha méngishning teyyarliqi piship yétilidu.

Emdiki mesile almasbegning qandaq qilip xitay saqchilirining terep-terepke salghan toridin qutulup ürümchige saq-salamet bériwélishida qalidu. Almasbegke yol bashlap népal chégrasigha apirip qoymaqchi bolghan qérindishi baldur yolgha chiqip ürümchide uni saqlimaqchi bolidu. Shundaq qilip 1999-yilining noyabir éyida almasbeg ürümchige qarap yoshurunche yolgha chiqmaqchi bolidu…

(Dawami bar)