Ghulamidin paxtaning hayati (34): “Altun oq” qa jemlen'gen bir ömürlük xezinem

Ghulamidin paxta ependining “Altun oq” torigha qoyghan 70 yilgha yéqin saqlap kelgen qoyun xatirisidin bir körünüsh.

“Men ömür boyi yighqan qimmetlik kitab-matériyallirimni, weten tarixigha da'ir eser-wesiqilerni, höjjet xaraktérlik belge-estiliklerni we özüm shahit bolghan ishlarning yazma xatirilirini toplap chiqtim. Mendin xelqimge bir estilik qalsun dep ‚Altun oq‛ namliq tor betni achtim we ömürlük yighmilirimni bu tor betke qoydum, ” - deydu ghulamidin paxta ependim.

U nyu-yorkning long island rayonidiki shexsiy turalghusida ziyaritimizni qobul qilghinida özining néme üchün “Altun oq” namliq bu tor betni achqanliqi heqqide tepsiliy toxtaldi.

Ghulamidin ependi özining ömürlük xezinisi jughlan'ghan bu tor betke isim tallashta uzaq izden'genlikini, eng axirida “Altun oq” dégen bu namni békitkenlikini, “Altun oq” ning tarixtin buyan ejdadlar qaldurghan bilim, tejribe we estiliklerge simwol qilin'ghanliqi, uning kéyinki ewladlarning meniwi dunyasini béyitishni nishan qilghanliqini alahide tekitleydu.

“Altun oq” namliq bu tor betke eng baldur qoyulghan kitab-matériyallarning xéli köp qismini Uyghur tarixchiliri yazghan weten tarixigha da'ir eserler teshkil qilidiken. Ghulamidin ependi bulardin molla musa sayramining “Tarixiy hemidi”, muhemmed sadiq kashgherining “Tezkire'iy ezizan”, muhemmet'imin bughraning “Sherqiy türkistan tarixi”, polat qadirining “Ölke tarixi”, emin wahidining “ Küresh tariximizdin esletme”, hemidulla tarimning “Türkistan tarixi” qatarliq kitablirini hörmet bilen tilgha alidu.

Ghulamidin paxta ependi özining “Altun oq” namliq bu tor betke qoyuwatqan köp qisim kitab-matériyalliri bilen tarixiy höjjet-wesiqilirining 1950-yillarning kéyinki yérimidin buyan, yeni gérmaniyediki “Azadliq radiyosi” bilen kéyinche “Amérika awazi” radiyosida ishlesh jeryanida toplan'ghanliqini eskertidu.

Ghulamidin ependi “Altun oq” namliq bu tor bet heqqide toxtalghinida, özige eyni dewrde qimmetlik eserlirining qolyazmiliri bilen pinhan arzu-armanlirini hawale qilghan merhum zamandashlirini hörmet bilen tilgha alidu. Uning bildürüshiche, mezkur tor betke qoyulghan bezi qolyazma eserler eyni waqitta sowét ittipaqi yaki kommunist xitayning qizil réjimi astida élan qilinish pursitige érishelmigen eserler iken. Bu eserlerning aptorliri eyni yilliri türlük yollar bilen özlirining qolyazma eserlirini chet'elge yoshurunche chiqarghuzghan we élan qildurushni arzu qilghan iken.

Ghulamidin ependi “Altun oq” namliq tor bétining 2015-yilining kéyinki yérimida échilghanliqini, hazirghiche bolghan ikki yérim yil jeryanida bu tor betni ziyaret qilghuchilar sanining 95 ming kishidin ashqanliqini iptixarliq bilen tekitleydu. U özining izdinish we ümid ichide ötken, mene we mezmunlargha bay hayatidin qalghan bu yaldamilarni qanchilik köp kishi körse, özining shunche xushal bolidighanliqini bayan qildi.

“Altun oq” namliq bu tor bet ilmiy we akadémik ölchemde Uyghurshunasliq tetqiqati üchün kitab-matériyallar hemde tarixiy höjjetlerni yetküzüp bérishni meqset qilghan iken.

Uninggha gholamiddin paxta ependining ömür boyi yighqan her xil tillardiki qimmetlik kitab-matériyalliri, tarixiy qolyazma eserler, Uyghurlar wetinide élan qilish imkaniyiti bolmighan eserler, 20-esirdin buyan ereb, latin we krél élipbesi asasidiki Uyghur til-yéziqlirida neshr qilin'ghan türlük gézit-zhurnallar, ottura asiya, türkiye we dunyaning herqaysi jaylirida yashawatqan Uyghur ziyaliylirining her xil qolyazma eserliri éléktronluq nusxida qoyulushqa bashlighan.

Ghulamidin ependi axirida özining pütün dunyadiki Uyghur qérindashlargha bolghan otluq salimi we yürek sözlirini bayan qildi. U özining “Altun oq” namliq bu tor betni dawamliq béyitip turidighanliqini, qolida qalghan barliq yighmilirini bir-birlep bu tor bet arqiliq oqurmenlerge hediye qilidighanliqini bildürdi.

Mezkur tor betni töwendiki ulinishtin ziyaret qiling: www.altunoq.com

(Dawami bar)