Teklimakanni quchaqlap: merhum küresh küsenning hayatidin eslimiler-2

Küresh küsenning yashliq mezgili, 1990-yil

Hayat riyazetliri küresh küsenning a'ilisini kucha diyaridin tengri taghlirining shimaliy étikidiki ili wadisigha apirip tashlaydu. Ular ürümchidin ghuljining choluqay yézisigha chüshürüwétilgen taghisining qéshigha panah tartip bérip yashashqa bashlaydu.

Baliliq dewrining bighubar chaghlirini oqush bilen emes, belki emgek we turmushning qattiqchiliqlirida ötküzüshke mejbur bolghan küresh küsen ili yézilirida ösüp chong bolidu. Bir yildin kéyin dadisi kuchadiki réjimdin boshunup yoshurunche ghuljigha kélidu hemde a'ilisi bilen jem bolidu. Dadisi sultan ependi qoli chéwer, tirishchan kishi bolghachqa kommuna (xelq gongshesi) qarimiqididiki chong etretning kolléktip ashxanisida ashpez bolup ishleydu. Boshighan chaghlirida tébabettin xewiri bolghachqa xelq ichide “Yalang'ayaq doxtur” bolup késel köridu. Apisi tughut anisi bolup mehellide tézla közge körünidu.

Ili yéziliri küresh küsenning hayatida untulmas xatirilerni qalduridu. Yéza turmushi uninggha japa - musheqqet bilen bir waqitta yene hayatning güzelliklirinimu hés qilduridu. Uning baliliq qelbidiki sen'etke bolghan ishtiyaq del mushu mezgillerde jush uridu. Dadisi sultan ependi sen'etke qizghin muhebbet qoyghan, qolidin dutar - tembür chüshmeydighan kishi bolghachqa, ularning a'ilisi nahayiti tézla yerlik sen'etkarlarning yoshurunche yighilish sorunigha aylinidu. Bolupmu qerellik halda yoshurunche ötküzülüp turidighan ili meshrepliri küresh küsenning baliliq qelbige Uyghur sen'itining uruqini tériydu.

1974 - Yiligha kelgende ularning a'ilisi yene ili wadisidin kuchagha qaytip kélidu. Chünki nopussiz yashash ularning a'iliside barghanséri chonglap kétiwatqan balilarning mektepke kirip oqushigha qiyinchiliq élip kélidu. Nopusi bolmighachqa ili yézilirida balilirini mektepke bérelmigen bu a'ile axiri yene kuchagha qaytip kélidu. Lékin dadisi waqitliq ilida qélip qalidu. Emdila 15 yashning qarisini alghan küresh küsen kuchagha kélipmu oqush pursitige érishelmeydu. Chünki a'ilisini béqishning éghir yüki uning zimmisige yüklinidu. Kuchagha kelgen deslepki chaghlarda küresh küsen bala tamchi, laychi we gilem toqughuchi bolup yallinip ishleydu. Yene bir tereptin özlükidin öginip bashlan'ghuch we ottura mekteplerning derslirini toluqlaydu.

Gilemchilik karxanisida ishlewatqan mezgilliride su tökülüp yirtilip ketken gilem xeritisini muweppeqiyetlik halda qayta sizip chiqishi bilen yash küresh küsenning talanti namayan bolidu. Buning bilen u gilemchilik karxanisining addiy bir bala oqughuchisidin xerite - nusxa sizish ishxanisigha resmiy ma'ashliq xadim bolup tallinidu. Bir mezgil ürümchige bérip xerite sizish boyiche diplom élip kélidu. Yene bir tereptin özining sen'etke bolghan ishtiyaqi seweblik kuchadiki ottura mekteplerning sen'et musabiqilirige sirttin qatniship netijige érishidu hemde el ichide tonulushqa bashlaydu. Uning sen'et jehettiki talantini bayqighan kucha nahiyelik sen'et ömiki yash küresh küsenni teklip bilen ishlitidu. Del shu mezgillerde Uyghur aptonom rayonluq naxsha - ussul ömikidin bir guruppa kishiler kuchagha kélip xelq ichidin yash talant igilirini tallaydu. Küresh küsen özining naxsha éytish we muzika jehettiki alahide mahariti bilen aptonom rayonluq naxsha - ussul ömikige tallinidu. Bu ish ularning a'ilisige ajayip zor xushalliq élip kélidu. Zor ümid we kelgüsige bolghan ishench bilen ürümchige qarap yolgha chiqqan küresh küsen bir kündin kéyin yük - taqlirini sörep rohi chüshken halda öyige qaytip kélidu. Bir a'ile kishiliri bu ishtin hang - tang bolidu. Qattiq ümidsizlen'gen küresh küsen a'ilisidikilerge yighlap turup ehwalni éytidu. U ürümchige qarap yolgha chiqip bügürge yétip barghanda kucha nahiyelik ma'arip idarisidin téléfon kélip, “A'ilisining siyasiy arqa körünüshi pak emes” dégen söz bilen öyige qayturulidu.

(Dawami bar)