Қарақурум бүркүти: низамидин һүсәйинниң һаяти (27)

Йигирмә йәттинчи қисим: қарақилчин түрмисидин қечиш

Низамидин һүсәйин әпәнди 1966-йили 4-айда бала-чақилири билән бирликтә бейҗиң әтрапидики лугочяв түрмисидин чиқирилиду.

Улар 6 сақчиниң һимайисидә пойиз билән үрүмчигә ялап елип берилиду вә уйғур аптоном районлуқ җ. Х. Назаритигә өткүзүп берилиду.

Уйғур аптоном районлуқ җ. Х. Назарити уларни қара машиниға бесип, низамидин әпәндини шабаху түрмисигә, хотун балилирини шигоби, йәни отункоза түрмисигә апирип солайду.

Низамидин әпәнди һаятиниң ахирқи йиллирида үрүмчи 3-түрмисидә йезип қалдурған әслимисидә шу қетим шабаху түрмисигә өткүзүп берилгәндин кейинки дәһшәтлик қисмәтлирини тәпсилий баян қилиду. Униң дейишичә, түрмә даирилири қачқун мәһбус низамидин әпәндидин кона-йеңи һесабларни қошуп бирақла алиду.

1966-Йили 10-айда, йәни “мәдәнийәт инқилаби” ниң пәрдиси ечилип, пүткүл хитай бир мәйдан қалаймиқанчилиққа чөмгән мәзгилләрдә түрмә даирилири низамидин әпәндини шабаху түрмисидин маралбешидики қарақилчин түрмисигә йөткәйду. Хотун-балилирини болса йәкәнгә сүргүн қиливетиду.

Қарақилчин түрмисидә 3 йилдәк еғир әмгәккә селинған низамидин әпәнди бу йәрдин илгири-кейин болуп 3 қетим қачиду. Әмма дәсләпки икки қетимда тутулуп қелип қаттиқ тән җазасиға учрайду.

Үчинчи қетим, йәни 1969-йили 3-айниң 9-күни кечидә түрминиң ешикини оғрилап, мувәппәқийәтлик һалда қарақилчин түрмисидин қечип чиқиду вә йәкәндики бала-чақилириниң қешиға келип йошуруниду. Аридин мәлум мәзгил өтүп җиддий вәзийәт бираз пәсәйгәндә низамидин әпәнди илгирики тонуш-билишлириниң ярдими билән мәкит наһийәсиниң түмәнтал йезисиға берип қурушулуш әтритидә “һүсәйин устам” дегән исим билән ишләшкә башлайду.

Җүрәт низамидин шу йилларда өзиниң 6-7 яшлиқ сәбий бала икәнликини, дадиси маралбешиниң қарақилчин түрмисигә қамалған йилларда аилисидики чөчүридәк 5 балиниң йәкәндә аписи вә момисиниң һимайисидә турғанлиқини баян қилиду.

1969-Йили мартниң соғуқ бир кечиси қулақча вә терә җува кийивалған, йүз-көзлирини сақал басқан бир қачқун йәкән терәбағдики бир қоруниң ишикини астиғинә чекиду. Бир һазадин кейин қорудикиләр җин чирағ яндуруп, йиға-зар билән бу кишини күтүвалиду. Бир кона йотқанға оринип ухлаватқан чөчүридәк 5 бала чөчүп ойғинишип, йилларчә көрмигән мәһбус атисиға һәйранлиқ билән қарап қалиду. Җүрәт низамидин дадисиниң шу кечиси қучақ ечип, сақал басқан йирик йүзини балиларниң мәңзлиригә бир-бирләп сүркәп сөйгәнликини һелиһәм һаяҗан илкидә әсләйду.

Низамидин әпәнди мәкитниң түмәнтал йезисида “һүсәйин устам” дегән йеңи исим билән қурулуш әтритигә орунлишивалғандин кейин йәкәндики балилирини өз қешиға әкеливалиду. У узун өтмәйла өзиниң илгирики тонуш-билишлириниң ярдими билән бу қурулуш әтритини кеңәйтип, җапалиқ ишләп түмәнтал йезисида йәрлик хәлқниң ишәнчигә вә һөрмитигә еришиду. У әслимисидә шу йиллардики кәчмишлири һәққидә аҗайип хатириләрни қалдуриду.

Қачқунлуқ, қорқунч, тәвәккүлчилик вә ғува үмид ичидә һаят давамлишиду. Тәрәп-тәрәпкә тутуш буйруқи чиқирилған мәһбус низамидин әпәнди мәкитниң топилиқ йезилирида һечкимниң хиялиға кәлмигән бир шәкилдә балилири билән ашу мудһиш йилларни өткүзиду. Бүгүн америкада яшаватқан җүрәт низамидин өз балилиқидики әң унтулмас йилларни хитай түрмисидин қечип җан сақлаватқан мәһбус дадисиниң һимайисидә долан йезилирида өткүзгәнликини тилға алиду.

(Давами бар)