Qaraqurum bürküti: nizamidin hüseyinning hayati (5)

Muxbirimiz qutlan
2018.09.25
merhum-edip-nizamidin-huseyin.JPG Merhum edib, inqilabchi nizamidin hüseyin ependi 3-türmining doxturxanisida yétiwatqan chaghdiki hayatining axirqi künliride tartilghan süret. Ürümchi.
RFA/Qutluq

Beshinchi qisim: erwahqa aylan'ghan mehbus

Nizamidin hüseyin ependining ürümchi 3-türmisidin sirtqa yoshurunche chiqarghan xéti uning qamaqtiki ehwalining intayin éghir ikenlikidin dalalet béridu.

72 Yashliq dadisining hepside qan-yash bilen yazghan xéti jür'et nizamidinning yürikini lexte-lexte qiliwétidu. U shu kündin bashlap terep-terepke chépip, dadisini türme sirtida dawalitishning yolini mangidu. Aridiki nurghunlighan japaliq jeryanlardin kéyin ürümchi 3-türme doxturxanisining ma famililik tunggan bashliqining mehbus nizamidin hüseyinning éghir derijide késel ikenliki, uni türme sirtida dawalatmisa bolmaydighanliqi heqqidiki imzaliq xétini alidu.

Halbuki, 3-türme doxturxanisining tunggan bashliqi yézip bergen bu késellik ispati Uyghur aptonom rayonluq siyasiy-qanun komitéti yaki teptish mehkimisining testiqidin ötkendila andin küchke ige bolalaydighanliqi melum bolidu. Buning bilen jür'et nizamidin aptonom rayonluq siyasiy-qanun komitéti yaki teptish mehkimisining birinchi qol bashliqi bilen biwasite körüshüsh yolini izdeydu. Del shu künlerde Uyghur aptonom rayonluq siyasiy-qanun sahesidikilerning yilliq yighini ürümchi shamalbaghdiki bir méhmanxanida échilidu. Jür'et nizamidin özining muxbirliq salahiyiti bilen yighin échiliwatqan méhmanxanigha baridu hemde bir amal qilip eyni waqittiki Uyghur aptonom rayonluq siyasiy-qanun komitétining sékrétari li péngzi bilen biwasite körüshüshning imkaniyitini izdeydu.

U axiri siyasiy-qanun komitétining yighini échiliwatqan méhmanxanining 8-qewitidin li péngzining xas ishxanisini izdep tapidu we éhtiyat bilen ishikni chékidu.

Li péngzi jür'et nizamidin élip kelgen türme doxturining ispat xéti we uning dadisini türme sirtida dawalitish heqqidiki iltimasigha bir qur köz yügürtüpla, uni 11-nomurluq yataqtiki Uyghur aptonom rayonluq teptish mehkimisining bashliqi shyaw jyen bilen körüshüshke buyruydu. Jür'et nizamidin 11-nomurluq yataqtin teptish mehkimisining bashliqi shyaw jyenni izdep tapidu. Uyghur aptonom rayonining teptish xizmiti sahesidiki bu eng yuqiri derijilik xitay emeldar siyasiy mehbus nizamidin hüseyinning délosi bilen öz aldigha kelgen jür'et nizamidinni körüp turupla qalidu. U jür'et nizamidinning iltimasigha bir qur köz yügürtüp chiqqandin kéyin testiq sözi yézip imzasini qoyidu we mehbus nizamidin ependini türmidin waqitliq chiqirip sirtta dawalitishqa buyruydu.

Teptish mehkimisining bashliqi shyaw jyennning testiqini alghandin kéyin jür'et nizamidin udulla teptish mehkimisining xizmet binasigha baridu. Teptish mehkimisi mexsus xizmetchi xadimdin birni qoshup jür'et nizamidinni ürümchi sheherlik 3-türmige ewetidu. Ular türmining nechche métir égizliktiki qorshaw tamlirini boylap, sürlük bir derwazidin mashina bilen ichige kiridu. Uzun ötmey ich tereptiki bir kichik derwazidin oruqlap bir tére bir ustixan bolup qalghan, ajizlap nepes élishimu qiyinlashqan, goya bir erwahqa aylan'ghan nimjan gewde ikki gundipayning qoltuqidin yölishi bilen ularning aldida peyda bolidu.

Bu 1998-yili 3-ayning 3-küni bolup, nizamidin ependi tutqun qilin'ghinigha top-toghra bir yil bolghan kün idi. U 1997-yili 3-ayning 3-küni kéchide ürümchi qizil tagh qéshidiki “Shinjang géziti” idarisining a'ililikler qorusidin saq halette tutup kétilip, bir yildin kéyin nimjan halette dawalinishqa qoyup bérilgen idi. Shu deqiqide nizamidin ependi ze'ipliship ketken wujudidiki axirqi küchini yighip oghligha: “Méni derhal doxturxanigha élip béringlar!” deydu. Jür'et nizamidin derhal Uyghur aptonom rayonluq xelq doxturxanisi bilen alaqiliship, dadisini shu doxturxanining jiddiy qutquzush bölümige élip baridu.

Shu kéchisi mezkur doxturxanining jiddiy qutquzush bölümi nizamidin ependige qarita jiddiy dawalash élip baridu. Bir kéche ichi sürüp héch hali qalmighan nizamidin ependi nechche qétimlap hoshidin kétidu, hoshigha kélishi bilen bedini ghalildap titrep, chishliri kiriship nepes alalmay qalidu. Doxturlar jür'et nizamidin'gha dadisining ehwalining axirqi basquchqa bérip qalghanliqini eskertidu.

Nizamidin ependi 20 kündek ürümchidiki 2-doxturxana, yeni Uyghur aptonom rayonluq xelq doxturxanisida dawalan'ghan bolsimu emma ehwalida yaxshilinish bolmaydu. Gerche nizamidin ependi saqiyip kétimen dep pütün es-yadi bilen tirishchanliq körsetken, a'ilisidikiler pütün imkaniyetliri bilen dawalatqan bolsimu, emma ajizlap ketken yüriki bir kün, bir kündin ze'ipliship mangidu.

Doxturlar gerche eyni waqitta jür'et nizamidin'gha ochuq-ashkara démigen bolsimu, emma dadisigha türmide melum bir xil okulning urulghan bolushi éhtimalliqini, shuning üchün uning bir amal qilip dadisining türme doxturxanisidiki késellik arxipidin kopiye éliwélishi kéreklikini ishare qilidu. 20 Nechche künlük dawalitishtin kéyin jür'et nizamidin doxturlarning tewsiyesi bilen dadisini öyige qayturup chiqidu. Bu 1998-yili qurban héytning harpa küni idi.

(Dawami bar)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.