Қарақурум бүркүти: низамидин һүсәйинниң һаяти (6)

Алтинчи қисим: тәқиб астида өткүзүлгән дәпнә мурасими

Түрмидә зәиплишип ахирқи күнлири қалған 72 яшлиқ низамидин һүсәйин әпәнди 1998-йили 3-айниң 3-күни үрүмчи 3-түрмидин давалинишқа елип чиқилиду. У шу күнила үрүмчидики 2-дохтурханиға, йәни уйғур аптоном районлуқ хәлқ дохтурханисиниң җиддий қутқузуш бөлүмигә елип берилиду. Дохтурлар бимарни 20 нәччә күн җиддий давалиған болсиму, әмма кесәллик әһвали барғансери еғирлишип маңиду. Ахири җүрәт низамидин мәсул дохтурниң тәвсийәси билән ахирқи тиниқлири қалған дадиси низамидин әпәндини 4-айниң 7-күни, йәни қурбан һейтниң һарпа күни дохтурханидин өйигә қайтуруп чиқиду.

Шу күни кәчқурун җүрәт низамидин һейт мунасивити билән тикқудуқтики мәрһум анисиниң қәбрисини йоқлап, дуа қилип кәлмәкчи болиду. Әмма низамидин әпәндиниң әһвали бирдинла турақсизлишип, бәзидә һошини йоқитиду, бәзидә һошиға келип тинимсиз иңрайду. Низамидин әпәнди һошиға кәлгинидә оғли җүрәтниң қолини чиң тутувелип, өзиниң йезиқчилиқ үстилидин қандақтур бир нәрсини издигәндәк қилиду. Җүрәт низамидин дадисиниң көз ипадисигә қарап үстәлдики тәвәррүк қәләмни елип көрситиду. Дадиси қәләмни оғлиниң алқиниға қоюп қоли билән чиң бесип үнсиз нида қилиду. . .

Җүрәт низамидин шу күни кәчқурун тикқудуқтин қайтип кәлгинидә дадисиниң әһвалиниң барғансери еғирлишип, гәп қилалмас һаләткә чүшкәнликини көриду. У дадисини қучиқиға елип, йүз-көзлирини сийлап сус авазда чақириду, һалбуки, низамидин әпәнди оғлиниң қучиқида ахирқи қетим чоңқур бир нәпәс алиду-дә, җан үзиду.

Низамидин һүсәйин әпәндиниң арманлар билән йелинҗап өткән йүрики 1998-йили қурбан һейтниң һарпа ахшими соқуштин тохтайду. Бу 4-айниң 7-күни болуп, үрүмчидә техичә әтиязниң җандин өткүдәк соғуқи давам қиливатқан күнләр иди.

Шу күни кечиси җүрәт низамидин дадисиниң еңәклирини өз қоли билән чатиду. Мейитни туғқанлириниң ярдәмлишиши билән ююп-кепәнләп, әтиси пешин намизиға келидиған җамаәт билән җиназа намизини оқушқа вә мейитни йәрликкә қоюшқа тәйярлиқ қилиду.

Һалбуки, “шинҗаң гезити” идариси сиясий башқармисиниң хадимлири шу күни кечиси уларниң өйигә кирип, “дағдуға қилмаслиқ, җамаәткә уқтурмаслиқ, әтиси сәһәрдә бәлгиләнгән адәмләр биләнла җимҗит дәпнә қилиш” ни уқтуриду, арқидин сақчилар “шинҗаң гезити” идариси аилиликләр қорусини контрол астиға елип, киргән-чиққан адәмләрни тәкшүриду.

Әтиси сәһәрдә мәрһум низамидин һүсәйинниң җиназа намизи һөкүмәтниң буйруқи бойичә үрүмчи қизилтағ районидики кичик бир мәсчиттә азла кишиниң қатнишиши билән һапила-шапила оқулиду. Аилә тавабиатлириниң мәрһумниң җиназа намизини үрүмчидики әң чоң мәсчит болған ноғай җамәсидә оқутуш арзуси рәт қилиниду. Мәрһумниң мейити 10 нәччә сақчи машинисиниң һимайисидә үрүмчи тикқудуқтики мусулманлар қәбристанлиқиға елип чиқилип, җимҗитла дәпнә қиливетилиду.

Шундақ қилип, хәлқиниң арманлири үчүн өмүр бойи бәдәл төлигән бир инсан бу дунядин кәткинидә униң өлүм хәвири, мейит намизи вә дәпнә мурасими өз хәлқидин пинһан тутулиду. Һәтта “шинҗаң гезити” идарисиниң сиясий башқармиси мәрһумниң аилә тавабиатлириға “нәзир қилмаслиқ, җамаәтни чақирмаслиқ” һәққидә бесим ишлитиду. Җүрәт низамидин буниңдин 20 йил аввалқи бу вәқәләрни әслигинидә қәлби ләхтә-ләхтә болиду.

(Давами бар)