Qaraqurum bürküti: nizamidin hüseyinning hayati (6)
2018.10.02
Altinchi qisim: teqib astida ötküzülgen depne murasimi
Türmide ze'ipliship axirqi künliri qalghan 72 yashliq nizamidin hüseyin ependi 1998-yili 3-ayning 3-küni ürümchi 3-türmidin dawalinishqa élip chiqilidu. U shu künila ürümchidiki 2-doxturxanigha, yeni Uyghur aptonom rayonluq xelq doxturxanisining jiddiy qutquzush bölümige élip bérilidu. Doxturlar bimarni 20 nechche kün jiddiy dawalighan bolsimu, emma késellik ehwali barghanséri éghirliship mangidu. Axiri jür'et nizamidin mes'ul doxturning tewsiyesi bilen axirqi tiniqliri qalghan dadisi nizamidin ependini 4-ayning 7-küni, yeni qurban héytning harpa küni doxturxanidin öyige qayturup chiqidu.
Shu küni kechqurun jür'et nizamidin héyt munasiwiti bilen tikquduqtiki merhum anisining qebrisini yoqlap, du'a qilip kelmekchi bolidu. Emma nizamidin ependining ehwali birdinla turaqsizliship, bezide hoshini yoqitidu, bezide hoshigha kélip tinimsiz ingraydu. Nizamidin ependi hoshigha kelginide oghli jür'etning qolini ching tutuwélip, özining yéziqchiliq üstilidin qandaqtur bir nersini izdigendek qilidu. Jür'et nizamidin dadisining köz ipadisige qarap üsteldiki tewerrük qelemni élip körsitidu. Dadisi qelemni oghlining alqinigha qoyup qoli bilen ching bésip ünsiz nida qilidu. . .
Jür'et nizamidin shu küni kechqurun tikquduqtin qaytip kelginide dadisining ehwalining barghanséri éghirliship, gep qilalmas haletke chüshkenlikini köridu. U dadisini quchiqigha élip, yüz-közlirini siylap sus awazda chaqiridu, halbuki, nizamidin ependi oghlining quchiqida axirqi qétim chongqur bir nepes alidu-de, jan üzidu.
Nizamidin hüseyin ependining armanlar bilen yélinjap ötken yüriki 1998-yili qurban héytning harpa axshimi soqushtin toxtaydu. Bu 4-ayning 7-küni bolup, ürümchide téxiche etiyazning jandin ötküdek soghuqi dawam qiliwatqan künler idi.
Shu küni kéchisi jür'et nizamidin dadisining éngeklirini öz qoli bilen chatidu. Méyitni tughqanlirining yardemlishishi bilen yuyup-képenlep, etisi péshin namizigha kélidighan jama'et bilen jinaza namizini oqushqa we méyitni yerlikke qoyushqa teyyarliq qilidu.
Halbuki, “Shinjang géziti” idarisi siyasiy bashqarmisining xadimliri shu küni kéchisi ularning öyige kirip, “Daghdugha qilmasliq, jama'etke uqturmasliq, etisi seherde belgilen'gen ademler bilenla jimjit depne qilish” ni uqturidu, arqidin saqchilar “Shinjang géziti” idarisi a'ililikler qorusini kontrol astigha élip, kirgen-chiqqan ademlerni tekshüridu.
Etisi seherde merhum nizamidin hüseyinning jinaza namizi hökümetning buyruqi boyiche ürümchi qiziltagh rayonidiki kichik bir meschitte azla kishining qatnishishi bilen hapila-shapila oqulidu. A'ile tawabi'atlirining merhumning jinaza namizini ürümchidiki eng chong meschit bolghan noghay jameside oqutush arzusi ret qilinidu. Merhumning méyiti 10 nechche saqchi mashinisining himayiside ürümchi tikquduqtiki musulmanlar qebristanliqigha élip chiqilip, jimjitla depne qiliwétilidu.
Shundaq qilip, xelqining armanliri üchün ömür boyi bedel töligen bir insan bu dunyadin ketkinide uning ölüm xewiri, méyit namizi we depne murasimi öz xelqidin pinhan tutulidu. Hetta “Shinjang géziti” idarisining siyasiy bashqarmisi merhumning a'ile tawabi'atlirigha “Nezir qilmasliq, jama'etni chaqirmasliq” heqqide bésim ishlitidu. Jür'et nizamidin buningdin 20 yil awwalqi bu weqelerni esliginide qelbi lexte-lexte bolidu.
(Dawami bar)