Qaraqurum bürküti: nizamidin hüseyinning hayati (3)

Üchinchi qisim: qoralliq saqchi doxturxanisida

1997-Yili 3-ayda 71 yashliq nizamidin hüseyin ependi “Shinjang géziti” idarisining a'ililikler qorusidin tutup kétilidu.

Aridin ikki ay ötüpmu uning qaysi türmige qamalghanliqi heqqide héchqandaq uchur bolmaydu. Shu yili 5-ayning bashlirida ürümchi sheherlik saqchi idarisi 1-bashqarmisining 6 neper saqchisi nizamidin hüseyin ependining “Shinjang géziti” idarisining a'ililikler qorusi ichidiki öyige tuyuqsiz basturup kirip axturidu. Ular öydiki gumanliq dep qarighan gézit-zhurnal, yazma matériyal we bashqa nersiler élip mangghinida jür'et nizamdin dadisining qeyerge qamalghanliqini biliwélish üchün saqchi mashinisining keynidin yoshurunche egiship mangidu. Halbuki, oylimighan yerdin ürümchi jenubiy wogzal qéshidiki 3-türmining aldigha kelgende u saqchilargha tutulup qalidu. Qorqunch we wehimidin qara terge chömülgen jür'et nizamidin néme qilarini bilmey turup qalidu.

Saqchi bashliqi jür'et nizamidin'gha tehdit sélip, uni so'al-soraqqa tartidu. Gézi kelse unimu qoshup soliwétidighanliqini éytidu. Bir haza tehdit we tenbihdin kéyin saqchi bashliqi jür'et nizamidin'gha tutqundiki dadisi nizamidin hüseyin ependini yéqinda doxturxanigha dawalatqili élip chiqidighanliqini, ularning öyidin doxturxanigha tamaq toshup dadisining halidin xewer alsa bolidighanliqini éytidu.

Dégendek birqanche kündin kéyin jür'et nizamidin'gha ürümchi sheherlik saqchi idarisidin téléfon kélidu. Bu délogha mes'ul saqchi uninggha nizamidin ependining ürümchidiki qoralliq saqchi qisim doxturxanisigha waqitliq dawalinishqa élip chiqilghanliqini, a'ilisidikilerning doxturxanigha tamaq toshup “Bimar tutqun” gha qarisa bolidighanliqini uqturidu.

Jür'et nizamidin bu xewerni derhal qérindashliri we uruq-tughqanlirigha yetküzidu. Chach-saqalliri ösüp, késellik we qiynaq azabidin ajizliship ketken nizamidin hüseyin ependi saqchilarning kéche-kündüz közetchilikide dawalinidu. Shu küni jür'et nizamidin acha-singilliri bilen bille tamaq kötürüp qoralliq saqchi qisim doxturxanisining balnétsa öyige kiridu. U jiddiy halette közette turghan saqchilarni we késelxanidiki sürlük keypiyatni körüp, dadisi bilen paranglashqanda gep-sözge alahide diqqet qilish lazimliqini hés qilidu.

Nizamidin ependi hayatida uzun yillar türme azabi chekken bolghachqa éghir derijide öpke yallughigha giriptar bolghan idi. Bu qétimliq tutqun we qamaqtiki zey hawa uning kona késilini qaytidin qozghaydu. Bir a'ile kishiliri saqchilarning közitide késel kariwitida yatqan nizamidin hüseyin ependi bilen yighliship körüshidu. Chach-saqalliri ösüp changgilashqan nizamidin hüseyin ependi éghir gewdisini teslikte midirlitip, bala-chaqiliri aldida özini temkin tutushqa tirishidu.

Ular bir heptidek doxturxanigha tamaq toshup, ajizlap ketken dadisining halidin xewer alidu. Bir küni jür'et nizamidin acha-singilliri bilen tamaq kötürüp dadisi yatqan balnétsa bölümige kirginide yataq ichining qupquruq turghanliqini, dadisining yene ghayib bolghanliqini köridu. Séstralar ulargha sirliq bir keypiyatta qarap, saqchilarning aldinqi küni kéchide nizamidin ependini türmige qayturup élip ketkenlikini éytidu.

Éghir késellik ilikidiki dadisining yene türmige élip kétilgenlikini anglighan jür'et nizamidin we uning qérindashliri lasside bolup, qattiq ümidsizlikke patidu. Ular dadisigha étip kelgen tamaqlirini kötürüshüp öyige qaytishqa mejbur bolidu. Shuningdin kéyin saqchilar dawamliq nizamidin ependining “Shinjang géziti” idarisining a'ililikler qorusi ichidiki öyini qerellik türde axturup, a'ile tawabi'atlirigha zadila aram bermeydu. Nizamidin ependining ömür boyi yighqan qimmetlik kitab-matériyalliri we qolyazmiliri pütünley dégüdek saqchilar teripidin élip kétilidu.

(Dawami bar)