Barangdiki leghmen

Kamérdiki ornumning muzdek sémunt yerdin kariwatqa almashqini tasadipiyliq emes iken. Tengritagh rayonluq teptish mehkimisi “Jinayitim” ni qanunsiz meblegh toplash dep békitiptu. Démek, emdi siyasiy jinayetchi emes idim. Bu xewerdin kéyin gundipaylarning mu'amilisidimu özgirish boldi. Bundaq özgirish kamér hayatimgha bezi yéngiliqlarni bexsh etken boldi. Emdi men qamaqxanida étilidighan pulluq tamaqlarni buyrutalayttim, manga sélin'ghan, ezeldin kamér bashliqlirigha yem bolup özüm xalighanche ishlitelmigen pullarni xirajet qilalayttim.

2013-Yili 20-awghust charshenbe küni tengritagh qamaqxanisigha mehkum bolup düshenbe tunji pul qétim pul kirgen idi. Qeshqerdin nege élip méngilghanliqim éniqsiz ehwalda, adrésimdin kimning bu qeder téz xewer tépip pul sélishi méni heyran qilghan idi. Chekke qarisam ewetküchi tolduridighan katekchige xitayche inisi dégen xet yéziliptu. Yene bir chekke méhrigül dep yézilghan iken. Qamaqtin chiqqandin kéyin jiyenlirim, newre inilirim we ayalim méhrigülning manga pul salmighinini, öydikilerning manga a'it tepsiliy xewerlerni aylar ötüp andin anglighini melum boldi.

Qamaqta yétish jeryanda köpinche pul akamning namida kirgen bolsimu yuqiriqidek manga natonush isimlardin pullar, kitablar, kiyimler kirip turghan boldi. Kitablirim yastuqsiz  kamérda kamér bashliqining béshigha qoyulup, kiyimlirim uchisigha chiqti. 2013-Yilning axirighiche manga kirgen pullarni  kamérdiki her derijilik “Rehberler” yep bolushti.

Qamaqqa kirgüzülgen pullarning miqdaridin chiqip kétidighan künümni perez qilattim, pulning miqdari köpeygenche xuddi qamaqta yatidighan künüm uzirip kétidighandek bi'aram bolattim. Pullirim xeqqe yem bolghanche tengsizlikke ghezipim küchiyetti. Emma qamaqta shu natonush kishilerdin pul sheklide teselliler manga medet bolatti, özümning yalghuz emeslikimni, untulmighanliqimni hés qilduratti. Adette isim chaqirilmay mehbus kiyimidiki nomur boyiche ataydighan qamaqxanida peqet pulning chéki yetküzülgendila isim tilgha élinatti. Her qétim ismimning chaqirilishi manga esli kim ikenlikimni, kimlerning mendin ümid kütüwatqanliqini we kimler üchün yashishim kéreklikini eskertip turatti.

Qamaqtiki héch bir tamaqqa tuz, may sélinmaytti. Nashtigha umach, chüshte we kechte bérilidighini yésiwilek yaki berengge shorpisi bolatti. Bu shorpa “Azab shorpisi” dep atilatti. Tuz sélinidighan, anche munche yagh gösh daritilidighan pulluq alahide tamaqni kamér bashliqi buyrutatti. Mendek siyasiy mehbuslar peqet xeq yégen tamaqqa heq tölep qarap olturushqa mejbur iduq. Göshsiz yésiwilek qorumisi sélin'ghan gürüch 40 som, göshlük qoruma sélin'ghan gürüch 80 somdin sétilatti.

Qilmishimning iqtisadiy délo qilip békitilishi bilen ornum yoghinap özüm biwasite tamaq buyrutalaydighan boldum. Tunji buyrutqandin bashlap tamaqni qamaqtiki birdin bir Uyghur kamirdishim abdusalam bilen yéyishke bashlidim. Ata-anisi ishsiz abdusalam aq chékip tutulghan idi. U manga kelpinde bir yash balining étiwétilgenlikini, tekshürüsh ponkitidin motsiklitta toxtimay ötüp ketkenlikining “Jinayet” bolup qalghanliqini sözlep bergen idi. Uning weqedin kéyin yüz bergen namayishta tutulghanlarni sanap olturup özini tutalmay yighlap ketkini hélimu ésimde.

Abdusalam alte ayliq késilgendin kéyin türmige yötkelmey qamaqxana karidorida tamaq toshushqa sélindi. U tunji kündin bashlap nashtigha umach ekélip men turuwatqan  kamérning ishikige yéqinlashqanda sap ürümchi teleppuzida “Aka, hey!” dep chaqirip ötüp kétidighan boldi. Ikkinchi heptidin bashlap u “Gülen ependi” dep chaqiridighan boluwaldi. Uninggha texellusum we eserlirim heqqide démigen idim, belkim qamaqxanida ishleydighan kadirlardin anglighan bolsa kérek. Teripimni qilghan shu balilargha rehmet! abdusalamdin alte aygha yéqin her seherde anglinip turghan “Gülen ependi” dégen söz méning sanggilighan béshimni kötürüp uninggha qarap, toghrisi erkin hayatqa telpünüp birni külümsirishimge seweb bolghan idi.

Bir küni  kamérning keynidiki hawalanma bar tamning arqidin “Gülen ependi” dégen awaz keldi. Arqidinla abdusalamning, -abduweli aka, apam leghmen kirgüzüptiken. Yep béqing he!- dégen awazi anglinip yaltiraq xaltigha oralghan leghmen tamdin artilip sim tor üstige chüshti.

Kamérning arqisidiki hawalanmaning üsti sim tor bilen toqulghan bolghachqa xaltidin tökülgen leghmen arachlardin sanggilap turup qaldi. Men bolsam peske tamchilawatqan seyning süyige kakkuk balisidek aghzimni tuttum. Axiri chidap bolalmay sanggilap turghan chöpleni sekrep yéyishke bashlidim. Sekrisem qolum yétidighanliri tügep qaldi. Besh alte töshüktin biliner-bilinmes sanggilap turghan chöplerge müshüktek qarap turdum. Tamchilaydighan seyning süyimu tügidi. Leghmen sim torning töshükchiliridin körünüp turghach ya ümid üzüp ketküm kelmeytti, ya sekrep élip yéyelmeyttim. Qamaqtiki shu qara künlerde shu chaghda yéyelmigen leghmen ongumda we chüshümde da'im köz aldimdin ketmidi. U leghmen shu qeder oxshighachqimu, yaki qamaqta yégen tunji qétimliq öy tamiqi, ana tamiqi bolghachqimu shu leghmendek oxshighan bir leghmenni bügün'giche yep baqmidim.