Xro'indiki “Xislet”

Tengritagh qamaqxanisida men uchratqan siyasiy mehbuslarning hemmisi dégüdek qiran yigitler idi. Xro'in seweblik tutulghan Uyghurlarning bolsa yéshi her xil bolup, xro'in ularning oghriliq, aldamchiliq, bulangchiliq we qatilliqqa oxshash jinayetlerni sadir qilishigha seweb bolghan idi.

Men ilgiri kéyin bolup qamalghan 2-2 we 2-6 dégen ikki kamérda bashliqlar xro'in etkeschiliki bilen tutulghan xitaylar, qolchomaqlar bolsa parche satquchi we chekküchi Uyghur, tungganlar idi. Xro'inkeshler bir parangliship ketse qaysi xitay, qaysi Uyghur, qaysi tunggan ayrighilimu bolmaytti. Déyishiche, ular xéridar azlighan haman kichik balining wélisipiti chaghliq nersini oghrilap qamaqqa kiridiken we bir top xéridarlar bilen tonushup tijaritini dawam qilidiken. Qamaqxana ularning kéyinki tijaret pilani üchün adem we eqil toplaydighan ghayiwiy baza iken.

Siyasiy mehbuslargha tapshurup alalmisimu, a'ilisidin pul, kiyim we xalta kirip turatti. Kargha kelmeydighanliqi éniq bolsimu, ulargha adwokat teklip qilinatti. Xro'inkesh balilargha bolsa öyidin pul kirmeytti. Kiyim-kéchek, xalta dégendek tesellilerdimu ularning nésiwisi yoq idi. Ulargha adwokat teklip qilinmaytti. Hetta sotqa chiqqandimu ular a'ilisidin héchkimning kelmigenlikliridin aghrinip qaytip kélishetti.

Bir küni xro'inni parche sétip qamalghan abduraxman bosh qira'et qilip olturup ketti. U men sanaq saniyalmay jazagha tartilghanda kasamgha ayaghning chemi bilen urghan qolchomaqlarning biri idi. U tutulghanda anisigha téléfon qilghanimish, anisi “Xudagha shükür, obdan boptu, xudayim du'ayimni ijabet qiptu, sanga anining, xotunning, balining qedri ötülüp adem bolup chiqarsen” dep gep tügimestin téléfonni qopalla qoyuwetkenmish.

Abduraxmanning qira'itige diqqet qilsam, oquwatqini “Errahman” sürisi iken. Uning aghzida allaning raxman déyilgen méhribanliqi yadliniwatqan bilen qilghanliri sheytanning rehimsizliki idi. Xro'in sétip zeherlewatqini Uyghurlar eng köp olturaqlashqan yopurgha mehellisidiki natiwan yashlar idi. Éytishiche, u xetmidin ötken murettep qari iken.

-Sen qandaq qari, “Qur'an” ni yadlap turup millitimizni xarab qiliwatqan, alla haram qilghan xro'inkeshlik qilidighan? - dep soridim ichim pushup. Abduraxman bir pes olturup kétip manga “Sirtqa chiq!” dégendek köz isharisi qildi. Chünki ikki Uyghurning yéqin turup parang qilishi xeterlik bolup jazalinishimiz éniq idi. Abduraxman ima bilen méni bashlap kamérining keynidiki katektek hawalanma boshluqigha chiqti. U sim torlar arisidin körünüp turghan asman'gha qarap qoyup kechürmishini mundaq bashlidi:

-Men kichikimdin mollamda oqughan, 16 yéshimda qari bolghan. Shu yili ustazim tutulup ketti. Ménimu üch kün qamap qoyup berdi. Chataq yéri shundin kéyin mehelle saqchisi, kocha kadiri keynimge kiriplawaldi. Dadam botka échip berdi, hünerge berdi, hetta bashqa sheherge tijaretke yolgha saldi. Emma néme ish qilsam bir saqchi keynimde barla bar, nege barsam tutup solap qoyidu. Axiri xro'in chékishke öginip qaldim. Chékip yatsam jan toshmaydiken, shunga mehellidiki tungganlardin parche aq élip mehellide sattim, ular bilen ichkirige kirip aq yötkidim. Qachan men mehellide xro'inkesh bolup tonuldum, saqchining izdishi shu zaman azlidi. Kéyin yil, ay ötüp ketsimu saqchilar peqet izdimeydighan boldi. Mana emdi qulaq tinch, ata-anam tutup qamap qoyunglar désimu saqchining kari yoq.

Abduraxman xosh yaqa-xosh yaqmas hékayisini éytip tügetti.