Kamérdiki “Chashqanlar”
2019.02.19
2013-Yili 19-awghust tutulghandin kéyin toxtimay salametlik tekshürüshke duch keldim. Bezide ayda, bezide bir qanche ayda bir qilinidighan qan, shölgey we teret tekshürüsh manga peqet ghelite bilinmeptiken. Qulaqtin yaki barmaqtin alsimu bolidighan qanni bilikimizdin xaltilap élishlar manga normalsiz tuyulghan idi. Peqet “Qénimizni élip satidu, bu mel'unlar” dégendin bashqini oylimighan ikenmen.
Kéyinche diqqet qilsam awwal dora bérip bir mezgildin kéyin salametlik tekshüridiken. Bezide ismi na'éniq dorilar tarqitilatti we uzaq qalmay qan tekshürületti. Her tekshürüshte bérilgen dorilardin kéyin bedende qandaq rahetsizlik bolghanliqi sorilatti. Men her qétim salametlik tekshürüshte yuqiriqi so'allargha jawab bériwétip özümni tejribe qiliniwatqan chashqanlardek hés qilattim.
Ayalim dorigerlik kespide oqughan bolghachqa men dorilarning chashqanlargha okul qilinip tejribe qilinidighanliqini bilettim. Her qétim awwal yalingachlap olturghuzup-qopquzup bedendiki alametlerni körüp bolghandin kéyin qan tekshürüshke élip mangghanda we nöwet kütüp dügdiyiship turghanda qepeste bir-birining quyruqigha béshini tiqiship tügülüwalghan chashqanlar köz aldimgha kéletti.
Tejribiler bula emes, elwette. 2014-Yili 6-ayning qaysi küni ikenliki ésimde yoq. Etigen sa'et on bolghan chagh bolup hawalinish üchün yérim sa'et waqit bérilgen idi. Tuyuqsiz “Güm” qilip bir nerse kamérning keynidiki hawalanma üstide partlidi. Kamérning ochuq ishikidin kirgen gaz puriqidin bashlar qéyip, közler yashlinip, kékirdeklirimiz ichiship ketti. Qanchilik waqit öttikin ésimde yoq, bir chaghda kamérning ichige ornitilgha karnaydikin qamaqxana bashliqi shining awazi yangridi.
-Qandaqraq tuyghuda boldunglar, katiplar birmu bir xatirilisun, hoshidin ketkenler, qusqanlar, nepisi qiyinlashqanlar qanche? tizimlap xewirini béringlar!
Bu awazni anglighandin kéyin ésimge kélip etrapimgha qarisam, pakistanliq mehbus seypulla hoshidin kétip yétiptu. Üch mehbus xalaning aldida qusqili turuptu. Qalghanlarning közliri qizirip, yashangghirap ketken, chirayi tatirip hali qalmighan idi. Kamérda buning néme ish ikenliki munazire qilindi, 2009-yili “Beshinchi iyul weqesi” diki paji'ege shahit bolghan bir Uyghurning éytishiche, hawalanmigha chüshkini yash aqquzush bombisi iken.
Hoshidin ketkenlerni körüp jiddiyliship kétiptimen. Shu haman kanayning kunupkisini bésip gundipaygha ehwalni melum qilmaqchi bolup külkige qaldim. Chünki qamaqtikiler ölüpla qalmisa doxturgha barmaydiken. Tola kirgen kona mehbuslarning éytishiche, qamalghuchilar üchün mexsus tesis qilin'ghan doxturxanilargha barghanlar téximu éghir kün'ge qalarmish. U yerde késeller saqaymighan teqdirdimu “Saqaydim, qamaqxanigha kétimen” dep ghelwe qilarmish. Rast dégendek birla jiddiy halet signali bériliwédi, hoshsizlar hoshigha kélip, meydisini changgallap qusuwatqanlarmu derhal héch ish bolmighandek béshini changgallap qatargha tizildi.
***Mezkur maqalide otturigha qoyulghan pikirler aptorning shexsiy qarashliri. Radiyomizning meydanigha wekillik qilalmaydu