Lời Giới Thiệu: Đối với Peerawat Jariyasombat, biên tập viên của báo Bangkok Post đang có mặt tại Angkor Wat để tường thuật về tình hình kinh doanh của một số doanh gia Thái Lan tại đây, thì lượng khách thưa thớt ở Đền Vàng Đền Bạc là một điều đáng ngạc nhiên. Nhưng cũng để trả lời cho thắc mắc trên, phóng viên Peerawat đã phân tích về triển vọng cũng như khuyết điểm mà Phnom Penh đang cố khắc phục. Thanh Trúc tóm lược bài viết trên tờ Bangkok Post: Mặc dầu vang danh là một kỳ tích của thế giới, nhưng Angkor Wat, hay Đền Vàng Đền Bạc của Cambodia dường như chưa đủ sức hấp dẫn du khách, hay nói đúng hơn là chưa thể mang lại lợi nhuận như mong đợi của những nhà kinh doanh địa phương cũng như những nhà đầu tư Thái Lan mới bỏ vốn làm ăn tại đây. Đó là nhận xét của phóng viên Thái Lan Peerawat Jariyasombat của tờ Bangkok Post. Tọa lạc trên một vùng đồi núi ở ngoại vi thị trấn Siem Reap, Đế Thiên Đế Thích là biểu tượng của triều đại Angkor huy hoàng trong quá khứ, và nay trở thành khu du lịch nổi tiếng mà khách nước ngoài ao ước đến thăm. Vì tin rằng Angkor Wat là một trung tâm du lịch độc đáo, nhiều thương gia Thái Lan đã đầu tư vào các nhà hàng và quán ăn bên cạnh người bản xứ. Nhưng thực tế cho thấy vì đường xá diệu vợi và phương tiện chuyển chở nghèo nàn, nên không phải lúc nào Angkor Wat cũng nườm nượp khách. Ngoài mùa du lịch cao điểm từ tháng 11 đến giữa tháng 4, thì thời gian còn lại trong mùa mưa là những ngày mà ai nấy đều lo lắng vì không kiếm đủ sở hụi. Theo ông Boonlert Kulardsri, một người Thái đã bỏ ra 30.000 đôla để mở Thai San Mao, một tiệm bánh nướng theo kiểu Ý Đại Lợi, thì hy vọng ban đầu khi đến Siem Reap không còn nữa. Ông cho biết ông cần 80 mỹ kim một ngày mới đủ trả tiền thuê mặt bằng, tiền thuế, tiền chợ và các hóa đơn linh tinh khác. Nếu thu nhập vào mùa đông khách này không có lời, thì khi mùa mưa đến chắc ông phải đóng cửa tiệm và đi xin việc tại một trong những khách sạn quanh đây. Khi được hỏi liệu ông có trụ ở đây lâu dài không, ông Boonlert nói là dầu sao cũng phải chờ đến cuối năm nay mới biết được. Nhà hàng của ông Boonlert là một trong 5 tiệm ăn của người Thái ở Siem Reap. Bên cạnh Thai San Mao, du khách ngoại quốc đến Angkor Wat có thể thưởng thức các món ăn Thái hay ngoại quốc tại các tiệm Sawasdee, Chivit Thai, Prakaypriuk, và Sila, mới khai trương tháng Tư năm nay. Trái với những ý nghĩ bi quan của ông Boonlert, chủ nhân tiệm Sila là ông Samart Chamwong cho biết mặc dầu ông chưa lấy lại vốn, và có thể sẽ bị lổ hơn trong mùa thưa khách, nhưng phải nhắm đến cái tiềm năng du lịch về lâu về dài của Angkor Wat. Theo ông, chính phủ Cambodia biết rằng Đế Thiên Đế Thích là một nơi hái ra ngoại tệ nên đang cố sức cải thiện các dịch vụ chuyên chở, phục dịch, và nơi này sẽ là một khu vực có sức cạnh tranh rất cao trong tương lai gần đây. Trong khi đó, một số phân tích gia cứ lấy làm tiếc rằng một kỳ quan thế giới như Angkor Wat mà hồi năm ngoái chỉ đón vỏn vẹn 10.000 khách nước ngoài. Thường du khách phải đáp phi cơ từ Bangkok hay Phnom Penh đến Siem Reap, rồi đi xe khoảng 20 km tới Angkor Wat. Từ giữa tháng 4 đến tháng 7, không có mấy người tới đền Angkor, và khách chỉ đông trở lại trong tháng 8, để rồi lại giảm xuống cho đến tháng 11. Bà Orapin Nampholsaen, chủ nhân tiệm ăn Sawasdee cho phóng viên Bangkok Post biết tiền thuê ở Siem Reap khá cao, chưa kể là chi phí xây quán ăn đã tăng gấp đôi so với dự tính lúc đầu. Bà nói tiếp là vì lượng khách không đều, năm ngoái một ngày Sawasdee thu vào 30 đến 50 mỹ kim, trong lúc phải cần từ 80 đến 100 đô mới đủ huê lợi. Bà Orapin nói bà biết rõ là đang có thêm nhiều vốn và nhiều nguồn đầu tư đổ vào Angkor Wat, nên bà hy vọng sẽ lấy lại vốn trong vòng hai năm nữa. Ông Vira Jirananda, giám đốc điều hành khách sạn Salina của người Cambodia ở Siem Reap, tuy cũng lạc quan như bà Orapin, nhưng nhận xét thêm rằng khách sạn địa phương cần được nâng cấp hầu đạt tiêu chuẩn quốc tế mà người ngoại quốc đòi hỏi. Kể từ khi hãng Bangkok Airways của Thái Lan ký hợp đồng với Cambodia để bay từ Bangkok đến Siem Reap hồi năm ngoái, số du khách nước ngoài ghé Angkor Wat tăng lên đáng kể. Các nhà phân tích cho rằng đây là một bước tiến quan trọng cho kỷ nghệ du lịch tại Đền Vàng Đền Bạc, nhưng Phnom Penh phải thúc đẩy bằng cách tái thiết đoạn đường dẫn tới đền cổ, cũng như trục giao thông nối liền Seam Reap đến vùng biên giới Thái. Một tin vui cho giới đầu tư du lịch ở Seam Reap là ngoài một chuyến bay duy nhất mỗi ngày từ Bangkok đến Seam Reap như hiện giờ, sang năm Bangkok Airways sẽ mở thêm hai đường bay khác, một từ Sukhothai đến Seam Reap và một từ Seam Reap đến Phuket trên đất Thái.
