Lời giới thiệu: Bắt đầu từ hôm nay, 12 quốc gia Âu Châu đã hủy bỏ đơn vị tiền tệ riêng của mình để sử dụng đồng Euro, làm đơn vị tiền tệ thống nhất. Đây có lẽ là diễn biến kinh tế quan trọng nhất trong lịch sử châu Âu cổ kính. Tổng hợp một số tin tức quốc tế liên hệ, Lê Dân trình bày vấn đề như sau....Năm mới là lúc người ta thường hăm hở bắt đầu những việc mới và bâng khuâng từ giã những việc cũ không còn ích lợi. Hôm nay, 12 nước châu Âu trải qua kinh nghiệm đó. Hàng trăm triệu người lưu luyến từ giã những đồng Franc, đồng Mark, đồng Lira, đồng Pesata.... đã lưu hành hàng thế kỷ.Hôm nay cũng là sinh nhật năm thứ ba của đồng Euro, vốn đã được các định chế tài chánh sử dụng từ ngày mùng 1 tháng Giêng năm 1999. Đồng Euro được xem đã góp phần đẩy mạnh thị trường tiền tệ và chứng khoán, giúp việc sát nhập các công ty được dễ dàng thuận lợi hơn, từ các công ty viễn thông cho đến hàng không.Khi ấy, dù chưa có dạng tiền mặt để lưu hành trong dân chúng, đồng Euro đã chứng tỏ được rằng một đơn vị tiền tệ thống nhất sẽ đẩy mạnh và sinh lợi nhiều hơn về mặt mậu dịch, do đó mức sống của người dân châu Âu được nâng cao thêm. Ông Robert Mundell, người được trao giải Nobel Kinh tế năm ngoái, đã viết rằng việc sử dụng đồng Euro là một trong những biến cố thời đại chỉ có thể hiểu được nếu căn cứ theo chiều dài lịch sử.Nếu tính trên lãnh vực tổng sản lượng quốc dân, tức GDP, thì hiện đồng Euro đứng hàng thứ nhì trên thế giới, chỉ sau đồng đôla Mỹ. Sau này, nếu các nước Trung và Đông Âu được gia nhập Liên Hiệp Âu châu, thì với tổng số dân 450 triệu người, đồng Euro sẽ có giá trị GDP cao hơn cả Hoa Kỳ. Tờ báo tài chánh The Wall Street Journal cho đồng Euro đã góp phần tự do hóa thị trường ở châu Âu, dù có chậm nhưng chắc. Ngay cả những nước có khuynh hướng theo chủ nghĩa xã hội như Pháp cũng thấy là không thể bỏ qua những lợi ích do nền kinh tế toàn cầu mang lại. Trước mắt, trong ba năm qua, đồng Euro đã chứng tỏ công dụng thiết thực đầu tiên của nó là cắt giảm chi phí trao đổi mậu dịch giữa các nước châu Âu. Ngày nay, qua việc sử dụng một đơn vị tiền tệ thống nhất, nền kinh tế cũng sẽ tiến ngày càng gần hơn đến chỗ thống nhất, và sự đổi thay đó sẽ tác động đến mọi thứ, từ NATO đến nông nghiệp, từ xã hội đến giáo dục. Tuy nhiên, việc dùng đồng Euro thay thế các đơn vị tiền tệ của từng nước khiến nhiều người cảm thấy chủ quyền quốc gia bị phần nào mất mát. Từ nay mọi chính sách về tiền tệ sẽ được quyết định từ Bruxelles, là tổng hành dinh của Liên Hiệp Âu châu. Các nước như Pháp và Italy sẽ không còn được quyền dung dưỡng những khoản ngân sách thâm thủng to lớn như trước, vì phải tuân thủ những quy định nghiêm ngặt của Ngân hàng Trung ương Âu châu, muốn giữ giá trị đồng Euro cao.Khái niệm nguy hiểm nhất vẫn còn vương vấn trong tâm tưởng nhiều người là hệ luận tất yếu của một đơn vị tiền tệ thống nhất, đó là chính sách thuế khóa thống nhất. Điều đó có nghĩa là một thuế suất đồng nhất sẽ được áp dụng đồng đều trên khắp những nước sử dụng đồng Euro, để một một nước nào có thuế suất thấp được hưởng ưu thế một cách không công bằng. Và đây chính là điều khiến nước Anh có khuynh hướng bảo thủ đâm ra e ngại, chưa muốn gia nhập vào nhóm các quốc gia sử dụng đồng Euro.Tuy nhiên trước mắt thì đồng Euro vẫn được hoan nghênh. Thế giới sẽ được hưởng sự ổn định kinh tế do nó mang lại cho châu Âu, đồng đôla sẽ được hưởng sự cạnh tranh chính đáng, và trên hết là người dân Âu châu sẽ được hưởng sự minh bạch, rõ ràng do đồng Euro đem đến.
