Từ Phnom Penh, thông tín viên Nguyễn Bình có bài tường trình như sau:
Phát ngôn viên chính phủ Campuchia xác nhận vào ngày thứ sáu vừa qua rằng có 22 người tị nạn Duy Ngô Nhĩ từ khu tự trị Tân Cương Trung Quốc đến nước này xin tị nạn chính trị như các hãng thông tấn ngoài từng loan tin.
Campuchia sẽ không trục xuất
Ông Khieu Kanharith, Bộ trưởng Thông tin, kiêm phát ngôn viên chính phủ Campuchia nói rằng chính phủ ông sẽ không trục xuất những người Duy Ngô Nhĩ này sang Trung Quốc nếu như phát hiện thấy yếu tố chính trị.
Ông Khieu Kanharith, Bộ trưởng Thông tin, kiêm phát ngôn viên chính phủ Campuchia nói rằng chính phủ ông sẽ không trục xuất những người Duy Ngô Nhĩ này sang Trung Quốc nếu như phát hiện thấy yếu tố chính trị.
Hoặc họ phạm tội hình sự nặng có thể bị tử hình thì cũng không trục xuất, bởi vì Campuchia đã hủy bỏ án tử hình, và không ủng hộ mức án này.
Nhưng theo ông, cho đến nay vẫn chưa có thông tin chi tiết về nguyên nhân trốn sang Campuchia của những người Duy Ngô Nhĩ. Và phía chính phủ Trung Quốc cũng chưa đưa ra đề nghị gìđối với chính phủ Campuchia xung quanh vụ công dân họ trốn sang đây.
Trước đây thì phát ngôn viên Cục cảnh sát Bộ nội vụ Campuchia, ông Keat Chantharith nói rằng không có thông tin về người tị nạn Duy Ngô Nhĩ.
Tị nạn chính trị
Theo báo Washington Post, trích dẫn nguồn tin từ Tổ chức Đại hội người Duy Ngô Nhĩ Thế giới, thì 22 người Duy Ngô Nhĩ này từng tham gia biểu tình bạo động chống lại Bắc Kinh hồi tháng 7 vừa qua, và họ trốn sang Campuchia từ vài tuần trước để xin tị nạn chính trị.
Ông Phó Chủ tịch Tổ chức Đại hội Duy Ngô Nhĩ Thế giới, Omar Kanat còn cho biết thêm là có 2 người Duy Ngô Nhĩ bị bắt ở gần biên giới Việt - Trung, và 5 người khác hiện đang mất tích khi trốn sang Việt Nam.
Nhưng giới quan sát từ bên ngoài thì cho rằng chính sách Hán hóa ở khu tự trị Tân Cương của chính phủ Trung Quốc khiến cho người Duy Ngô Nhĩ chiếm đa số ở đây bất mãn là nguyên nhân chính gây nên bạo động.
Giám đốc Trung tâm Nhân quyền Campuchia, ông Ou Vireak, e ngại sự ảnh hưởng của Trung Quốc khiến cho nước này không phải là nơi an toàn cho người Duy Ngô Nhĩ. Như trong quá khứ, Campuchia từng trục xuất người Thượng tị nạn theo đề nghị của Hà
Bất mãn chính sách Hán hóa
Vụ bạo động chống người Hán của người Duy Ngô Nhĩ ở khu tự trị Tân Cương hồi tháng 7 vừa qua làm cho ít nhất 200 người chết và hàng ngàn người bị thương. Chính phủ Trung Quốc đã thẳng tay đàn áp những người Duy Ngô Nhĩ bị cho là chủ mưu.
Khi nói về nguyên nhân bạo động, chính phủ Trung Quốc thường dựa vào cở sở lý luận kinh điển cho rằng do tổ chức phản động của người Duy Ngô Nhĩ từ bên ngoài giật dây. Nhưng giới quan sát từ bên ngoài thì cho rằng chính sách Hán hóa ở khu tự trị Tân Cương của chính phủ Trung Quốc khiến cho người Duy Ngô Nhĩ chiếm đa số ở đây bất mãn là nguyên nhân chính gây nên bạo động.