Gia Minh, phóng viên đài RFA
Nói đến việc cày cấy của người nông dân Viêt Nam, ai cũng biết đó là một quá trình lao động cực nhọc. Bởi lẽ, khi gieo mạ cho đến lúc thu hoạch được hạt lúa đem về nhà, người nông dân Việt Nam phải bỏ bao công sức dầm mưa dãi nắng.
Để giảm bớt lao động cực nhọc cho người nông dân nhất là trong việc cấy lúa, một kỹ sư lâu nay bỏ công để làm ra công cụ giúp cho người đi cấy không phải ‘bán mặt cho đất, bán lưng cho trời’ nữa. Đó là dụng cụ cấy lúa ở tư thế đứng thẳng người do anh Nguyễn Thạch Lam nghiên cứu suốt hai năm qua.
Trong chương trình Sáng kiến & Đời sống kỳ này mới quí thính giả cùng nghe tác giả nói về dụng cụ đó, cũng như một vài ý kiến liên quan.
Mô hình dụng cụ cấy lúa thẳng lưng được đưa lên sàn giao dịch ý tưởng lần thứ ba diễn ra ở thành phố Hồ Chí Minh vào hồi đầu tháng 12 vừa rồi.
Điểm đáng chú ý là người nghiên cứu thực hiện ra công cụ này không phải là một nông dân chính hiệu mà lại là một kỹ sư xây dựng. Anh Nguyễn Thạch Lam, tác giả cho biết về nguyên do đến với sáng kiến không thuộc lĩnh vực chuyên môn của anh:
“Thời điểm bắt đầu là tháng 6 năm 2005. Dân Việt Nam ai cũng biết lĩnh vực nông nghiệp, đối với tôi hình ảnh cấy lúa vất vả khiến tôi phải làm gì để giúp cho họ bớt vất vả khi csấy phải gập lưng xuống.
Thời điểm bắt đầu là tháng 6 năm 2005. Dân Việt Nam ai cũng biết lĩnh vực nông nghiệp, đối với tôi hình ảnh cấy lúa vất vả khiến tôi phải làm gì để giúp cho họ bớt vất vả khi sấy phải gập lưng xuống.
Hiện Việt Nam sản xuất ra những máy cấy mà giá chừng 20 triệu thì có thể bằng cả năm thu nhập của nông dân nên nhiều nguời không tiếp cận được. Tôi gốc Hà Nam, ruộng sình nên không thể cấy bằng máy, mà phải cấy thủ công.”
Hẳn nhiên anh cũng có trình bày về nguyên lý hoạt động của công cụ đó: "Các thao tác cũng theo các bước bình thường, mà truớc ngực có một khay để sẵn mạ và người ta cấy theo tư thế đứng thẳng. Mỗi người một công cụ riêng và mỗi lần có thể cấy bốn khóm một lần.
Tùy theo địa hình ruộng và từng nguời sử dụng mà có những công cụ phù hợp. Công cụ này có thể tự làm được. sử dụng vài ống nước PVC, rồi gỗ trong vườn nhà…Đây là dụng cụ bán cơ giới.”
Và quá trình thử nghiệm của công cụ cấy lúa thẳng lưng: "Đây đang là phương án thứ nghiệm; trước tết tôi thử nghiệm thì tốc độ chỉ mới bằng 90% phương pháp thủ công. Chỉ trách phải tiếp xúc với bùn gây ra một số bệnh.
Tôi đang hoàn thiện mô hình để sao cho nông dân ở ngay vùng xa có thề sử dụng nguyên liệu sản xuất. Vào tháng 12 năm 2006 tôi mới đi đăng ký sáng chế.”
Dụng cụ cấy lúa thẳng lưng là một trong 10 ý tưởng thuộc lĩnh vực khoa học- kỹ thuật được chào trên sàn lần gần nhất, và đây lại là ý tưởng được chú ý đầu tiên bởi nhà đầu tư.
Chị Ngọc Huệ, thành viên của Công ty tổ chức Sàn giao dịch Ý tưởng cho biết: "Dụng cụ cấy lúa thẳng lưng dành cho nông dân của tác giả Nguyễn Thạch Lam được bên Ngân hàng TM CP Phương Đông tài trợ sản xuất."
Tuy nhiên theo tác giả Nguyễn Thạch Lam thì cho đến thời điểm này, nhà đầu tư là Ngân hàng Cổ Phần Thương Mại Phương Đông vẫn chưa thực hiện cam kết tài trợ để đi đến sản xuất đại trà dụng cụ cấy lúa thẳng lưng.
Tôi thấy ý nghĩa xã hội của sáng kiến này nên muốn tài trợ để giúp cho nông dân chứ không phải kinh doanh. Chúng tôi còn ký kết tay ba với Công ty Máy tính Nguyễn Hoàng; bây giờ chờ giải pháp tài chính, chờ hướng dẫn của bên công ty Vietbooks chứ không có gì trở ngại vì món tiền trài trợ không lớn, chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ thôi.
Sau buổi lần lên sàn thì sau có liên lạc qua lại vài lần, nhưng bản cam kết cũng chưa ghi rõ tài trợ bao nhiêu; để khỏi mất thời gian thì tôi làm một mình.
Ông Vũ Văn Châu, Giám đốc Ngân hàng Cổ Phần Thương Mại Phương Đông giải thích về điều này:
“Tôi thấy ý nghĩa xã hội của sáng kiến này nên muốn tài trợ để giúp cho nông dân chứ không phải kinh doanh. Chúng tôi còn ký kết tay ba với Công ty Máy tính Nguyễn Hoàng; bây giờ chờ giải pháp tài chính, chờ hướng dẫn của bên công ty Vietbooks chứ không có gì trở ngại vì món tiền trài trợ không lớn, chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ thôi.”
Ông cũng nói đến kế hoạch sản xuất sau khi hoàn thành cam kết: "Sản xuất một số thực địa trên đồng ruộng, sau đó để nhà sản xuất ra một số máy bán rẻ, rồi sau khi nông dân sử dụng thấy được thì mới sử dụng rộng rãi."
Mục Sáng kiến & Đời sống giới thiệu dụng cụ cấy lúa thẳng lưng do kỹ sư xây dựng Nguyễn Thạch Lam thực hiện đến đây xin tạm dừng.
Hẹn gặp lại quí thính giả và các bạn trong chương trình kỳ tới cũng vào giờ này trên làn sóng phát thanh của Đài Á Châu Tự Do. Gia Minh chào tạm biệt.