Nhã Trân, phóng viên đài RFA
Rác thải ở Việt Nam đang trở thành một vấn đề gây nhiều quan ngại. Lâu nay các kế hoạch xử lý dù đã được nghiên cứu và chỉnh đốn nhưng dường như chưa đạt yêu cầu, dẫn đến tình trạng nhiều bãi rác đã bị sử dụng quá khả năng tiếp nhận. Riêng ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay hiện tượng quá tải của nhiều bãi rác trở thành phổ biến và đã tới tình trạng báo động. Nhã Trân trình bày.
Khoảng chục năm nay quản lý rác thải được xem là một trong những vấn đề lớn cho các cơ quan trách nhiệm. Lượng các loại rác được xả ra mỗi năm mỗi lên, tỉ lệ thuận với đà tăng dân số và mức phát triển kinh tế, ngày càng gây khó khăn cho khâu xử lý. Rất nhiều bãi rác quanh thành phố Hồ Chí Minh, vì vậy, hiện đã cao chót vót, tràn ứ vì mức thải nhiều và nhanh hơn mức thu gom.
Theo kết quả giám sát mới đây của Ban Kinh tế-Ngân sách Hội đồng Nhân dân thành phố, tình hình vệ sinh môi trường của Sài Gòn ngày càng xấu, mà rác được kể là một trong những vấn đề nan giải nhất.
Quá tải
Cơ quan cho hay hàng ngày thành phố xả ra tổng cộng gần 8 ngàn tấn rác các loại, từ rác sinh hoạt đến rác công nghiệp, rác y tế… Phần lớn lượng rác được đưa tới chôn lấp ở hai công trường Gò Cát và Phước Hiệp, chiếm dụng gần hết diện tích và vượt quá công suất thiết kế của hai bãi.
Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố cũng cho biết việc chôn lấp rác chiếm lòng đất, dẫn đến việc diện tích các bãi ngày càng thu hẹp, khiến rác tồn đọng, chất cao như núi. Sự quá tải khiến mùi hôi bay xa hàng cây số. Rác thải, vì vậy, đang trở thành một vấn nạn, do góp phần vào nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nặng nề đến đời sống dân chúng, như nhận định của một cư dân Hóc Môn:
“Rác ở Sài gòn, như bãi rác ở Đồng Thạnh, Hóc Môn gây ô nhiễm rất là nhiều. Đi từ xa, từ nhà máy bia Tiger thôi, là đã thấy mùi hôi rồi. Rất là ảnh hưởng cho mấy người chung quanh”.
Rác ở Sài gòn, như bãi rác ở Đồng Thạnh, Hóc Môn gây ô nhiễm rất là nhiều. Đi từ xa, từ nhà máy bia Tiger thôi, là đã thấy mùi hôi rồi. Rất là ảnh hưởng cho mấy người chung quanh.
Những người may mắn ở xa bãi rác, không phải ngửi mùi hoặc chứng kiến tận mắt hàng ngày thì không bức xúc. Một thanh niên ở quận 2 giải thích lý do không biết rác của Sàigòn đang trên đà quá tải:
“Bãi rác ở hơi xa thành phố thành ra nếu đi lòng vòng trong thành phố thì mình không thấy mấy chuyện đó. Thường thường mấy bãi rác được để ở các quận xa trung tâm thành phố nên nếu không đi tới đó thì không biết được. Báo chí có đưa tin nhưng không thấy trực tiếp nên không để ý mấy vụ đó”.
Biện pháp xử lý
Trước tình trạng báo động của vấn đề rác thải của thành phố hiện nay, các cơ quan trách nhiệm đang tìm hướng xử lý hiệu quả, mong giải quyết tận gốc vấn đề.
Nhằm khắc phục tình trạng quá tải của các bãi, vào giữa tháng 11 Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức đấu thầu, chọn nhà đầu tư xử lý rác. Các dự án nhắm vào việc sử dụng công nghệ, tái chế rác để dùng lại như biến chất thải thành phân vi sinh hay các sản phẩm, hoặc dùng để phát điện từ khí gas.
Tổng vốn đầu tư đăng ký của các chương trình lên tới gần 200 triệu đô la, trong đó có dự án với 100% vốn nước ngoài. Tin cho hay có gần một chục nhà thầu cả trong lẫn ngoài nước tham dự, và 6 trong 9 dự án đầu tư xử lý chất thải rắn của thành phố đã qua vòng xét duyệt về công nghệ kỹ thuật, năng lực tài chính và giá xử lý.
Bộ Xây dựng cũng vừa hoàn tất đề tài nghiên cứu công nghệ sản xuất ván ép nhựa từ rác sinh hoạt. Theo kế hoạch, rác sẽ được phân loại, sau đó dùng vào các việc như bón ruộng hay chế thành các sản phẩm công nghệ hữu ích.
Ngoài một số biện pháp như trên, hiện chưa có dự án nào qui mô hơn được đề xướng. Hội đồng Nhân dân thành phố Hồ chí Minh cảnh báo trong khoảng 10 năm nữa Sài Gòn sẽ không còn đủ diện tích đất để chôn rác.
Người dân những vùng bị ảnh hưởng đang trông chờ môi trường sống của họ thay đổi, như hy vọng của cư dân Hóc Môn lâu nay đã khổ vì phải hít thở không khí ô nhiễm:
“Tôi được nghe nói là bãi rác đó sẽ được dời đi, nhưng mà lâu rồi không chưa dời đó. Mà còn nghe nói là sẽ xây một công nghiệp xử lý rác hiện đại hơn, giảm bớt sự ô nhiễm, đỡ cho những người chung quanh”.
… trong khi các cơ quan chức năng còn đang đau đầu vì vấn nạn rác thải.