Nhận định về tuyên bố của Chủ tịch Nguyễn Minh Triết liên quan đến Điều 4 Hiến pháp

Việt Hùng, phóng viên đài RFA

Tiếp tục ghi nhận phản ứng của giới quan sát trong-ngoài nước về lời tuyên bố của ông Nguyễn Minh Triết, Chủ tịch Nhà nước Việt Nam về quyền độc tôn lãnh đạo của đảng Cộng sản thông qua điều 4 Hiến pháp, Việt Hùng hỏi chuyện ông Trần Bình Nam, một nhà bình luận chính trị được nhiều người biết đến. Từ California, Hoa Kỳ, bình luận gia Trần Bình Nam nêu nhận xét:

• Bấm vào đây để nghe cuộc trao đổi này
• Download story audio

Cộng đồng người Việt hải ngoại biểu tình phản đối ông Nguyễn Minh Triết hôm 21-6-2007 tại New York. RFA file photo

Bỏ Điều 4 là tự sát ?

Ông Trần Bình Nam: Việc mới đây ông Nguyễn Minh Triết đến sinh hoạt với Quân ủy Trung ương - Bộ Quốc phòng, ông Triết có nói “dù ai nói ngả nói nghiêng, nếu bỏ Điều 4 Hiến pháp đồng nghĩa với việc tuyên bố tự sát…” tôi thấy có hai điều đáng chú ý:

- Điểm thứ nhất, đây là lần đầu tiên một quan chức cao cấp trong đảng cộng sản nói thẳng thừng về Điều 4 Hiến pháp mặc dù trong những năm qua các nhà đấu tranh dân chủ từng nói đến và yêu cầu sửa đổi, cũng như một đảng viên cao cấp sau khi rời chức vụ cũng có nói tới như Trung tướng Trần Độ hay ông Lê Hồng Hà… và đây cũng là điều ngạc nhiên thứ nhất khi một giới chức cao cấp lại đề cập đến vấn đề như tôi đã trình bày ở trên.

- Điều thứ hai, việc ông Nguyễn Minh Triết tuyên bố cho chúng ta thấy ông Nguyễn Minh Triết cũng như đảng cộng sản của ông ấy thiếu sự tự tin khi tuyên bố như vậy.

Việc bỏ Điều 4 không có nghĩa là đảng Cộng sản Việt Nam không có quyền lãnh đạo. Bỏ Điều 4 có nghĩa là ngoài đảng cộng sản còn có những đảng phải chính trị khác nữa, đảng cộng sản cũng như những đảng phái chính trị khác có thể tranh chấp chính trị với nhau qua những cuộc bầu cử và nếu mà dân vẫn bỏ phiếu cho đảng cộng sản thì đảng cộng sản vẫn còn có thể tiếp tục cầm quyền.

Vì vậy không có gì để mà có thể tuyên bố bỏ Điều 4 là đảng cộng sản tự sát. Điều này chứng tỏ sự thiếu tự tin của đảng Cộng sản Việt Nam.

Thấy gì qua lời tuyên bố của ông Triết?

Việt Hùng: Trong khi có ý kiến cho rằng lời tuyên bố của ông Triết vừa rồi là khẳng định “bàn tay thép” trong hướng đến xã hội chủ nghĩa của Việt Nam, trong khi lại có ý kiến khác cho rằng, lời tuyên bố của ông Triết như tiếng chuông để các xu hướng chính trị trong nội tình đảng đưa vấn đế này ra trở lại, hẳn ông còn nhớ trước Đại hội X không ít ý kiến phát xuất từ “nội tình đảng” cũng đề nghị xét lại điều 4 về quyền độc tôn lãnh đạo của đảng. Cái nhìn của ông thiên về giả thuyết nào?

Ông Trần Bình Nam: Nhìn những vấn đề qua lời tuyên bố của ông Triết thì tôi thiên về ý kiến thứ hai, có nghĩa là khi ông Triết đến “sinh hoạt” với giới chức cao cấp nhất trong quân đội, theo tôi nghĩ giới chức cao cấp trong quân đội bắt đầu chào xáo về vấn đề đã đến lúc nên xét lại vấn đề bỏ Điều 4 Hiến pháp.

Chính vì điều đó đã làm cho Bộ Chính trị đảng Cộng sản Việt Nam lo sợ nên ông Triết đã đến sinh hoạt với Quân ủy Trung ương cũng như xác định lập trường của Chính trị Bộ là không có thay đổi. Tại vì thật ra không ai hướng đến xã hội chủ nghĩa phải cần một “bàn tay thép”. Cũng có nhiều cách để hướng đến xã hội chủ nghĩa.

Việt Hùng: Có ý kiến từ trong nước cho rằng lời phát biểu của ông Triết như vậy tạo cơ hội cho những xu hướng trong “nội tình đảng” đặt lại một vấn đề?

Ông Trần Bình Nam: Như ông nói đặ lại vấn đề là vấn đề nào?

Việt Hùng: Vấn đề chúng tôi đặt ra ở đây là trước Đại hội X đảng CSVN không ít ý kiến phát xuất từ “nội tình đảng” đòi phải xét lại quyền độc tôn của đảng cộng sản thông qua điều 4 Hiến pháp?

Trong một cuộc gặp gỡ với Việt kiều nhân Tết Nguyên Đán vừa qua, Chủ tịch Nguyễn Minh Triết từng tuyên bố là Việt Nam ngày nay đang có rất nhiều thay đổi. AFP PHOTO.

Ông Trần Bình Nam: Tôi không nghĩ như vậy, tôi không nghĩ là lời tuyên bố của ông Triết có ý “mớm ý” để trong nội bộ đảng đặt thành vấn đề. Tôi nghĩ lời tuyên bố của ông Triết nhằm ý để dập tắt vấn đề. Tại vì cách hành văn trong cách nói chuyện ông Triết dùng chữ “dù ai nói ngả nói nghiêng”, theo Việt ngữ, khi dùng như vậy là diễn tả một sự chao đảo, đứng trước một đám người như vây mà nói các anh mà chao đảo thì sẽ có hại này, hại kia…

Cho nên tôi nghĩ lời tuyên bố của ông Triết cho thấy một điều trong giới chức cao cấp trong quân đội đã có những đòi hỏi này và ông Triết đại diện cho Bộ Chính trị đến để mà sinh hoạt để mà dập tắt cái dư luận đó.

Ý nghĩa của Hiến Pháp

Việt Hùng: Qua sự trình bày của ông người ta có cảm tưởng ông không mấy khách quan khi đưa ra những lời nhận định. Khi bàn đến Hiến pháp của một quốc gia thì hẳn còn nhớ Hiến pháp của một quốc gia phải do người dân ở quốc gia đó quyết định, trong khi ông là người sống ở hải ngoại?

Ông Trần Bình Nam: Vâng tôi cũng đồng ý với việc Hiến pháp của một quốc gia là do người dân ở trong nước quyết định, nhưng mà tôi nghĩ rằng những người Việt hải ngoại mà trong đó tôi là một thì có quyền đóng góp ý kiến vào một bản Hiến pháp của Việt Nam chứ. Vấn đề đóng góp ý kiến thì đâu có vấn đề khách quan hay chủ quan trong đó.

Nhìn một vấn đề nhất là Hiến pháp là bản văn rất quan trọng tối thượng của quốc gia thành ra khi mình đóng góp ý kiến là mình đóng góp để xây dựng quốc gia và sự đóng góp đó tôi nghĩ là quyền của mọi người ở trong-ngoài nước.

Việt Hùng: Cũng liên quan đến điều 4 về quyền độc tôn lãnh đạo của đảng CSVN, thời gian qua có ý kiến cho rằng nếu đấu tranh đòi xét lại vấn đề này thì sao không đấu tranh để bỏ luôn, tức là thay đổi hệ thống chính trị như từng diễn ra ở tại các quốc gia Đông Âu trước đây?

Ông Trần Bình Nam: Tôi nghĩ như thế này, cơ hội để Việt Nam thay đổi như tại Đông Âu có nghĩa là thay đổi toàn bộ hệ thống chính trị đó nếu có thì đã có vào đầu thập niên 90 (thế kỷ trước) sau khi Đông Âu sụp đổ. Tôi nghĩ cơ hội đó bây giờ sau hơn 10 năm rồi cơ hội đó không còn nữa.

Bây giờ trong thế giới hiện giờ và nhìn vị trí của Việt Nam hiện giờ thì tôi nghĩ cơ hội để có một sự thay đổi một cách đột ngột toàn bộ hệ thống chính trị như từng xảy ra ở Đông Âu sẽ không còn nữa.

Cho nên sự thay đổi tại Việt Nam hiện nay nếu có sẽ là sự thay đổi tiện tiến, thay đổi trong hoà bình. Và những người đấu tranh đòi hỏi những thay đổi đó cũng chỉ thành công trong nguyên tắc đấu tranh bất bạo động và ôn hòa.

Đương nhiên nói về đấu tranh thì phải có chủ điểm đấu tranh và tôi nghĩ chủ điểm đó để mà có một sự thay đổi chính trị một cách ôn hòa tại Việt Nam thì cách tốt nhất là bắt đầu thay đổi điều 4 Hiến pháp. Điều đó tôi muốn nhấn mạnh chỗ này, bản Hiến pháp hiện giờ vẫn có thể dùng được nếu điều 4 được thay đổi.

Việt Hùng: Nhưng thay đổi trên căn bản như thế nào nếu chỉ thay đổi duy nhất Điều 4 đó thôi, trong khi các nhà lãnh đạo Việt Nam đã lên tiếng xác nhận muốn gì thì gì… chứ không được đụng đến Điều 4. Nếu không có thay đổi về hệ thống chính trị thì làm sao có thể thay đổi được Điều 4 đó?

Bạn nghĩ gì về lời tuyên bố "bỏ Điều 4 là tự sát" của ông Nguyễn Minh Triết? Hãy gửi đến Ban Việt Ngữ ý kiến của bạn. email: vietweb@rfa.org

Ông Trần Bình Nam: Tôi nghĩ việc thay đổi điều 4 có thể thay đổi được nếu như những người đấu tranh cho dân chủ và nhân quyền sẽ tiếp tục con đường đấu tranh tạo áp lực đòi hỏi thay đổi điều 4 đó.

Việc thay đổi đó theo như bản Hiến pháp và theo như cơ cấu chính trị hiện giờ tại Việt Nam thì chỉ có đảng CSVN khi họ có quyết định thay đổi thì mới có thể thay đổi được mà thôi. Tại vì Điều 147 của Bản Hiến Pháp nói rằng chỉ có Quốc Hội mới có thể sử đổi Hiến pháp với 2/3 phiếu trên tổng số đại biểu Quốc Hội. Mà Quốc Hội thì do đảng cộng sản kiểm soát nên nếu đảng cộng sản quyết định thay đổi thì đảng cộng sản có thể thay đổi được.

Hiện giờ lập trường của họ là không thay đổi, nhưng đó là hiện giờ, còn có thể trong tương lai trước sự đối chọi qua lại cũng còn tùy theo cái thế. Nếu đến một lúc mà họ nghĩ rằng nếu không thay đổi Điều 4 thì họ có thể bị sụp đổ thì tôi nghĩ rằng lúc đó là lúc họ sẽ thay Điều 4 Hiến Pháp.

Việt Hùng: Thay mặt quí thính giả của đài xin cám ơn ông Trần Bình Nam.