Bác sĩ Nguyễn Trần Hoàng - Trà Mi
Trả lời thính giả về viêm gan B
“Chào chị Trà Mi và Bác sĩ Nguyễn Trần Hoàng!
Em tên Lan, mới được định cư bên Bắc Âu và đi xét nghiệm máu được biết là em có nhiễm virus gan B dương tính. nhưng bác sĩ không cho thuốc gì để điều trị. mà chỉ nói là ăn uống điều độ và giữ gìn sức khoẻ.
Em nghe nói bên Việt Nam có bán loại thuốc Abivina chữa trị bệnh viêm gan B rất hiệu quả, vậy có đúng không? Em có nên dùng thuốc này không? Hoặc có thuốc nào hiệu quả tốt có thể dùng được cho tình trạng của em mà không cần toa bác sĩ?
Bác sĩ có thể cho em những lời khuyên gì khi em mắc bệnh này? Cũng như những người thân trong gia đình em...
Em Lan từ bên Châu Âu.”
Đáp:
Viêm gan B là một bệnh tương đối rất thường gặp ở Việt Nam, chúng tôi sẽ phải dành vài kỳ để trình bày về căn bệnh này. Hôm nay chỉ trả lời trực tiếp vào từng câu hỏi cụ thể của cô Lan. Cô Lan cho biết là đi xét nghiệm có nhiễm virus viêm gan B dương tính. Thực ra, trong xét nghiệm về viêm gan B, có nhiều loại kháng thể và kháng nguyên khác nhau cần được kiểm tra.
Mời quý thính giả tham gia mục Sức khỏe và Đời sống. Mọi email xin gửi về Vietweb@rfa.org
Có loại kháng nguyên cho biết ta có nhiễm bệnh không, có loại kháng nguyên cho biết virus viêm gan có đang hoạt động tích cực trong cơ thể và sẵn sàng lây truyền sang người khác không, có loại kháng thể cho biết ta đã tiếp xúc với bệnh, có loại cho biết ta đã có miễn nhiễm với bệnh, có loại cho biết ta có đang có tiềm năng lây bệnh sang người khác không, vân vân.
Do đó, chỉ nói là có nhiễm virus viêm gan B dương tính, điều đó không thật sự rõ ràng lắm, bác sĩ cần phải coi xem loại kháng thể và kháng nguyên nào dương tính hoặc âm tính, mới nói được tình trạng bệnh viêm gan B của cô như thế nào.
Tôi không có kinh nghiệm về loại thuốc Abivina mà cô hỏi. Nói chung, ở Mỹ và các nước phát triển, đã có thuốc chữa viêm gan B, nhưng thuốc hầu như cần phải uống suốt đời, và cần phải có toa bác sĩ cũng như cần được bác sĩ theo dõi cẩn thận khi uống thuốc.
Do đó, cô Lan cần được theo dõi bởi một bác sĩ, tốt nhất là bác sĩ chuyên về gan và đường tiêu hoá. Với các xét nghiệm cụ thể, chi tiết, bác sĩ mới có thể có lời khuyên chính xác xem cô nên làm gì.
Bệnh viêm gan B lây chủ yếu qua đường máu và đường giao hợp. Ngoài ra, ở chung nhà, tắm chung bồn tắm, ăn chung bàn... không làm lây bệnh. Nếu thật sự trong nhà có người bệnh, ta không nên quá lo lắng, chỉ cần tránh dùng những vật dụng hàng ngày có thể dính máu của người bệnh rồi lây sang người khác, ví dụ như lưởi lam cạo râu, bàn chải đánh răng... Nếu có điều kiện chích ngưà viêm gan B, đó là điều tốt nhất. Để ngừa viêm gan B, thường cần ba mũi: lần đầu, sau một tháng, và sau sáu tháng.
Tóm lại, cô nên theo dõi với một bác sĩ chuyên khoa thường xuyên. Người nhà không cần quá sợ hãi, chỉ cần không dùng chung các dụng cụ có thể dính máu, chích ngừa viêm gan. Đối với sinh hoạt vợ chồng, nếu người phối ngẫu chưa bị bệnh hoặc chưa chích ngừa và có sức đề kháng, cần phải thường xuyên dùng bao cao su để ngừa bị lây qua đường sinh dục.
Lao là gì? Ngoài lao phổi, còn có những loại lao nào khác?
Lao là một trong số những bệnh thường gặp nhất ở Việt Nam. Lao là một bệnh truyền nhiễm. Ở con người, nó được gây ra bỡi một loại vi trùng có tên gọi là Mycobacterium tuberculosis. Bệnh này giết hơn hai triệu người mỗi năm trên toàn thế giới. Đa số các tử vong này xảy ra ở các nước đang phát triển.
Khoảng một phần ba dân số thế giới bị nhiễm vi trùng lao. Tuy nhiên, hầu hết không có triệu chứng của bệnh. Ở những người này, vi trùng ở dạng không hoạt động và người đã bị nhiễm lao trong giai đoạn bất hoạt này không lây bệnh sang người khác. Khi hệ thống miễn nhiễm của cơ thể bị yếu đi, vi trùng lao sẽ “vùng dậy”, tái hoạt và gây ra bệnh.
Trên phạm vi toàn thế giới, lao là bệnh truyền nhiễm gây chết đứng hàng thứ hai, chỉ sau Siđa-HIV. Nhiều người bị Siđa cũng đã bị chết vì sự hoành hành của lao khi hệ miễn dịch đã quá suy yếu.
Nhiều người vẫn tin rằng làm việc quá sức mà thiếu dinh dưỡng là nguyên nhân của lao, có đúng không? Lao tâm, lao lực có ảnh hưởng hay liên quan gì đến lao phổi hay không?
Như đã nói, bệnh lao gây ra bỡi vi trùng lao. Tuy nhiên, trong đa số trường hợp, nếu cơ thể khỏe mạnh, vi trùng sẽ nằm yên, chỉ khi cơ thể yếu đi, vi trùng mới lợi dụng cơ hội, vùng lên để hoành hành, tàn phá cơ thể.
Do đó, làm việc quá sức, thiếu dinh dưỡng có thể là một điều kiện thuận lợi để vi trùng lao bùng lên hoành hành. Đó là chất xúc tác, là điều kiện thuận tiện để lao phát triển, chứ không phải là nguyên nhân.
Lao thường ảnh hưởng phổi nhiều nhất. Tuy nhiên, trong khoảng một phần ba các trường hợp, lao cũng có thể ảnh hưởng các phần khác của cơ thể, ví dụ như các lao các hạch bạch huyết, lao màng não, lao khớp, lao thận, lao phúc mạc.
Có mấy loại lao phổi?
Vi trùng lao lây truyền qua đường hô hấp. Vi trùng nằm trong các hạt nhỏ li ti văng ra không khí khi ta ho hay ách xì. Tiếp xúc với bệnh nhân lao một lần thường ít khi gây ra bệnh.
Tuy nhiên, tiếp xúc càng nhiều thì nguy cơ bị nhiễm càng cao. Đụng chạm, dùng chung khăn, ăn uống chung không làm bệnh bị lan truyền. Bệnh chỉ xảy ra khi các hạt khí chứa vi trùng được hít vào phần sâu nhất của phổi, sinh con đẻ cái ở đó và lan tràn ra toàn cơ thể.
Bệnh lao phổi hoạt động có thể xảy ra ở hai dạng chính khác nhau: lao phổi tiên phát, lao phổi thứ phát, trong một số ít trường hợp, vi trùng lao có thể vào máu lan tràn khắp cơ thể.
Lao phổi tiên phát là thế nào?
Khoảng 5 phần trăm các bệnh nhân, hệ thống miễn dịch không thể ngăn chận vi trùng ngay từ lúc xâm nhập đầu tiên, và do đó di trùng hoành hành ngay từ đầu. Những người bị lao phổi tiên phát, thường gặp hơn ở trẻ em nhỏ, đặt biệt là ở các nước còn nghèo, những người bị suy yếu miễn dịch, ví dụ như Siđa, cũng dễ bị lao phổi tiên phát hơn.
Lao phổi thứ phát xảy ra như thế nào?
Khoảng 95 phần trăm những người bị nhiễm lao có thể bất hoạt vi trùng lao ngay từ đầu. Đa số những người này không bao giờ bị lao, chỉ có ở một số nhỏ, vi trùng có thể tái hoạt và sinh con đẻ cái khi cơ thể bị yếu đi, thắng được sức đề kháng của cơ thể. Vi trùng sau đó có thể tàn phá những phần lớn của phổi, tại ra các hang lao chứa đầy vi trùng lao và các tế bào phổi đã bị chết.
Kỳ sau, chúng ta sẽ nói về các triệu chứng của lao phổi và cách chữa trị. Chương trình này chỉ nhằm cung cấp kiến thức tổng quát về sức khoẻ. Cho các vấn đề cụ thể, chi tiết của từng bệnh nhân, xin liên lạc trực tiếp với bác sĩ cuả quí vị để được thăm khám trực tiếp.