Nhật ký Vương Trí Nhàn, ghi ngày 14/8/1979, có đoạn rất xúc cảm. Đọc mà không ứa nước mắt (chắc) cũng ứa gan: "Các b ệnh vi ện quá đ ông ng ười. B ệnh vi ện St.Paul khoa nhi ba tr ẻ con m ột gi ường, đ êm có đứa ngã xu ống đất ch ết luôn. Không có đ i ện, nhi ều tr ẻ b ị ch ết, các bà m ẹ trông c ả v ề L ă ng Bác mà khóc."
Ba mươi năm sau, vào ngày 1/12/2008, báo Tuổi Trẻ đi tin: "Tám b ệnh nhân trên m ột gi ường... t ại các khoa hô h ấp, s ốt xu ất huy ết B ệnh viện Nhi Đồng 1, b ệnh nhân n ằm g ần kín các hành lang... Ban ngày hành lang còn có l ối nh ỏ để đ i, ch ứ đến đ êm kín mít chi ếu. M ỗi gia đ ình là m ột kho ảnh chi ếu, c ứ n ằm v ậy để thay nhau ch ă m con..."
Cái gì c ũng phải "mua"
Những bà mẹ hồi năm 1979 nay đã phải thành nội/ngoại hết trơn. Những em bé thơ, vào thời điểm đó (nếu còn sống sót) hẳn cũng đều làm mẹ cả rồi. Phụ nữ thuộc thế hệ này, chắc chắn, không còn ai “trông về Lăng Bác mà khóc” nữa. Dân Việt – cũng may – tuy ngây thơ thật, ngây thơ lâu, và ngây thơ lắm nhưng không ngây thơ mãi!
Khóc lóc không giải quyết được gì. Để cho người thân có một chỗ nằm ở nhà thương thì điều cần là vài cái phong bì, chứ không phải là những giọt nước mắt.
Ở nhà giam cũng thế, theo lời của cựu tù nhân lương tâm Phạm Thanh Nghiên: "Cánh s ĩ quan được t ắm hàng ngày vào các bu ổi chi ều. M ột tu ần được 3 l ần g ội đầu. N ước và th ời gian c ũ ng được nhi ều g ấp đ ôi cánh tù bình dân. S ĩ quan, là nh ững ng ười tù có ti ền. Nói cho chính xác, đ ám này thu ộc di ện có gia đ ình ở ngoài khá gi ả... Ngay c ả ch ỗ h ọ n ằm, c ũ ng là gia đ ình lo lót, mua cho. Th ời đ i ểm tôi b ị giam ở Tr ần Phú (2008- 2009) m ỗi xu ất n ằm trên sàn trung tâm có giá t ừ 2 đến 3 tri ệu đồng. Sàn đối di ện giá r ẻ h ơ n m ột chút, dao động t ừ 1 đến d ưới 3 tri ệu, tùy theo v ị trí."
Một “xuất nằm” trong nhà thương, hay trong nhà lao mà cũng cần chạy tiền thì có chỗ nào ở nước CHXHCNVN mà không phải lo lót – kể cả chỗ đứng rất khiêm tốn, trước bảng đen/phấn trắng (với đồng lương còm cõi) của những người dậy học.
Trong bức Thư Ngỏ Gửi Quốc Hội & Ba Bộ Trưởng , gửi hôm 17 tháng 10 năm 2015, nhà báo Nguyễn Thu Trang viết:
"T ừ n ă m 2009 đến nay, 185 giáo viên c ủa huy ện Sóc S ơ n được UBND huy ện nh ận vào làm v ới m ức giá, trên, d ưới 50 tri ệu đồng/1 ng ười. Không có ti ền thì không bao gi ờ xin n ổi vi ệc và ng ược l ại. Vì mu ốn có vi ệc làm, nhi ều giáo viên ph ải vay m ượn ti ền để ch ạy vi ệc, thông qua các đường dây cò m ồi, m ột s ố tr ường, đ ích thân hi ệu tr ưởng nh ận ti ền theo giá chung. Nh ư ng m ọi quy ết định cu ối cùng đều n ằm ở huy ện..."
Tôi đ ã đặt b ản thân mình vào hoàn c ảnh c ủa h ọ để vi ết giúp h ọ m ột b ức th ư , nh ư m ột ti ếng kêu c ứu th ống thi ết, g ửi đến nh ững ng ười có ch ức n ă ng, nhi ệm v ụ, quy ền h ạn cao nh ất có th ể xem xét l ại giúp h ọ…"
Bây giờ chạy vào Quốc hội là bình thường, có tiền là chạyđược, có quan hệ thân là chạyđược.
Đại biểu Quốc hội Lê Văn Cuông
Đã “mua” thì phải “hoàn vốn”
Nguyễn Thu Trang chắc cũng không ngờ rằng những kẻ “quyền hạn cao nhất” mà bà vừa gửi đến “tiếng kêu cứu thống thiết” cũng phải chạy (thấy mẹ luôn) mới thành được bộ trưởng hay dân biểu quốc hội, chớ chức tước đâu phải là đồ miễn phí. Điều khác biệt duy nhất giữa họ và những cô/thầy giáo (đáng thương) là một đằng chạy chỗ để kiếm sống qua ngày, còn đằng khác chạy chức để đầu tư.
Đại Biểu Quốc Hội Lê Văn Cuông cho biết: "Bây gi ờ ch ạy vào Qu ốc h ội là bình th ường, có ti ền là ch ạy được, có quan h ệ thân là ch ạy được." Và chạy xong thì "tránh sao kh ỏi tâm lý ít nh ất là hoàn v ốn," theo lời của nhà báo Bùi Hoàng Tám.
Sao hoàn vốn thôi sao, cha nội? Đâu có quan chức nào chịu (“huề”) như vậy? Họ đầu tư là để kiếm lời, bằng mọi cách, càng nhiều càng tốt, bất kể nhân phẩm và đạo lý. Xin đơn cử một trường hợp tiêu biểu, theo Wikipedia:
Võ Kim Cự (sinh 1957) là một chính khách Việt Nam, Bí thư, Chủ tịch đoàn Liên minh HTX Việt Nam nhiệm kỳ 2015-2020, nguyên Bí thư Tỉnh ủy, nguyên Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Hà Tĩnh, Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa 13, khóa 14 thuộc đoàn đại biểu Hà Tĩnh, thành viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.
Không phải khi khổng khi không mà ông Võ Kim Cự trở thành Bí Thư Tỉnh Ủy, Chủ Tịch Uỷ Ban Nhân Dân, Đại Biểu Quốc Hội... Ở một xứ sở mà một chỗ nằm trong nhà thương, hay nhà tù, đều phải mua bằng tiền thì để được trở thành chính khách - tất nhiên – là phải chạy điên luôn!
Ông Cự rất chịu chạy và chạy rất nhanh nhưng – đôi lúc – có lẽ vì chạy bạo quá nên không tránh khỏi dăm ba điều tiếng (eo sèo) của người dân địa phương:
Ông Võ Kim C ự xu ất thân t ừ cán b ộ phong trào đ oàn xã C ẩm Th ă ng, huy ện C ẩm Xuyên. Ông ch ư a h ọc h ết c ấp 3, nh ư ng nghe nói đ ã có b ằng b ổ túc công nông. Khi lên làm đ oàn xã r ồi đến đ oàn huy ện ở C ẩm Xuyên, ông có m ột l ần b ị k ỉ lu ật vì làm cho m ột cô giáo m ầm non b ầu bí. N ă m 1991, sau khi Hà T ĩ nh tách ra t ừ Ngh ệ T ĩ nh. Hà T ĩ nh thành l ập công ty khai thác Titan liên k ết v ới Úc có tên là Kho ảng s ản Hà T ĩ nh, ti ền thân c ủa t ổng công ty Khoáng s ản Th ươ ng M ại bây gi ờ. Trong quá trình làm ở Mitraco, ông C ự theo h ọc l ớp đại h ọc t ại ch ức lu ật được t ổ ch ức ở th ị xã Hà T ĩ nh n ă m 1995-1997. Khi đ ó ông C ự là l ớp tr ưởng, m ột ng ười có vai trò t ổ ch ức đư a đ ón th ầy cô giáo và b ố trí n ơ i ă n, ch ỗ ngh ỉ cho các th ầy cô v ề d ạy t ại ch ức. Nên khi t ốt nghi ệp ông C ự đại lo ại cao, nhi ều ng ười th ắc m ắc thì có th ầy giáo đ ã tr ả l ời. "Chúng tôi nh ờ có anh C ự giúp đỡ trong khi đ i d ạy ở đ ây nên chúng tôi cho anh đ i ểm cao là chuy ện d ễ hi ểu". Sau khi có b ằng đại h ọc t ại ch ức, ông C ự lên giám đốc r ồi công ty chuy ển thành t ổng công ty nên ông mang danh T ổng giám đốc. Sau đ ó vài n ă m ông lên ch ức ch ủ t ịch UBND t ỉnh Hà T ĩ nh. Có ngh ịch lý là trong nh ững n ă m ông C ự làm giám đốc Mitraco, nhi ều d ự án được v ẽ ra và không thu được gì. Cu ối cùng, các d ự án này đều được bán d ần để tr ả n ợ (mà nhi ều ng ười cho là ông dùng ti ền để ch ạy ch ức phó ch ủ t ịch t ỉnh). Trong khi làm phó ch ủ t ịch, ông h ọc Th ạc s ỹ MBA theo ch ươ ng trình liên k ết v ới đại h ọc Western Pacific University. Tr ường này c ũ ng n ằm trong danh sách nh ững Scam Universities mà báo chí đ ã t ừng nêu. Tr ớ thêu h ơ n, ông l ại là sinh viên "th ủ khoa" c ủa khóa h ọc này.
Trớ trêu hay không thì ông VKC vẫn là người có bằng cấp, học vị “được công nhận” bởi nhà nước hiện hành. Nhờ thế, ông ấy được bầu vào vị trí Phó Chủ Tịch UBND tỉnh, kiêm Trưởng Ban Khu Kinh Tế Vũng Áng. Sau đó là Chủ tịch UBND tỉnh rồi Bí Thư Tỉnh Ủy...
Ở địa vị này, ông VKC đã góp phần không nhỏ vào việc cấp phép cho công ty Formosa mở nhà máy thép ở Hà Tĩnh, và nhận được nhiều ưu đãi “kịch trần” – theo như (nguyên văn) cách dùng từ của báo Đất Việt: “Được hưởng thuế thu nhập doanh nghiệp 10% (doanh nghiệp trong nước là 22%), miễn thuế thu nhập trong bốn năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo; được miễn thuế nhập khẩu máy móc, thiết bị; miễn thuế tài nguyên…”
Tổng cộng là hơn mười ngàn tỷ đồng tiền hoàn thuế. Theo phỏng tính của chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan phỏng tính: “Hơn 10.000 tỷ đồng nếu tính vào thời giá cuối năm 2014, đầu năm 2015 thì nó tương đương với 500 triệu USD.”
Thiệt là quá đã, và quá đáng!
Đúng qui trình
Nếu phần lại quả là hai chục phần trăm thì số tiền sẽ là một trăm triệu Mỹ Kim. Ông VKC – tất nhiên – ăn chia tử tế, theo đúng qui trình: đầu tư – hoàn vốn - kiếm lời. Việc làm này hoàn toàn không có gì sai trái nên đương sự được sự tán trợ và ủng hộ nhiệt tình của mọi giới quan chức (lớn/nhỏ) từ trung ương đến địa phương.
Vấn đề chả qua, và chả may, là Formosa lại là đồ độc. Nuốt vào rồi mới biết là lôi thôi lắm, lôi thôi lâu, và e (cả đám) sẽ lôi thôi lớn!
Vậy mà sau khi sự việc lỡ vỡ thì không thấy người gian nào (khác) mắc nạn hết trơn hết trọi, ngoài cái ông Kim Cự. Sao kỳ vậy chớ?
Câu hỏi thượng dẫn được blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh trả lời rành rọt và chính xác: “Dồn hết sức tấn công ông Võ Kim Cự lúc này là cách cứu vãn hệ thống đúng đắn nhất mà đảng Cộng sản đã chọn.”
Thôi thế cũng đành. Chỉ có điều (hơi) khó đành và rất đáng phàn nàn là Đảng còn nhẫn tâm và trơ tráo xua ngay cả một bầy chó dại ra sủa nhặng xị cái người đồng chí (vừa mới vừa bị lộ) hôm qua:
– Báo Tiền Phong (18/07/2016) : “Formosa và Ba Lần Đụng Độ Ông Võ Kim Cự”
– Báo Tuổi Trẻ (22/07/2016) : “Ông Võ Kim Cự Có Trách Nhiệm Gì Trong Vụ Formosa Thuê Đất”
– Báo Vnexpress (24/07/16) “Formosa Chôn Lấp Chất Thải ở Đâu”
– Báo Dân Trí (25/07/2016) : “Trả Lời Của Ông Võ Kim Cự Là Lấp Liếm”
-Báo Người Lao Động 26/07/2016 : “Ông Cự quyết cho Formosa thuê đất 70 năm trước khi xin ý kiến”
– Báo VnMedia (26/07/2016) : “Cận Cảnh Biệt Thự Khủng Của Nguyên Bí Thư Tỉnh Ủy Võ Kim Cự”
-Báo Tin Nhanh (27/07/2016) “Phát hiện căn biệt thự ‘khủng’của nguyên Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Võ Kim Cự”
Cái biệt thự to đùng, xây từ 2010, chớ có phải cái kim đâu mà sáu năm sau mới “phát hiện” ra – mấy cha? Trơ tráo tới cỡ đó mà vẫn được xem như là chủ trương “đúng đắn” thì chung cuộc chỉ có sự lựa chọn của ông VKC là sai lầm, và sai ngay từ đầu lận.
Hồi đó, thay vì vào ĐCSVN, nếu ông Võ Kim Cự gia nhập vào một thứ băng đảng nào khác thì đã không đến nỗi. Giới giang hồ đối với những kẻ đồng đảng, hay đồng vụ, tử tế và nghĩa khí hơn nhiều.
S.T.T.D Tưởng Năng Tiến
*Bài viết không phản ảnh quan điểm của RFA.