Vẫn chưa đến rằm tháng Giêng, nên cũng chưa muộn để chúng ta nêu ra những điều mình muốn thực hiện trong năm tới, đặc biệt là cho tinh thần và sức khoẻ.
Chế độ ăn uống
So với thời thiếu ăn, một chế độ ăn quá giàu chất dinh dưỡng cũng có thể đưa đến những nguy cơ. Bác sĩ Nguyễn Thị Kim Hưng, Chủ tịch Hội Dinh Dưỡng Thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh nhận định về nguy cơ dư thừa thể trọng:
“Vấn đề dư thừa cân nặng đang là vấn đề lớn. Vấn đề dư thừa cân nặng phát sinh ra nhiều bệnh tật như tiểu đường, cao huyết áp, xơ vữa động mạch, tai biến mạch máu não, thậm chí có những bệnh lý như vấn đề vô sinh hay ung bướu, cũng có liên quan đến vấn đề thừa cân.”
Thể trạng của chúng ta thường được tính theo chỉ số BMI, Body Mass Index, là tỉ lệ giữa cân nặng và chiều cao; lấy số cân chia cho chiều cao bình phương; chiều cao được tính bằng mét. Ví dụ như cân nặng 50kg, cao 1m60, thì lấy 50 chia cho 1,6 bình phương, thì tỉ lệ từ 18.5 đến 23 gọi là trung bình. Nếu dưới 18.5 là chúng ta hơi gầy, và trên 23 là dư cân, trên 25, 27 là béo phì.
Mỡ tích luỹ ở vùng bụng thì tăng các nguy cơ phát triển bệnh tật nhiều hơn là mỡ tích lũy ở mông, đùi, nó nói lên chuyện chúng ta kém vận động. Người ta có câu: “Vòng bụng to ra thì vòng đời nhỏ lại”
BS. Kim Hưng
Ngoài vấn đề thể trọng, tỉ lệ mỡ đối với cơ thể cũng đóng vai trò quan trọng. Bác sĩ Kim Hưng cho biết thêm:
“Ngoài vấn đề cân nặng, bây giờ người ta còn quan tâm đến tỉ lệ mỡ ở cơ thể nữa, có nhiều người cân nặng không cao nhưng lượng mỡ cơ thể rất cao. Như vậy cũng làm tăng nguy cơ bệnh tật. Đặc biệt vòng eo phản ánh tình trạng nguy cơ đối với bệnh tật nhiều hơn, tức là mỡ tích lũy ở vùng bụng thì tăng các nguy cơ phát triển bệnh tật nhiều hơn là mỡ tích lũy ở mông, đùi, nó nói lên chuyện chúng ta kém vận động, cho nên ngoài vấn đề ăn uống còn phải lưu ý đến việc vận động cơ thể nữa. Người ta có câu:“Vòng bụng to ra thì vòng đời nhỏ lại”.
Ai cũng biết thừa cholesterol xấu rất nguy hiểm cho sức khoẻ, vì nó bám vào các thành động mạch và làm tắc nghẽn, có thể gây ra chứng đột quỵ, và các bệnh về tim mạch. Do vậy việc vận động và luyện tập thể dục, đi kèm với một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp đẩy lùi nguy cơ cao mỡ trong máu.
Tuy nhiên, muốn là một lẽ, trên thực tế đối với những người quá bận rộn với công việc và gia đình, việc áp dụng các biện pháp ăn kiêng và duy trì một chế độ luyện tập thường xuyên không phải là điều dễ thực hiện, nếu không có quyết tâm cao. Chị Ngọc Yến nói rằng:
“Sức khoẻ là vốn quý của con người mà tiền bạc không thể mua được. Cho nên đầu năm tôi cũng đã nghĩ ra một chương trình về sức khoẻ cho năm nay, cũng như tiếp tục cho những năm sau này. Ăn uống như thế nào để giảm cholesterol, vận động cho sức khoẻ cân bằng. Hơn nữa, việc ăn uống ngoài đường bây giờ có những thức ăn không đảm bảo cho sức khoẻ.
Ăn uống trong gia đình cũng vậy, nên ăn nhiều thức ăn tươi hơn là mua đồ hộp hay thức ăn nhanh để ăn. Nên tập luyện mỗi tối trước khi đi ngủ, đi bộ chừng 15 phút cho cơ thể sảng khoái. Trong công việc cũng phải cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi để giữ sức khoẻ tốt lâu dài.”
Vận động cơ thể
Trong những năm gần đây, phong trào tập dưỡng sinh, đi bộ khá phổ biến ở Việt Nam. Ở hầu hết các địa phương, mỗi buổi sáng sớm tại các công viên nhộn nhịp không khí sinh hoạt thể dục, nhưng muốn duy trì sinh hoạt này đều đặn phải có một kế hoạch chăm sóc sức khoẻ từ đầu năm một cách cụ thể; mỗi ngày sẽ dành ra một thời gian nhất định là bao nhiêu cho việc vận động cơ thể. Vì nếu không, đến cuối năm tính lại sẽ thấy mình chưa thực hiện được bao nhiêu. Ông Nguyễn Hoàng nói về kế hoạch vận động chăm sóc sức khoẻ của mình như sau:
“Đi bộ, thỉnh thoảng một tuần đi bơi ba bữa để có sự vận động, từ vài năm nay đã thực hiện điều này, nhưng tôi có tính hay đi đây đi đó nhiều, nên nói chung là phải quyết tâm thôi. Trong vấn đề ăn uống thì cũng phải tìm các loại thức ăn đỡ bị bệnh thì ăn. Nguyên nhân của bệnh thì có nhiều thứ trong đó có rượu chè, thuốc lá, có những thứ mình ăn vào thì thấy người khoẻ.
Sức khoẻ là vấn đề phải quan tâm nhất, nên năm nay ngoài việc phải duy trì chế độ tập luyện thì bây giờ chuyện ăn uống cũng cần phải xem trọng. Nói chung là phải tăng cường ăn rau quả tươi.
Chị Mai Trâm
Thường mình thấy các loại hải sản, thuỷ sản thì có vẻ thích hợp với lứa tuổi này, thịt thà nên hạn chế ăn nhiều để cho sức khoẻ được ổn, tôi nghĩ như vậy. Nói chung là làm việc phải lượng sức mình, không nên cố gắng quá nhiều, phải có nghỉ ngơi điều độ, phải dành thời gian nhất định cho việc giải trí, chứ không thể làm miệt mài mãi được. Cuối cùng khi cơ thể thoái mái thì đúng là mọi thứ sẽ tốt đẹp, đi đâu cũng vui vẻ, thêm yêu đời, thêm sức sống.”
Ngoài chuyện vận động thì chế độ dinh dưỡng cũng là điều cần quan tâm. Chị Mai Trâm chia sẻ những kinh nghiệm của chị:
“Sức khoẻ là vấn đề phải quan tâm nhất, nên năm nay ngoài việc phải duy trì chế độ tập luyện thì bây giờ chuyện ăn uống cũng cần phải xem trọng, nghĩa là tôi sẽ cố gắng hạn chế một số thức ăn; ví dụ những thức ăn có nhiều muối, những thức ăn làm sẵn thường có lượng muối cao, điều đó là không tốt, rồi đến những thức ăn nhanh. Nói chung là phải tăng cường ăn những đồ tươi, rau quả tươi là tốt nhất.
Bây giờ chuyện bỏ thời giờ hàng tuần đến các trung tâm thể dục là mất nhiều thì giờ, nên ngoài chuyện tập thể dục ở nhà thì trong những động tác sinh hoạt hàng ngày cũng nên cố gắng vận dụng sức, ví dụ như hạn chế việc sử dụng thang máy để đi thang bộ. Điều đó có thể làm được. Coi như mình cố gắng vận động ngay cả trong giờ làm việc. Còn cuối tuần nếu có thì giờ thì đi câu cá hay đi thăm các vườn trái cây tốt nhất. Kế hoạch cho sức khoẻ trong năm mới của tôi chỉ có vậy thôi.”
Vào dịp đầu năm nhiều người có thói quen tính sổ những chuyện vui, buồn, được, mất trong năm cũ, và đề ra kế hoạch thực hiện những ước vọng trong năm mới. Người phương Tây thường gọi đó là New Year Resolutions. Theo một số nghiên cứu thì tập tục này đã xuất hiện từ hàng ngàn năm trước. Ngày nay, lời hứa hoặc cam kết với bản thân xuất phát từ những ước vọng rất thực tế về công danh sự nghiệp, gia đình và quan trọng hơn cả là về sức khoẻ.
Những điểm cần lưu ý
Tuy nhiên, qua các thăm dò cho thấy tỉ lệ thành công đối với những kế hoạch cam kết này không cao. Lập một danh sách những việc cần làm không khó, nhưng thực hiện mới là điều không dễ.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức đưa ra vài lời khuyên cần lưu ý.
Trước tiên, cần thoải mái viết ra những khó khăn và thành công của năm qua trong việc thực hiện các cam kết đã đề ra, nêu rõ lý do thất bại. Lựa chọn trong số những việc chưa làm được, cái nào quan trọng nhất phải làm cho bằng được để đưa vào danh mục những việc cần làm trong năm mới.
Xếp vấn đề theo thứ tự ưu tiên. Nêu vấn đề một cách chi tiết, cụ thể, rõ ràng. Không nên ôm đồm quá nhiều vấn đề để rồi không làm nổi.
Sức khoẻ là vốn quý của con người mà tiền bạc không thể mua được. Cho nên đầu năm tôi cũng đã nghĩ ra một chương trình về sức khoẻ cho năm nay. Trong công việc cũng phải cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi để giữ sức khoẻ tốt lâu dài.
Chị Ngọc Yến
Chương trình thực hiện phải có quyết tâm cụ thể. Nêu những phương cách để thực hiện, đặt thời gian. Có theo dõi kết quả ở từng giai đoạn.
Chia sẻ với người thân về ý muốn của mình để được hỗ trợ về tinh thần.
Cuối cùng, cũng là điểm quan trọng nhất, cần tuân theo phương thức hành động đã nêu, tự kỷ luật với bản thân.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức cũng nêu một vài ví dụ để minh họa. Muốn giảm cân phải ghi rõ làm cách nào để giảm cân thì phải ăn uống đúng cách, vận động nhiều với mục tiêu để giảm 1, 2, 3 kg trong 2 tuần lễ. Chứ không chỉ nói chung chung. Hay như muốn bỏ thuốc lá chẳng hạn. Hãy nghĩ đến hậu quả có thể mắc bệnh viêm phế quản, bệnh ung thư phổi mỗi khi đốt điếu thúôc lá hít khói thuốc vào phổi, hoặc nghĩ tới việc Hội Ung thư Hoa kỳ cho hay bệnh Ung thư Phổi gây tử vong 90% ở nam giới, và 80% nữ giới do những hoá chất trong thuốc lá gây ra.
Chúc quý vị thành công trong việc thực hiện kế hoạch đề ra cho năm mới.