Tạp chí điểm blog tập hợp những bình luận của các blogger trên trang cá nhân, trên các trang mạng xã hội… xung quanh những sự kiện lớn của đất nước.
Tử tế
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chúc cho các chính khách đồng nghiệp của ông và cho chính ông là về hưu sẽ ráng làm người tử tế.
Đã có rất nhiều quan chức Việt Nam khi về hưu hay sắp về hưu có những phát ngôn được cho là thành thật, là mạnh dạn, nay lời nói của Thủ tướng còn hơn thế nữa vì nó chứa đựng cả một lời khuyên đạo đức.
Và câu nói của Thủ tướng được báo chí chính thống của Việt Nam đưa lên hàng đầu trong tuần qua.
Dù sao, từ những suy tư và nỗi lòng, các vị khuyên nhau chân tình vậy cũng đáng khích lệ, đã không tử tế, nay phải sống tử tế (nhé!). <br/> - Nhà văn Bùi Văn Bồng
Blogger Nguyễn Hoa Lư nhận xét:
G ặ p đi ề u gì khó khăn l ắ m ngư ờ i ta m ớ i nh ắ c nh ở nhau mà "ráng lên". Chuy ệ n "làm ngư ờ i t ử t ế " là chuy ệ n đương nhiên c ủ a m ộ t con-ngư ờ i-ra-ngư ờ i, đám th ả o dân m ắ t toét sau lũy tre làng còn bi ế t v ậ y mà tay Viet Nam net nâng lên thành chuy ệ n l ớ n lao, tâm huy ế t c ủ a ngài (c ự u) th ủ tư ớ ng!
Ch ỉ v ớ i m ộ t cái t ự a đ ề ng ắ n, cá nhân tôi cúi đ ầ u ng ả nón trư ớ c Viet Nam net. Làng báo An Nam , khi mà "nhân tài như lá mùa Thu", đang trong c ả nh "trông ngư ờ i ngư ờ i càng v ắ ng bóng m ị t mù" thì cái hùng tâm c ủ a Viet Nam net th ậ t x ứ ng đáng đư ợ c kính tr ọ ng v ậ y!
Cái chữ "ráng" mà thủ tướng dùng làm cho nhiều người ngạc nhiên một cách thú vị. Nhà văn Bùi Văn Bồng viết rằng:
Dù sao, t ừ nh ữ ng suy tư và n ỗ i lòng, các v ị khuyên nhau chân tình v ậ y cũng đáng khích l ệ , đã không t ử t ế , nay ph ả i s ố ng t ử t ế (nhé!). "Các đ ồ ng chí ph ả i ráng làm ngư ờ i t ử t ế ", ph ả i 'ráng' kia đ ấ y, nhưng khó, già c ả r ồ i, tre già khó u ố n, cái t ậ t thư ờ ng l ớ n hơn cái tu ổ i!
Một nhà văn khác là Lưu Trọng Văn nhân chuyện này kể lại một kỷ niệm cá nhân với Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi ông còn là người đứng đầu tỉnh Kiên Giang. Khi đó Thủ tướng nói thẳng rằng địa phương của ông phải sống bằng nghề buôn lậu trong một tình hình kinh tế bi đát cách đây mấy mươi năm.
Lưu Trọng Văn cho rằng đó là sự thành thật, ông không biết là sau mấy mươi năm Thủ tướng có còn tính thành thật đó hay không nhưng ông có m ộ t ni ề m tin r ằ ng l ờ i chia tay trư ớ c quy ề n l ự c "ráng làm ngư ờ i t ử t ế " c ủ a ngài là m ộ t l ờ i đ ầ y tâm tr ạ ng sâu n ặ ng có cay đ ắ ng và quan tr ọ ng nh ấ t là r ấ t th ậ t.
Chuyện Tử tế thứ nhất
Muốn có được những chuyện tử tế trong xã hội hiện nay là một điều không đơn giản. Đối với blogger Khải Đơn là chuyện vượt qua nỗi sợ, và trong tuần qua nhiều người dân Sài gòn đã vượt qua nỗi sợ để đòi chính quyền không được chặt đi những cây cổ thụ hàng trăm năm của thành phố này.
Khải Đơn nhớ lại một lần bày tỏ chính kiến chống Trung Quốc xâm lược:
Chúng tôi đã nhìn nhau r ấ t nhi ề u l ầ n im l ặ ng. Th ế h ệ c ủ a tôi, có l ẽ là bi ể u trưng hùng h ồ n nh ấ t c ủ a s ự b ấ t l ự c trong tâm can. N ỗ i s ợ và s ự khôn ngoan nhi ề u hơn t ấ t c ả . S ự ch ấ p nh ậ n và s ố l ầ n im l ặ ng cũng nhi ề u hơn t ấ t c ả . Tôi đã h ọ c cách tin vào n ỗ i s ợ - nh ữ ng k ẻ s ợ khôn ngoan và toan tính trong con ố c an toàn.
Và hôm nay Khải Đơn viết cho những người hôm nay xuống đường gìn giữ cây xanh:
S ẽ đ ế n m ộ t lúc nào đó, nh ữ ng th ế h ệ lãnh c ả m như chúng tôi ch ắ c ph ả i ch ế t h ế t đi, đ ể nh ữ ng ngư ờ i ôm cây không bi ế t đ ế n mùi s ợ hãi, s ạ ch nư ớ c c ả n, và l ớ n lên t ự do vô cùng trong dòng suy nghĩ c ủ a h ọ .
H ọ s ẽ ch ấ t v ấ n khi nh ữ ng gi ả ng viên do ạ đu ổ i h ọ c h ọ .
H ọ s ẽ tranh bi ệ n v ớ i ông th ầ y – khi ông nhân danh cái gì – đ ể giáo d ụ c h ọ v ề s ự t ự do c ủ a suy nghĩ.
H ọ s ẽ h ỏ i nh ữ ng k ẻ gán ghép ngư ờ i khác b ằ ng các danh t ừ s ặ c mùi âm mưu – r ằ ng li ệ u có gì ẩ n gi ấ u sau m ậ t ng ữ "tôi yêu cây xanh"?
Ch ẳ ng có gì c ả , khi nh ữ ng tâm h ồ n t ự do l ớ n lên.
Trong khi ấ y, ở Văn khoa Sài Gòn (aka trư ờ ng Nhân Văn) – nơi đã s ả n sinh ra m ộ t th ế h ệ hát vì t ự do hàng ch ụ c năm trư ớ c, nơi đã sinh ra nh ữ ng th ế h ệ gi ả ng viên đ ấ u tranh vì t ự do và hoà bình – chúng tôi đư ợ c d ạ y hãy câm m ồ m và l ờ đi t ấ t c ả .
Cũng nói về nỗi sợ, nhà báo Sương Quỳnh viết trên trang Bauxite Việt Nam rằng:
Dù r ằ ng t ừ nh ậ n th ứ c đ ế n lên ti ế ng và r ồ i hành đ ộ ng là c ả m ộ t kho ả ng cách. Nh ấ t là xưa nay nh ữ ng vi ệ c này luôn b ị các nhà ch ứ c trách bưng bít thông tin và ngăn c ả n, đe d ọ a và c ả b ắ t b ớ làm ngư ờ i Dân tr ở thành hèn nhát và th ụ đ ộ ng d ẫ n đ ế n vô c ả m. Nhưng n ế u bi ế t trách nhi ệ m công dân, vư ợ t qua n ỗ i s ợ và hi ể u đư ợ c QUY Ề N CON NGƯ Ờ I thì ch ỉ c ầ n như m ộ t cái v ỗ cánh c ủ a m ộ t con bư ớ m cũng có th ể gây ra cơn bão đ ể quét đi nh ữ ng đi ề u làm tai h ạ i cho môi trư ờ ng, c ộ ng đ ồ ng và c ả xã h ộ i.
Chuyện tử tế thứ hai
Chuyện tử tế thứ hai hiện nay có lẽ là việc phải tìm ra người chịu trách nhiệm các vấn nạn của xã hội như blogger Tuấn Khanh đề cập đến trong bài mới nhất của ông:
Trách nhi ệ m cá nhân là m ộ t ph ầ n quan tr ọ ng c ủ a đ ấ t nư ớ c, trong giai đo ạ n mà m ọ i th ứ đang có v ẻ d ầ n vào r ố i ren b ở i quá nhi ề u hư h ỏ ng, quá nhi ề u tai ương… hi ệ n ra, cho th ấ y đó là nh ữ ng quy ế t đ ị nh sai l ầ m, v ộ i vã hay tư l ợ i c ủ a nh ữ ng cá nhân, nh ữ ng nhóm ngư ờ i nhưng hôm nay thì th ậ t khó tìm ra ngư ờ i ch ị u trách nhi ệ m. Ch ỉ còn l ạ i nhân dân là ngư ờ i ph ả i gánh vác nh ữ ng h ậ u qu ả , t ừ n ợ công cho đ ế n s ự s ụ p đ ổ m ộ t cây c ầ u, m ộ t con đư ờ ng hay m ộ t hàng cây xanh.
T ừ chuy ệ n m ộ t đ ứ a tr ẻ b ị b ắ t cóc, cho đ ế n chuy ệ n c ủ a B ộ Y t ế , B ộ Giáo d ụ c… r ồ i đ ế n vi ệ c đánh đ ậ p nhà báo đ ể b ị t mi ệ ng công lu ậ n… m ọ i th ứ c ứ đi d ầ n vào cõi u u mê mê c ủ a đ ờ i s ố ng, vào ti ế ng th ở dài c ủ a nh ữ ng ngư ờ i ng ồ i trên v ỉ a hè nhìn v ề tương lai đ ấ t nư ớ c v ớ i c ả m giác r ằ ng m ọ i th ứ đang b ị b ỏ trôi, không có ai th ậ t s ự ch ị u trách nhi ệ m trên đ ấ t nư ớ c này. Trách nhi ệ m luôn đi cùng danh d ự và s ự t ồ n vong c ủ a t ổ qu ố c. Chúng ta s ẽ m ấ t c ả , n ế u không ai có đ ủ danh d ự đ ể ch ị u trách nhi ệ m trên đ ấ t nư ớ c mình, kh ở i đ ầ u t ừ nh ữ ng đi ề u nh ỏ nh ấ t.
Tuấn Khanh cho rằng tất cả những xáo trộn, bất an đó của xã hội đến từ sự mất lòng tin của dân chúng, một sự mất niềm tin mà tác giả cũng thấy ở một quốc gia láng giềng có cùng thể chế chính trị là Trung quốc.
Trong sự mất niềm tin nơi một xã hội vô trách nhiệm, blogger Minh Văn tìm thấy một mẩu số chung nơi các quốc gia cộng sản:
Theo truy ề n thông c ủ a nhà nư ớ c C ộ ng S ả n, các đ ố i tư ợ ng sau luôn là k ẻ có l ỗ i: Thiên tai (ông tr ờ i), ngư ờ i dân, các th ế l ự c ph ả n đ ộ ng và thù đ ị ch.
Còn nhà nư ớ c thì ch ẳ ng liên quan gì c ả , ho ặ c là có l ỗ i r ấ t ít, không đáng k ể .
Chuyện tử tế lớn nhất
Khi thủ tướng lên tiếng về chuyện tử tế khi về hưu cũng là lúc nhà nước Việt Nam tiến hành một việc chưa có tiền lệ, đó là Quốc hội sắp mãn nhiệm lại bầu các chức danh quan trọng cho chính phủ sắp tới. Nhiều người cho rằng việc đó chứng tỏ chính phủ hay đảng cộng sản đang lấn lướt quyền hành của Quốc hội.
Blogger Kami cho rằng không phải như thế, vì trên thực tế bấy lâu nay Quốc hội Việt Nam chẳng có quyền lực gì.
Blogger Dân Nguyễn viết trên trang Ba Sàm một lời khuyên dành cho thủ tướng nếu ông muốn làm một chuyện tử tế có ý nghĩa:
Vi ệ c "t ử t ế " có ý nghĩa nh ấ t, và cũng không quá khó v ớ i ngài th ủ tư ớ ng, (dù bi ế t khi đó ngài đã là th ả o dân), không ph ả i là vi ệ c quan h ệ t ố t v ớ i ông hàng xóm hay vâng l ờ i v ợ đu ổ i gà trong vư ờ n thay vì đi nh ậ u nh ẹ t… mà là ph ả i lên ti ế ng bênh v ự c cái đúng, lên án cái sai, cái x ấ u, cho dù cái x ấ u đó ở đâu, núp dư ớ i danh gì. S ự "t ử t ế " đ ầ u tiên khi ế n ông ghi đi ể m ngay, đó có th ể là vi ệ c lên ti ế ng ủ ng h ộ cho nh ữ ng ứ ng c ử viên đ ộ c l ậ p trong k ỳ b ầ u c ử Qu ố c H ộ i khóa 14 s ắ p t ớ i đây. Trong thâm tâm ông cũng th ừ a bi ế t h ọ là nh ữ ng con ngư ờ i t ử t ế mà còn có th ể thêm ch ữ "r ấ t" ở đ ầ u…
Một trí thức lão thành là ông Nguyễn Khắc Mai cũng đưa ra lời khuyên là những người cầm quyền Việt Nam nên chấp nhận một xã hội dân sự qua việc cho phép những ứng viên độc lập tranh cử vào Quốc hội, ông viết:
Hãy đ ể cho ngư ờ i dân t ự do b ầ u c ử , ứ ng c ử , nhi ề u nhóm công dân s ẽ tham chính, t ự h ọ s ẽ ki ể m soát đư ợ c l ẫ n nhau. Chuy ệ n ch ạ y ch ứ c ch ạ y quy ề n ch ắ c ch ắ n s ẽ đư ợ c ki ể m soát. Ai ch ạ y, ch ỉ toàn đ ả ng viên c ộ ng s ả n. Ch ạ y ai, cũng ch ỉ là cán b ộ c ộ ng s ả n. Nh ữ ng dân đen cũng có ch ạ y, nhưng ch ỉ ch ạ y đ ể làm đ ầ u sai. Ch ỉ có đám quan ch ứ c "không bao gi ờ m ắ c sai l ầ m" thì m ớ i ch ạ y đ ể săn tìm quy ề n l ự c, và l ợ i ích b ẩ n th ỉ u.
Blogger Song Chi thì cảnh báo là nếu tình trạng hiện nay không có gì thay đổi thì những người chủ thực sự của đất nước này sẽ đứng lên, lúc đó đảng cộng sản sẽ thất bại.
Đ ể đ ế n m ộ t ngày nh ữ ng ngư ờ i ch ủ ấ y s ẽ đ ứ ng lên bu ộ c đ ả ng và nhà nư ớ c c ộ ng s ả n ph ả i rút lui trong m ộ t cu ộ c b ầ u c ử công khai chính th ứ c đ ể m ộ t chính đ ả ng khác x ứ ng đáng hơn, có trách nhi ệ m hơn lên lãnh đ ạ o, ch ấ m d ứ t ki ể u hành x ử n ắ m quy ề n mà như đang ở tr ọ đ ố i v ớ i đ ấ t nư ớ c, dân t ộ c.
Và theo blogger Viết từ Sài gòn thì sự thất bại đó sẽ chính là niềm mong mỏi lớn nhất của nhân dân:
Theo truyền thông của nhà nước Cộng Sản, các đối tượng sau luôn là kẻ có lỗi: Thiên tai (ông trời), người dân, các thế lực phản động và thù địch.<br/> - Blogger Minh Văn
Cái ch ế t hay s ự cáo chung hay nói sang hơn m ộ t chút là s ự v ề hưu c ủ a đ ả ng C ộ ng s ả n m ớ i là ni ề m mong m ỏ i c ủ a nhân dân. L ờ i nói chia tay c ủ a m ộ t th ự c th ể đ ả ng C ộ ng s ả n m ớ i gây c ả m đ ộ ng. Ch ứ ông Dũng hay ông Hùng, ông Sang có nói m ộ t ngàn l ờ i chia tay chăng n ữ a thì đó cũng là câu chuy ệ n (có gian l ậ n, có đ ấ u đá, có h ạ sát nhau) gi ữ a các ông v ớ i nhau. Đi ề u này ch ẳ ng gây c ả m đ ộ ng gì đ ố i v ớ i nhân dân. B ở i, khi nhân dân đã ngán ng ẩ m, đã m ệ t m ỏ i thì ông nào nói l ờ i chia tay cũng v ậ y mà thôi!
Những lời chia tay ấy, theo lời blogger Hiệu Minh, thì không cần có một lời tâm sự nhắc nhở đầy tính đạo đức như của ngài Thủ tướng, nếu như các quan chức đều tử tế, khi về hưu sẽ được dân chúng nhớ đến.
Một trong những người hy vọng rằng các qaun chức của đảng cộng sản sẽ trở thành người tử tế, rằng đảng cộng sản sẽ cải cách sau đại hội 12 vừa rồi để tìm cách phá sự bế tắc của xã hội Việt Nam, là Tiến sĩ Nguyễn Thị Từ Huy, nhưng một thời gian sau đại hội đảng lần thứ 12, bà quan sát thấy sự đàn áp những người bất đồng chính kiến chỉ có tăng lên chứ không giảm, bà đang nghĩ rằng mình đã đưa ra một dự báo sai lầm về đảng cộng sản.