Mọi cung cách hành xử, từ lời ăn tiếng nói đến cử chỉ dáng điệu, và nhất là những phát biểu, những bài diễn văn… đều đòi hỏi phải chuẩn bị và thực hiện một cách thận trọng, vì chúng phải thể hiện được năng lực lãnh đạo, tầm nhìn, bản lĩnh, và trí tuệ của những người đứng đầu một nhà nước.
Nhất cử nhất động của người lãnh đạo đều có hàng triệu con mắt nhìn vào và qua đó, đánh giá cả một đất nước, một dân tộc.
Khi Tổng thống B
arack Obama đắc cử, có người nói rằng một phần là nhờ tài hùng biện và khả năng viết lách của ông.
Nói thế cũng không đúng hẳn, nhưng quả thật là ông Barack Obama có tài ăn nói, còn về viết lách, nếu ai đã từng đọc những quyển sách ông viết, những bài diễn văn lúc tranh cử, lúc tuyên bố chiến thắng hay khi nhậm chức của ông thì đều thừa nhận điều này.
Thật ra, có khá nhiều tổng thống và các vị nguyên thủ quốc gia ở các nước nổi tiếng về tài diễn thuyết, bút lực văn chương như cựu Tổng thống Abraham Lincoln của Mỹ, cựu tổng thống Bill Clinton của Mỹ, cựu Thủ tướng Anh Winston Churchill-người đã từng được trao giải Nobel văn học năm 1953, ngay cả những nhà lãnh tụ độc tài như Adolf Hitler của Đức hay Vladimir Ilyich Lenin, lãnh tụ Xô viềt cũng được biết đến như những nhân vật có tài hùng biện, cũng như viết lách.
Khi lãnh đạo VN lên tiếng
Chuyện này có vẻ lại chưa đựơc các nhà lãnh đạo Việt Nam coi trọng đúng mức. Đó là nhận định của khá nhiều Blogger vừa qua, mặc dù các báo chí nhà nước hòan tòan không bình luận gì.
Trong bài "Lãnh đạo có nên xuất hiện như thế này?" nhà báo-blogger Xuân Bình viết: "Một lao động… nặng nhọc đối với người lãnh đạo là… xuất hiện trước công chúng. Tuy nhiên nhiều năm qua các lãnh đạo chủ chốt của Đảng CSVN dường như ít chú ý đến những lời nói, cử chỉ, việc làm của họ."
Blogger Xuân Bình đưa ra một số ví dụ:
- Tháng 10 năm 2007, trong lễ chiêu đãi trọng thể tại Bình Nhưỡng, ông Tổng bí thư Đảng CSVN không dời được mắt ra khỏi văn bản khi… đọc những lời… chúc rượu rất dễ thuộc lòng "nhân dịp này tôi xin nâng cốc…." Còn trong bài phát biểu tại Học viện quốc phòng ngày 16 tháng 7 năm 2009, ông NĐM lại loay hoay đánh vần chữ "tác" và chữ "tượng". Những người chấp bút cho TBT Nông Đức Mạnh đã chơi khó thân chủ của mình bằng một lối chơi chữ. Có lẽ họ viết: " Đối đầu thành đối thoại. Đối phương thành đối tác" nhưng khi đánh vần, TBT đã đọc : đối tượng thành đối tác…
Việt Nam Cuba như là Trời Đất sinh ra. Một anh ở phía Đông, một anh ở phía Tây. Chúng ta thay nhau canh giữ hoà bình cho thế giới. Cuba thức thì Việt Nam ngủ. Việt Nam gác thì Cuba nghỉ.
Chủ tịch VN Nguyễn Minh Triết
- Tháng 11-1997, cơn bão số 5 đi vào các tỉnh miền Tây Nam Bộ đã gây ra thảm hoạ đối với nhân dân các tỉnh ven biển đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Bão làm chết 2.900 người, gần năm nghìn tàu thuyền bị chìm và hư hỏng, 107.892 ngôi nhà bị sập. Đây là cơn bão lớn nhất thế kỷ 20 xảy ra ở các tỉnh Nam Bộ và thiệt hại do nó gây ra cũng lớn nhất do bão gây từ trước đến nay. Vậy mà khi về thị sát tình hình ở Kiên Giang ông Nguyễn Tấn Dũng (khi đó là PhóTT) lại xuất hiện trước truyền hình với nụ cười thật rạng rỡ ????
- Tháng 4 năm 2009, nhân chuyến thăm một số nước Đông Âu, Chủ tịch Quốc Hội Nguyễn Phú Trọng tuyên bố (đại ý) rằng vấn đề Bauxite… chưa thuộc thẩm quyền của… Quốc Hội.
Còn với chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết thì bản thống kê có lẽ là dài hơn… Blogger Xuân Bình dẫn ra một loạt ví dụ về cách ăn nói, hành xử của ông Chủ tịch nước trong những dịp khác nhau, gần đây nhất là bài phát biểu trong chuyến viếng thăm đất nước Cuba tháng 10.2009, được thu lại thành video clip phát trện youtube. Trong bài phát biểu của mình, ông Nguyễn Minh Triết nói:
"Có ng ười vi von: Vi ệt Nam Cuba nh ư là Tr ời Đ ất sinh ra. M ột anh ở phía Đông, m ột anh ở phía Tây. Chúng ta thay nhau canh gi ữ hoà bình cho th ế gi ới. Cuba th ức thì Vi ệt Nam ng ủ. Vi ệt Nam gác thì Cuba ngh ỉ".
Khi dẫn lại đường link từ trang facebook nơi các bạn trẻ đưa video clip đoạn phát biểu này lên với dòng tít viết nguyên văn là “Chủ tịch Triết “chém gió” tại Cuba”, blogger Xuân Bình đã viết:
"Còn d ưới đây là ph ản ứng c ủa gi ới tr ẻ v ề nh ững phát bi ểu c ủa Ch ủ t ịch n ước trong chuy ến đi châu M ỹ g ần đây, xin m ọi ng ười tham kh ảo. Tôi thành th ực mong các b ạn tr ẻ tìm thêm m ột kênh bày t ỏ ý ki ến m ột cách "chính th ống" h ơn, khoa h ọc h ơn và xây d ựng h ơn. Trong cu ộc s ống có ai nên khôn mà ch ẳng d ại… nhi ều l ần. Hình nh ư danh sách còm men v ẫn không d ừng l ại!"
Quả thật, từ lúc một bạn trẻ post đoạn phát biểu này lên facebook vào ngày thứ Hai 19.10 thì chỉ trong 2 ngày có đến gần 250 commment đa phần là của các bạn trẻ, và nếu chủ tịch nước Nguyễn Minh Triêt đọc được những đoạn comment này và biết được người dân nghĩ gì về những lời phát biểu của ông thì không biết là ông cảm thấy như thế nào?
Đoạn youtube này cũng được blogger Đinh Tấn Lực post lên trang blog của mình và mọi người cũng vào bình luận sôi nổi.
Cũng bàn về cách ăn nói của các nhân vật lãnh đạo, trong bài “Chơi chữ” blogger BS Hồ Hải thắc mắc:
"Hôm qua, trong bài di ễn văn k ết thúc h ội ngh ị trung ương đ ảng c ộng s ản Vi ệt Nam, ông t ổng bí th ư đ ảng có phát bi ểu r ằng đ ại h ội đ ảng l ần th ứ XI s ẽ đ ịnh h ướng gi ải quy ết 3 v ấn đ ề l ớn: "Phát tri ển kinh t ế là trung tâm, xây d ựng Đ ảng là then ch ốt và phát tri ển văn hóa là n ền t ảng". Đ ại ý c ủa phát bi ểu ấy có th ể xem ở bài báo đ ảng. Tôi tra t ừ đi ển ti ếng Vi ệt t ừ trung tâm, then ch ốt và n ền t ảng thì tôi l ại càng khó hi ểu ý c ủa ông t ổng bí th ư h ơn".
Phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt và phát triển văn hóa là nền tảng.
Tổng bí thư đảng CSVN Nông Đức Mạnh<br/>
Sau một hồi phân tích các khái niệm do ông Tổng bí thư đưa ra, cuối cùng blogger Hồ Hải viết:
"Song, khi sáng nay tôi đ ọc trên báo Vietnamnet thì chi ến l ược c ủa ông t ổng bí th ư đ ưa ra trong phát bi ểu l ại là: Đ ảng đã kh ẳng đ ịnh l ấy xây d ựng kinh t ế là trung tâm, xây d ựng Đ ảng là then ch ốt, xây d ựng văn hoá là n ền t ảng tinh th ần xã h ội. Xây d ựng văn hóa là n ền t ảng tinh th ần c ủa xã h ội có ý nghĩa đúng. Vì văn hóa Vi ệt đã b ị xói mòn t ừ h ơn n ữa th ế k ỹ nay ch ứ không ch ỉ m ới h ơn 20 năm đ ổi m ới g ần đây. Còn phát tri ển văn hóa là n ền t ảng nh ư trang báo đ ảng đã đ ưa thì "d ường nh ư anh đánh máy ch ữ" c ủa ông PGS TS Đào Duy Quát l ại sai tr ầm tr ọng m ột l ần n ữa chăng?
Tôi mà hi ểu đ ược ý nghĩa sâu xa c ủa ông t ổng bí th ư nh ư đã đ ược đ ọc ch ết li ền. Ai gi ỏi gi ải thích dùm. Tôi c ảm ơn."
Một nhân vật khác, Thứ Trưởng Bộ ngoại giao Việt Nam Đoàn Xuân Hưng khi trả lời phỏng vấn của đài CRI của Trung Quốc, thì bị các blogger bất bình vì đã hết lời ca ngợi Trung Quốc và tán tụng về mối quan hệ giữa hai nước.
Theo ông Đoàn Xuân Hưng thì: "Quan h ệ gi ữa hai n ước chúng ta hi ện nay đang ở vào giai đo ạn quan h ệ t ốt đ ẹp nh ất trong l ịch s ử quan h ệ chúng ta, là m ột trong nh ững giai đo ạn r ất t ốt đ ẹp" .Và "Quan h ệ Vi ệt-Trung "r ất truy ền th ống, r ất g ắn bó anh em đoàn k ết". Blogger Anh Ba sàm bình ng ắn: "Tay n ầy ch ắc h ồi đi h ọc b ỏ môn S ử, còn m ấy ch ục năm nay ch ắc cũng không đ ọc báo luôn?"
Đến những lời nói “có cánh”...
Không chỉ vạch ra những câu nói vụng về, phô trương, khó hiểu hoặc hớ hênh về mặt ngoại giao của các nhà lãnh đạo Việt Nam, ngay cả những lời nói hoa mỹ, tốt đẹp thường được gọi là “những lời có cánh” của các ông cũng chỉ gây ra cảm giác nghi ngờ nơi người nghe vì từ lâu lời nói của các ông đã không đi đôi với việc làm.
Khi ông Tổng bí thư Nộng Đức Mạnh, trong phiên họp Quốc Hội đang diễn ra đã phát biểu: "Chính ph ủ s ắp t ới ch ắc ph ải có quy đ ịnh theo h ướng c ấm bán tài nguyên thô ra n ước ngoài", nhà văn Nguyễn Quang Lập liền khen là cực hay, rất tuyệt vời. Nhà văn viết:
"B ộ tr ưởng B ộ TN &MT Ph ạm Khôi Nguyên cũng nói hay không kém, ông nói: "Là thành viên Chính ph ủ nh ưng tôi tán thành v ới quan đi ểm c ủa Ủy ban Tài chính & Ngân sách, lu ật thu ế ban hành ph ải làm sao gi ữ đ ược tài nguyên cho con cháu sau này".
Sau khi khen ngợi, nhà văn thắc mắc:
Chỉ nghe nói đến tài nguyên chung chung, mỏ này mỏ nọ chung chung, thỉnh thoảng có nghe nhắc đến than, tuyệt không ai nhắc gì đến Bauxite. Hiện tại Bauxite ở Tây Nguyên đang được "khẩn trương" khai thác, sao không ai nhắc gì đến nhỉ?
Nhà văn Nguyễn Quang Lập
"Tuy nhiên ch ỉ nghe nói đ ến tài nguyên chung chung, m ỏ này m ỏ n ọ chung chung, th ỉnh tho ảng có nghe nh ắc đ ến than, tuy ệt không ai nh ắc gì đ ến Bauxite. Hi ện t ại Bauxite ở Tây Nguyên đang đ ược "kh ẩn tr ương" khai thác, sao không ai nh ắc gì đ ến nh ỉ?
Các đ ại bi ểu Qu ốc h ội cũng nh ư trí th ức m ấy ngàn ng ười đã nói đi nói l ại là vi ệc khai thác bauxite hi ện nay ch ẳng nh ững làm m ất đi ngu ồn d ự tr ữ tài nguyên cho con cháu mai sau, mà còn nguy hi ểm đ ến v ận m ệnh an nguy c ủa qu ốc gia, phá h ỏng môi tr ường, phá không gian văn hóa Tây Nguyên, và không ch ỉ c ạn ki ệt tài nguyên quý c ủa đ ất n ước (là s ở h ữu c ủa toàn dân ch ứ không c ủa m ột t ập đoàn l ợi ích nào c ả), mà l ại còn… đánh b ạc trong th ế thua l ỗ (L ời d ẫn trang Bauxite Vi ệt Nam) sao không nghe ai nói gì đ ến Bauxite ở Tây Nguyên c ả nh ỉ?
Giá có m ặt ở Qu ốc h ội đ ược m ột phút, không, ch ỉ c ần n ửa phút thôi, đ ể h ỏi đúng m ột câu: Th ưa Qu ốc h ội, cái Tài Nguyên mà Qu ốc h ội đang bàn có bao g ồm c ả Bauxite ở Tây Nguyên không ạ?"
Bài viết này của nhà văn Nguyễn Quang Lập được rất nhiều người đọc vào chia sẻ, bình luận sôi nổi.
Cũng trong phiên họp quốc hội, phần thảo luận tại tổ về tình hình thực hiện ngân sách, blogger anh basam dẫn lại bài tường thuật trên báo Thanh niên online trong đó có nêu những lời phát biểu cũng của ông Nông Đức Mạnh:
“Tổng bí thư cho biết, ông vô cùng trăn trở làm sao để giảm được tỷ lệ hộ nghèo, trăn trở này theo ông vào cả giấc ngủ. "Hằng đêm tâm tưởng của tôi là vậy”. Một câu nói tự bản thân nó không có gì đáng nói, nhưng với con mắt quen nghi ngờ của người dân nói chung và của các nhà dân báo thì khác.
Blogger AnhBaSàm bình: " Ối gi ời! "T ổng bí th ư cho bi ết, ông vô cùng trăn tr ở làm sao đ ể gi ảm đ ược t ỷ l ệ h ộ nghèo, trăn tr ở này theo ông vào c ả gi ấc ng ủ. "H ằng đêm tâm t ưởng c ủa tôi là v ậy", ông nói." T ức là m ất ng ủ, hay … mê s ảng, v ề chuy ện n ầy?"
Xem ra với thời đai thông tin nhanh nhạy như hiện nay, với cả một mạng lưới báo chí tự do ngoài lề và hàng hà sa số nhà dân báo, các vị lãnh đạo đàng và nhà nước CSVN hẳn không còn cảm thấy thoải mái muốn nói gì cũng được, muốn hành xử như thế nào cũng được như trước đây nữa. Mỗi một câu nói, mỗi một việc làm của các ông sẽ được soi rọi rất kỹ.
Thật ra nếu các vị lãnh đạo cũng như tất cả các nhân vật có chức có quyền khác cũng chịu khó đọc blog, lắng nghe và tiếp thu ý kiến của người dân cho dù là những ý kiến có khó nghe một chút, thì điều này hoàn toàn có lợi cho họ và cho cả sĩ diện quốc gia, đặc biệt là trong những chuyến đi ra nước ngoài làm việc!