កម្ពុជា​ និង​ ស.រ.អា. ​ប្រារព្ធ​ខួប​៦០​ឆ្នាំ​នៃ​ទំនាក់​ទំនង​ការទូត

មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា និង​ស.រ.អា.​ប្ដេជ្ញា​ពង្រឹង​ទំនាក់​ទំនង​និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ឲ្យ​កាន់តែ​ល្អ​បន្ថែម​ទៀត ក្នុង​រយៈពេល ៦០​ឆ្នាំ​ខាង​មុខ។

0:00 / 0:00

នៅ​ក្នុង​ពិធី​គម្រប់​ខួប ៦០​ឆ្នាំ នៃ​ទំនាក់​ទំនង​ការ​ទូត​រវាង​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា និង​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក រៀបចំ​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២១ ខែ​កក្កដា នា​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​រដ្ឋាភិបាល​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ បាន​ប្ដេជ្ញា​ពង្រីក​ទំនាក់​ទំនង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ឲ្យ​កាន់​តែ​ប្រសើរ និង​រឹងមាំ​ទៅ​មុខ​ទៀត​។

លោក​ឧបនាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី សុខ អាន រដ្ឋ​មន្ត្រី​ទទួល​បន្ទុក​ទីស្ដីការ​គណៈ​រដ្ឋ​មន្ត្រី មាន​ប្រសាសន៍​ជា​ភាសា​អង់គ្លេស នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២១ ខែ​កក្កដា​នេះ ក្នុង​ពិធី​រំលឹក​ខួប ៦០​ឆ្នាំ នៃ​ទំនាក់​ទំនង​ការ​ទូត កម្ពុជា-អាមេរិក ក្រៅ​អំពី​បាន​ថ្លែង​អំណរ​គុណ​ដល់​ប្រជាជន និង​រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក ដែល​បាន​ផ្ដល់​ជំនួយ​ដ៏​ច្រើន​កន្លង​មក សម្រាប់​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រទេស​កម្ពុជា។ លោក សុខ អាន ក៏​បាន​ជំរុញ និង​ប្ដេជ្ញា​ធ្វើ​ឲ្យ​ទំនាក់​ទំនង​ការ​ទូត​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ ឲ្យ​កាន់​តែ​ប្រសើរ ដូច​ដែល​កម្ពុជា និង​អាមេរិក​បាន​អនុវត្ត​ក្នុង​រយៈ​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ។

លោក​សុខ អាន មាន​ប្រសាសន៍​តាម​សំឡេង​អ្នក​បក​ប្រែ​ភាសា​ដូច្នេះ ៖ «ទំនាក់​ទំនង​ការ​ទូត រវាង​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក និង​កម្ពុជា គឺ​មាន​រយៈ​ពេល​យូរ​ហើយ ឥឡូវ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​កំពុង​ដើរ​ទន្ទឹម​គ្នា ប្រកៀក​ស្មា​គ្នា មិន​មែន​សម្លឹង​ទៅ​លើ​ផល​ប្រយោជន៍​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ជា​មិត្រ​ភក្តិ​ជា​មួយ​គ្នា​។ នៅ​ក្នុង​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ យើង​ទទួល​បាន​ទំនាក់​ទំនង​មួយ ដែល​ល្អ ដែល​មាន​ភាព​រាក់​ទាក់ និង​ផ្លែ​ផ្កា​ជា​ច្រើន»

ពិធី​រំលឹក​ខួប ៦០​ឆ្នាំ នៃ​ទំនាក់​ទំនង​ការ​ទូត​កម្ពុជា និង​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក​នេះ​ដែរ លោក​ស្រី ខារ៉ល រ៉តលី (Carol Rodley) ឯក​អគ្គ​រដ្ឋ​ទូត​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក ប្រចាំ​កម្ពុជា មាន​ប្រសាសន៍​តាម​សំឡេង​បក​ប្រែ​ភាសា ដោយ​ចាត់​ទុក​ទំនាក់​ទំនង​ការ​ទូត​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​ថា មាន​ទំនាក់​ទំនង​ល្អ​ជា​មួយ​គ្នា​បំផុត ក្នុង​រយៈ​ពេល ៦០​ឆ្នាំ​កន្លង​ទៅ។

លោកស្រី ខារ៉ល រ៉តលី ក្នុង​នាម​រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក ប្ដេជ្ញា​ជំរុញ​ឲ្យ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ នា​រយៈ​ពេល ៦០​ឆ្នាំ​ខាង​មុខ ឲ្យ​មាន​កិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិការ​ល្អ ជា​មួយ​គ្នា​កាន់​តែ​ប្រសើរ​ថែម​ទៀត​។

តាម​សំឡេង​អ្នក​បក​ប្រែ​ភាសា លោក​ស្រី ខារ៉ល រ៉តលី មាន​ប្រសាសន៍​ដូច្នេះ ៖ «ទំនាក់​ទំនង​រវាង​ប្រទេស​កម្ពុជា អាមេរិក មិន​ដែល​មាន​ទំនាក់​ទំនង​ល្អ​ដូច​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ទេ»

នៅ​ក្នុង​សន្និសីទ​ជួប​ជុំ​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ មិន​ធ្លាប់​មាន​ពី​មុន​មក គេ​សង្កេត​ឃើញ​មាន​វត្តមាន​បញ្ញវន្ត​ជាតិ​អន្តរ​ជាតិ​ល្បីៗ ដែល​មាន​ការ​យល់​ដឹង​ច្បាស់​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​អតីត​ឯក​អគ្គ​រដ្ឋ​ទូត​អាមេរិក​ប្រចាំ​កម្ពុជា​ជា​ច្រើន​រូប និង​លោក​ឯក​អគ្គ​រាជ​ទូត​កម្ពុជា ប្រចាំ​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក បង្ហាញ​វត្តមាន​ក្នុង​ពិធី​រំលឹក​ខួប​លើក​ទី​៦០ នៃ​ទំនាក់​ទំនង​ការ​ទូត​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ផង​ដែរ​។

ទោះ​ជា​បែប​នេះ​ក្តី លោក គង់ គាំ ប្រធាន​ស្ដីទី​គណបក្ស​សម​រង្ស៊ី ដែល​ត្រូវ​ទូត​អាមេរិក​អញ្ជើញ​ឲ្យ​ចូល​រួម​ពិធី​រំលឹក​ខួប ៦០​ឆ្នាំ នៃ​ទំនាក់​ទំនង​ការ​ទួត​កម្ពុជា-អាមេរិក បាន​សាទរ​ចំពោះ​ការ​ផ្តល់​ជំនួយ​របស់​អាមេរិក មក​កម្ពុជា​កន្លង​មក​។ ប៉ុន្តែ​លោក​បាន​ស្នើ​ទៅ​រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក ឲ្យ​ជម្រុញ​ទៅ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ធ្វើ​ការ​កែ​ប្រែ​ចំណុច​ខ្វះ​ខាត​មួយ​ចំនួន កំពុង​កើត​មាន​នៅ​កម្ពុជា ទាក់​ទង​ទៅ​នឹង​ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌ លទ្ធិ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ ក៏​ដូច​ជា​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ដោយ​យុត្តិធម៌​ជា​ដើម។

នៅ​ក្នុង​ឱកាស​ពិធី​បុណ្យ​រំលឹក​ខួប​មិត្ត​ភាព ៦០​ឆ្នាំ​កម្ពុជា-អាមេរិក​នេះ មាន​ការ​រៀបចំ​ប្រគំ​តន្រ្តី​ជា​សាធារណ​ដោយ​កង​ទ័ព​ជើង​ទឹក​អាមេរិក និង​មាន​រៀបចំ​សកម្មភាព​មិត្តភាព​មួយ​ចំនួន ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៨ ដល់​២៤ កក្កដា ដើម្បី​ឧទ្ទិស​ដល់​ខួប ៦០​ឆ្នាំ ចំណង​មិត្តភាព​អាមេរិក-កម្ពុជា​នេះ នៅ​ខេត្ត​បាត់ដំបង និង​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ផង​ដែរ។

មន្ត្រី​ព័ត៌មាន​ស្ថានទូត​អាមេរិក​ឲ្យ​ដឹង​ថា រយៈ​ពេល ៦០​ឆ្នាំ នៃ​ទំនាក់​ទំនង​ការ​ទូត​អាមេរិក និង​កម្ពុជា មិន​មាន​របាយការណ៍​បញ្ជាក់​ច្បាស់​ថា អាមេរិក​បាន​ចំណាយ​ថវិកា​សរុប​មាន​ចំនួន​ប៉ុន្មាន ជួយ​មក​ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា​នោះ​ទេ។ ប៉ុន្តែ​បាន​បញ្ជាក់​ថា ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​១៩៥៥ ដល់​ឆ្នាំ​១៩៦៣ សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក បាន​ផ្ដល់​ជំនួយ​ជា​ទឹក​ប្រាក់​សរុប​ចំនួន ៥០​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា សម្រាប់​ជំរុញ​ឲ្យ​ជឿន​លឿន​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច ពង្រឹង​ឯករាជ្យ កែ​លំអ និង​ពង្រីក​ការ​សិក្សា​អប់រំ បង្កើន​គុណ​ភាព និង​បរិមាណ​ផលិតផល​កសិកម្ម លើក​កំពស់​សុខភាព​សាធារណៈ សន្តិសុខ និង​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធ ព្រម​ទាំង​ធ្វើ​ទំនើបកម្ម​កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ ជា​ដើម។

ជំនួយ​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក បាន​ជួយ​កសាង និង​បង្កើត​ឲ្យ​មាន​មជ្ឈមណ្ឌល​គរុកោសល្យ​ដំបូង​គេ នៅ​កំពង់​កន្ទួត និង​កសាង​សាលា​មធ្យម និង​បឋម​សិក្សា​បាន​ចំនួន ១៩​កន្លែង។ ក្នុង​នោះ​និស្សិត​កម្ពុជា​មួយ​ចំនួន បាន​ទទួល​អាហារូបករណ៍​ទៅ​សិក្សា​នៅ​អាមេរិក ក្នុង​ផ្នែក​កសិកម្ម សុខភាព​សាធារណៈ បច្ចេកទេស​ប្រើ​ប្រាស់​ឧបករណ៍ និង​គ្រឿង​ម៉ាស៊ីន និង​វិស្វកម្ម។ ក្រៅ​ពី​នេះ អាមេរិក​បាន​ជួយ​ជួស​ជុល​ផ្លូវ បាន​ប្រវែង​ជាង ១២៨៧​គីឡូម៉ែត្រ និង​បាន​កសាង​ស្ពាន​ចំនួន ៤៣​កន្លែង ព្រម​ទាំង​បាន​កសាង​ផ្លូវ​មិត្តភាព​កម្ពុជា-អាមេរិក មួយ​ខ្សែ មាន​ប្រវែង​ជាង ២២៥​គីឡូម៉ែត្រ ភ្ជាប់​ពី​ភ្នំពេញ ទៅ​នឹង​កំពង់ផែ នៅ​ទីក្រុង​ព្រះ​សីហនុ ចំណាយ​ថវិកា​អស់ ២៥​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក។

ស្ថានទូត​អាមេរិក​បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៣ បន្ទាប់​ពី​មាន​ការ​បោះ​ឆ្នោត​រៀបចំ​ដោយ​អង្គការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​រួច​មក សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក បាន​ផ្ដល់​ជំនួយ​ជា​មធ្យម​ជាង ៦០​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ មក​ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា សម្រាប់​ជំនួយ​មនុស្សធម៌ លើក​កម្ពស់​សេវា​សុខភាព ការ​ពង្រឹង​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ វិស័យ​អប់រំ និង​ផ្នែក​យោធា ជា​ដើម។ ដោយ​ឡែក​ឆ្នាំ​២០១០ នេះ អាមេរិក​បាន​ផ្ដល់​ជំនួយ ជាង ១​រយ​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក មក​ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា។

ឯកសារ​ស្ថានទូត​អាមេរិក បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​បង្កើត​ទំនាក់​ទំនង​ការ​ទូត​ដោយ​ផ្ទាល់​របស់​ខ្លួន​ជា​មួយ​កម្ពុជា នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៩ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​១៩៥០ ដោយ​បាន​តែង​តាំង​លោក ដូណល ហ៊ីតស៍ (Donald Heath) ឲ្យ​ធ្វើ​ជា​តំណាង​វិសាមញ្ញ និង​ពេញ​សមត្ថភាព។ លោក ដូណល ហ៊ីតស៍ បាន​ថ្វាយ​សារតាំង​ទៅ​ព្រះ​ករុណា សម្ដេច​ព្រះ​បាទ នរោត្តម សីហនុ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១១ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​១៩៥០។ បន្ទាប់​មក ការិយាល័យ​តំណាង​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក បាន​បើក​នៅ​ភ្នំពេញ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៤ ខែ​វិច្ឆិកា និង​បាន​ដំឡើង​ឲ្យ​ទៅ​ជា​ស្ថាន​ឯក​អគ្គ​រដ្ឋ​ទូត នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​១៩៥២ ដែល​កាល​ណោះ​លោក ដូណល ហ៊ីតស៍ បាន​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ឯក​អគ្គ​រដ្ឋ​ទូត​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក​ដំបូង​គេ ប្រចាំ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​៕