លោក សុន ឆ័យ ប្រធានក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្ស សម រង្ស៊ី មានប្រសាសន៍ថា កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា លោកបានផ្ញើលិខិតជូនប្រធានតុលាការកំពូល ដើម្បីជំរុញឲ្យស្ថាប័ននេះបង្កើតឲ្យមានច្បាប់លក្ខន្តិក្កៈសំរាប់ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា ឬតុលាការ ដើម្បីត្រួតពិនិត្យសកម្មភាពអនុវត្តច្បាប់ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។
លោក សុន ឆ័យ៖ «គឺច្បាប់លក្ខន្តិកៈសម្រាប់ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា ដែលត្រូវតែមានច្បាប់ហ្នឹង ដើម្បីធានាទៅដល់ការវិវត្តន៍សកម្មភាពការងាររបស់ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា ដើម្បីឲ្យធ្វើការងារបានត្រឹមត្រូវៗ មានច្បាប់លក្ខន្តិកៈហ្នឹង។ តែបើមិនមានច្បាប់ហ្នឹង ហើយនិងច្បាប់ ១ទៀត ស្ដីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីឲ្យតុលាការហ្នឹងមាននីតិវិធីដែលត្រូវធ្វើហ្នឹង ត្រូវគោរពនីតិវិធី និងបែបបទឲ្យមានយុត្តិធម៌ និងឯករាជ្យ គឺថា យើងមិនអាចនឹងទទួលស្គាល់នៅការកាត់សេចក្ដីរបស់តុលាការនេះបានទេ»។
លោកចោទស្ថាប័នតុលាការកម្ពុជា សព្វថ្ងៃនេះថាជាឧបករណ៍បក្សកាន់អំណាច ព្រោះថា មន្ត្រីបម្រើការក្នុងស្ថាប័ននេះ ជាសមាជិកក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះ។ ផ្ដើមពីបញ្ហានេះ លោកថា ប្រសិទ្ធភាពក្នុងការកាត់សេចក្ដីលើសំណុំរឿងអ្វីមួយ នឹងមិនមានឯករាជ្យបានទេ។
បន្ថែមលើនេះ លោកឲ្យដឹងថា នឹងលើកយកបញ្ហាកំពុងកើតមានក្នុងស្ថាប័នតុលាការកម្ពុជា ថ្វាយជូនអង្គព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ដើម្បីស្នើឲ្យព្រះអង្គពិនិត្យ និងធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជា ឲ្យបានឆាប់៖ «ការដែលធ្វើឲ្យពលរដ្ឋអស់សង្ឃឹម នៅពេលទៅតុលាការ ពេលមានវិវាទរវាងប្រជាពលរដ្ឋនិងអ្នកមានអំណាចក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយដែលជាមួយគ្នានោះ មន្ត្រីតុលាការមួយចំនួនបានក្លាយទៅជាសមាជិករបស់គណបក្សកាន់អំណាច រួមជាមួយប្រធានតុលាការកំពូល គឺឯកឧត្ដម ឌឹត មន្ទី គាត់ជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃគណៈកម្មាធិការកណ្ដាលនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយគាត់ជាប្រធានតុលាការកំពូល។ តើឲ្យប្រជារាស្ត្រដែលមានទំនាស់ជាមួយមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានការជឿទុកចិត្តបានដែរឬទេ?»។
មិនទាន់មានអត្ថាធិប្បាយពីមន្ត្រីតុលាការកំពូល ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើរបស់សមាជិកសភា គណបក្ស សម រង្ស៊ី ស្នើកែទម្រង់មន្ត្រីក្នុងស្ថាប័នតុលាការកម្ពុជា បានទេ នៅថ្ងៃទី៣១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១២។ ប៉ុន្តែកន្លងមក មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបានប្រតិកម្មថា សកម្មភាពតុលាការកម្ពុជា បានអនុវត្តស្របតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានត្រឹមត្រូវ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកវិភាគឯករាជ្យមួយចំនួននៅកម្ពុជា បានផ្ដល់អត្ថាធិប្បាយថា មិនមែនងាយទេដែលចង់កែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជា ឲ្យមានឯករាជ្យ និងយុត្តិធម៌នោះ។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច អ្នកវិភាគឯករាជ្យបានបញ្ចេញទស្សនៈបែបវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយថា ស្ថាប័នតុលាការមិនមានឯករាជ្យ និងយុត្តិធម៌បានទេ បើមន្ត្រីដឹកនាំស្ថាប័នតុលាការ ជាសមាជិកក្នុងជួរគណបក្សនយោបាយណាមួយនោះ។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច៖ «តុលាការបើយើងយោងទៅលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវមានអង្គ ៣ ដាច់ពីគ្នា គឺអង្គនីតិប្បញ្ញត្តិ នីតិប្រតិបត្តិ និងតុលាការ ហើយតុលាការជាស្ថាប័នមួយឯករាជ្យ។ ប៉ុន្តែនៅពេលណាតុលាការទៅចំណុះឲ្យបក្សណាមួយ ឬមិនឯករាជ្យ គឺដាច់ខាតវាមិនមានឯករាជ្យទេ។ កាលណាចំណុះឲ្យបក្សមានន័យថា វាមិនឯករាជ្យទេ ផ្ទុយទៅនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា»។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា សង្គមណាក៏ដោយ បើប្រព័ន្ធតុលាការមិនឯករាជ្យ គឺគ្មានទេយុត្តិធម៌។ ដូច្នេះបើគ្មានយុត្តិធម៌គូភាគីចាញ់ក្ដី ឬប្រជាពលរដ្ឋរដ្ឋនឹងងាកទៅរកការបន់ស្រន់បែបអបិយជំនឿ ឬប្រមូលផ្តុំគ្នាបិទផ្លូវ ដើម្បីស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលណាមួយ ជួយរកយុត្តិធម៌ដល់ពួកគាត់។
ទោះយ៉ាងណា លោក សុន ឆ័យ ក្នុងនាមគណបក្ស សម រង្ស៊ី ចង់ឃើញប្រសិទ្ធភាពអនុវត្តច្បាប់របស់ប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជា មានឯករាជ្យ និងផ្ដល់យុត្តិធម៌សម្រាប់ពលរដ្ឋទូទៅ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។