តំណាងសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា បានបង្ហាញថា ការវិនិយោគបច្ចុប្បន្នគួរត្រូវគិតគូរពីបញ្ហាប្រកួតប្រជែងលើទីផ្សារកម្លាំងពលកម្មជាមួយប្រទេសជិតខាង ឬក្នុងតំបន់។ នេះជាការប្រកួតប្រជែងថ្មីមួយ ក្រៅពីការប្រកួតប្រជែងលើផលិតភាព គុណភាពនៃផលិតផលនោះ។
ប្រធានសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា លោក វ៉ាន់ ស៊ូអៀង មានប្រសាសន៍ថា ដោយកម្ពុជា មានស្ថិរភាពនយោបាយល្អ មានឱកាសប្រកួតប្រជែងអាជីវកម្មច្រើន ដូច្នេះចាប់ពីពេលនេះរហូតដល់ឆ្នាំ២០១៥ ខាងមុខ ក្រោយពេលដែលកម្ពុជា ចូលរួមជាសមាជិកសហគមន៍អាស៊ាន ការវិយោគនឹងកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ ប៉ុន្តែស្របពេលគ្នានេះ កម្លាំងពលកម្មក្នុងស្រុកក៏កំពុងមានលំហូរចេញទៅប្រទេសជិតខាង ឬប្រទេសផ្សេងទៀត។ បញ្ហានេះអាចធ្វើឲ្យខ្វះកម្លាំងពលកម្មសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ដល់អាជីវកម្មក្នុងស្រុក។
លោក វ៉ាន់ ស៊ូអៀង៖ «ខ្ញុំខ្លាចវាអ៊ីចឹងទេ ខ្លាច ២០១៥ មក បុគ្គលិក កម្មករខ្មែរយើងទៅថៃ ទៅវៀតណាម ទៅរកការងារធ្វើ។ អារឿងចេញចូលអត់ពិបាកទេ អត់បាច់សុំច្បាប់អីទៀត អារឿងហ្នឹង យើងនិយោជកត្រូវតែគិតឲ្យបានច្បាស់ដែរ»។
លោកបន្តថា តម្លៃពលកម្មទាបជាចំណុចសំខាន់មួយសម្រាប់កម្ពុជា ក្នុងការទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគ ប៉ុន្តែមិនអាចដាក់តម្លៃទាបរហូតរកកម្មករមិនបាននោះទេ៖ «យើងចង់ឲ្យប្រាក់ខែឡើងដែរ ប៉ុន្តែចង់ឲ្យ Productivity ផលិតភាពហ្នឹង យើងសុំឲ្យធ្វើឲ្យល្អ ចំណេញប្រាក់ខែច្រើន អត់បញ្ហាទេ។ នៅស្រុកចិន ខោអាវគេធ្វើមួយថ្ងៃ ៣០ ទៅ ៣៦ ឥឡូវស្រុកខ្មែរធ្វើបានតែ ១៨ ទេ ខ្លាចតែអ្នកអត់ធ្វើការ... ខាតប្រាក់ខែហ្នឹង ខាតក្រុមហ៊ុន ខាតស្រុកយើង»។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ ប្រធានសហជីពសេរីកម្មករ លោក ជា មុនី មានប្រសាសន៍ថា ការលើកឡើងរបស់តំណាងខាងភាគីរោងចក្រ មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីឆន្ទៈពិតដែលចង់ដំឡើងប្រាក់ខែឲ្យកម្មករនោះទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា សមត្ថភាពកម្មករខ្មែរត្រឹមការងារកាត់ដេរមិនចាញ់កម្មករបរទេសឡើយ៖ «កម្មករយើងមួយចំនួនដេរលឿនជាងចិនផង មេការចិនមួយចំនួនមិនបាននឹងមេការខ្មែរទេ ខ្ញុំប្រាប់ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកឯងឲ្យតម្លៃលើចិន គ្នាអ្នកឯងហ្នឹងទៅ នេះជាការជាក់ស្ដែងដែលយើងធ្វើការក្នុងវិស័យនេះ»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគដោយផ្អែកលើតម្លៃពលកម្មទាបនោះ លោកបញ្ជាក់ថា ជាការវាយតម្លៃខុសពីការពិតជាក់ស្ដែង៖ «កុំថាប្រាក់ខែប៉ុណ្ណឹង ប្រាក់ខែ ១០ដុល្លារ ក៏អត់មានពួកអឺរ៉ុប ពួកបារាំង មកវិនិយោគដែរ ពីព្រោះអីស្រុកខ្មែរពុករលួយ គេមិនទាន់បានចំណេញមួយរៀលផង អស់ទឹកតែ ២លានដុល្លារហើយ។ តុលាការការងារអត់មាន ហើយតុលាការអាជ្ញាគតិពុករលួយ»។
ដោយឡែកបញ្ហាខ្វះកម្លាំងពលកម្មវិញ គឺដោយសាររដ្ឋាភិបាលមិនបានរកការងារឲ្យពលរដ្ឋធ្វើបានគ្រប់គ្រាន់ ដែលធ្វើឲ្យមានលំហូរកម្លាំងពលកម្មទៅក្រៅប្រទេស និងបញ្ហាការរើសអើងក្នុងការទទួលយកកម្លាំងពលកម្មចូលក្នុងវិស័យកាត់ដេរនេះ ដូចជារោងចក្រភាគច្រើនទទួលយកតែកម្លាំងស្រីៗជាដើម។
លោក ជា មុនី៖ «អ៊ីចឹងរដ្ឋាភិបាលត្រូវមានវិធានការ ធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យរោងចក្រកាត់ដេរហ្នឹងរើសអើងសហជីព។ ទី២ រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស ពលករប្រុសៗហ្នឹងឲ្យចូលទៅក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ ឬឧស្សាហកម្មផ្សេងៗ»។
បណ្ឌិតផ្នែកខាងសេដ្ឋកិច្ច គឺលោក កង ច័ន្ទតារារ័ត្ន មានប្រសាសន៍ថា កម្លាំងពលកម្មក្នុងស្រុកលែងសម្បូរហូរហៀរទៀតហើយ ដោយសារបច្ចុប្បន្នខាងវិស័យកសិកម្មក៏ត្រូវការកម្លាំងពលកម្មច្រើនដែរ ហើយវិស័យកាត់ដេរបានកំណត់ប្រាក់ឈ្នួលទាបជាងវិស័យកសិកម្ម ហើយមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពដែលកំពុងខ្វះខាតតម្លៃពលកម្មទេ។
លោកបន្តថា នៅប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ខាងវិស័យកាត់ដេរមានផលិតផលកើនឡើងរហូត ប៉ុន្តែប្រាក់ខែបើប្រៀបធៀបនឹងតម្លៃទំនិញបែរជាថយចុះទៅវិញ។ បច្ចុប្បន្នខាងថៅកែបានទទួលប្រាក់ចំណេញប្រមាណ ៧៥% ចំណែកកម្មករទទួលបានតែ ២៥% ទេ។ ចំនួននេះគេឃើញថា កំពុងអនុវត្តផ្ទុយពីការបែងចែងផលចំណេញក្នុងឧស្សាហកម្មនៅក្រៅប្រទេស។ នៅបរទេសថៅកែទទួលបានផលចំណេញតែ ៣០% ទេ ឯកម្មករគេទទួលបានប្រមាណជា ៧០%។
លោក កង ច័ន្ទតារារ័ត្ន៖ «ខ្ញុំមើលឃើញថា Unfair (មិនយុត្តិធម៌)។ បើយើងនិយាយឲ្យខ្លី ខាងរោងចក្រនៅមានលទ្ធភាពដំឡើងប្រាក់ខែឲ្យកម្មករ ហើយបើទោះបីផ្អែកទៅលើផលិតភាព ក៏យើងឃើញផលិតភាពរបស់កម្មករកើនឡើងជាប្រចាំ ប៉ុន្តែការដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលថយចុះទៅវិញ វាមិនទាន់តម្លៃទំនិញ។ អាហ្នឹងវាជាការលំបាកក្នុងការចំណាយ អ៊ីចឹងយើងឃើញកម្មករទ្រាំខ្លាំងណាស់ក្នុងការឲ្យបានច្រើនឆ្នាំ»។
លោក ហ៊ូ វុឌ្ឍី ជាអគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានការងារ ក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា ក្រុមហ៊ុនគិតតែពីផលចំណេញច្រើនពេក ដោយភ្លេចគិតពីការប្រកួតប្រជែងដណ្ដើមកម្លាំងពលកម្មដែលកំពុងមានលំហូរចេញទៅប្រទេសជិតខាង។
ពាក់ព័ន្ធបញ្ហាដំឡើងប្រាក់ខែកម្មករ លោកបញ្ជាក់ថា ភាគីខាងរោងចក្រពុំបានបង្ហាញតម្លាភាពពីប្រាក់ចំណូលដើម្បីងាយស្រួលដល់ការបែងចែកប្រាក់ចំណេញដល់កម្មករ ឬកំណត់ដំឡើងប្រាក់ខែដល់កម្មករក្នុងកម្រិតណាមួយក្នុងមួយឆ្នាំនោះទេ។
លោក ហ៊ូ វុឌ្ឍី៖ «វាអត់ទាន់ទៅតាមបច្ចេកទេស តម្លាភាពលើភាគផលដែលបានចូលមកត្រូវបែងចែកធ្វើអី ផ្នែកអីប៉ុន្មានភាគរយ ប្រាក់ខែប៉ុន្មាន? វាអត់មានអាហ្នឹងឥឡូវ ព្រោះគេលាក់បាំងពេក យើងមើលអត់ឃើញទេ យើងមានសិទ្ធិឯណាទៅចាប់បង្ខំគេឲ្យឡើង ព្រោះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យស្រេចតែថៅកែ កម្មករ ចរចាគ្នា ព្រមព្រៀងគ្នាធ្វើប៉ុណ្ណឹងទៅ»។
លោកបណ្ឌិត កង ច័ន្ទតារារ័ត្ន មានប្រសាសន៍ថា ដើម្បីរក្សាលំនឹងកម្លាំងពលកម្មបម្រើក្នុងវិស័យកាត់ដេរនេះបាន ទាល់តែកម្មករមានប្រាក់ខែយ៉ាងតិច ១២០ដុល្លារ ឬអាចស្មើតម្លៃពលកម្មក្នុងវិស័យកសិកម្មដែលគេអាចរកបាន ៤ដុល្លារយ៉ាងតិចក្នុងមួយថ្ងៃ។ តម្លៃនេះគេមិនទាន់អាចប្រៀបធៀបបាននឹងតម្លៃពលកម្មជាមួយប្រទេសជិតខាងនោះទេ។
ប្រាក់ខែគោលកម្មករបច្ចុប្បន្នជាមធ្យមមានចំនួន ៦១ដុល្លារ។ ប្រាក់ខែគោលនេះធ្លាប់បានទាមទារដំឡើងជាច្រើនលើកមកហើយ ដូចជាកាលពីឆ្នាំ២០០១ កម្មករមានប្រាក់ខែ ៤០ដុល្លារ ត្រូវបានដំឡើងដល់ ៤៥ដុល្លារ នៅឆ្នាំ២០០៦ បានដំឡើងពី ៤៥ ដល់ ៥០ដុល្លារ ហើយឆ្នាំ២០១០ ដំឡើងបាន ៥៥ដុល្លារ។
ក្រុមកម្មករបានរអ៊ូរទាំគ្រប់ៗគ្នាថា ប្រាក់ខែនេះមិនសមស្របទៅនឹងសន្ទុះហក់ឡើងនៃថ្លៃទំនិញទីផ្សារ និងថ្លៃឈ្នួលផ្ទះរបស់ពួកគេស្នាក់នៅសព្វថ្ងៃនោះឡើយ។
កាលពីថ្ងៃទី២១ មករា មេដឹកនាំសហជីពកម្មករចំនួន ៦ បានជួបប្រជុំជាមួយក្រុមការងារទំនាក់ទំនងវិជ្ជាជីវៈ ភាគីខាងរោងចក្រ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត បានពិភាក្សាជាសំខាន់លើលទ្ធភាពដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលកម្មករ និងលក្ខខណ្ឌការងារមួយចំនួនដែលកំពុងមានបញ្ហាប្រឈម។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ ខាងសម្ព័ន្ធសហជីពប្រជាធិបតេយ្យកម្មករកាត់ដេរកម្ពុជា ឬហៅកាត់ថា ស៊ីខាវឌូ (CCAWDU) បានទាមទារឲ្យដំឡើងប្រាក់ខែកម្មករឲ្យដល់ ១៥០ដុល្លារ ប៉ុន្តែការទាមទារនេះពុំទាន់មានការព្រមព្រៀងយ៉ាងណានៅឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។