តើការសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធវាខុសពីការសិក្សាក្នុងប្រព័ន្ធយ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះ?
ការសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធ ជាការសិក្សាមួយដែលមិនមានទីតាំងសាលាកំណត់ជាក់លាក់ឡើយ ហើយម៉ោងសិក្សាក៏មានការប្រែប្រួលទៅតាមការឯកភាពពីអ្នកសិក្សាផងដែរ។ ការសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធមានចែងនៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាជាផ្លូវការរបស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ហើយមានគោលដៅជាពិសេសសម្រាប់ផ្តល់ចំណេះដឹងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់ប្រភេទ ក្លាយទៅជាអ្នកចេះអក្សរ និងលេខនព្វន្ត។
លោក កែវ សារ៉ាត់ ប្រធានគ្រប់គ្រងផ្នែកអប់រំនៃអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយឈ្មោះ សង្គ្រោះកុមារនៅកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ការសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធ គឺក្រសួងអប់រំជាតិមានគោលដៅធ្វើយ៉ាងណាផ្តល់ចំណេះដឹងដល់កុមារ ដែលគេចសាលា កុមារដែលមានការរវល់មិនអាចមករៀនឲ្យបានទៀងទាត់នៅសាលារដ្ឋ និងកុមារដែលមានហេតុផលជាច្រើនទៀតមិនអាចមករៀនអក្សរលេខនព្វន្តបានទៀងទាត់។
លោក កែវ សារ៉ាត់៖ «ការងារអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធ បើយើងពិនិត្យជារួមទៅ គឺវាអាចជួយទៅលើចំណុចសំខាន់២។ ទី១ គឺជួយបង្កើនសេវាអប់រំមួយចំនួន ដែលកុមារ យុវជន គេអត់អាចទៅទទួលសេវាធម្មតាបាន។ ទី២ ការងារអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធនេះ គឺការរៀនមិនមែនចេះត្រឹមលេខអក្សរទេ គឺគេបង្រៀនអំពីជីវភាពរស់នៅ បំណិនជីវិត»។
លោក កែវ សារ៉ាត់ បានពន្យល់បន្ថែមថា កម្មវិធីសិក្សាសម្រាប់សិស្សដែលរៀននៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធ ខុសពីកម្មវិធីសិក្សារបស់សាលារដ្ឋ។ កម្មវិធីសិក្សារបស់សិស្សក្រៅប្រព័ន្ធ គឺមានលើកឡើងច្បាស់ៗអំពីមេរៀនភ្ជាប់ជាមួយឧទាហរណ៍ក្នុងជីវភាពរស់នៅជាក់ស្ដែង ក្នុងជីវិតរស់នៅ។ ពីព្រោះ សិស្សដែលរៀននៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធ មានអាយុលើសច្រើនជាងឆ្នាំសិក្សាដែលគេត្រូវទទួល ឧទាហរណ៍ដូចជា គេមានអាយុ ១០ឆ្នាំទៅហើយ ប៉ុន្តែទើបតែចូលរៀនថ្នាក់ទី២ ជាដើម៖ «កម្មវិធីគេអត់បានរៀបដូចសាលាចំណេះទូទៅទេ។ ដោយសារគេបានបន្ស៉ីមេរៀនឲ្យត្រូវទៅមុខសញ្ញាដែលជួបការលំបាក។ ទី២ មានការរៀនលេខអក្សរ ប្រមាណវិធីមែន ប៉ុន្តែគេមានខ្លឹមសារទាក់ទងការរស់នៅរាល់ថ្ងៃរបស់គេតែម្តង។ ឧទាហរណ៍ ការដាំដុះអីជាដើម»។
ការសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធនេះ អាចបន្ស៉ីគ្នាបញ្ចូលសិស្សសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធ ទៅក្នុងការសិក្សាក្នុងប្រព័ន្ធរៀបរយ ដែលហៅថា សាលារដ្ឋនោះបានដែរ។ កាលណាសិស្សដែលរៀននៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធនោះបានរៀនទាន់ដល់កម្រិតថ្នាក់សាលារដ្ឋហើយ និងសិស្សរូបនោះចង់ទៅសិក្សាក្នុងសាលារដ្ឋវិញ គឺគេអាចចូលទៅសិក្សានៅក្នុងសាលារដ្ឋបាន។ លោក កែវ សារ៉ាត់ បានឲ្យដឹងថា ការសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធនេះ សំខាន់គឺផ្តល់ចំណេះដឹងឲ្យសិស្សមានចំណេះដឹងទូទៅ ហើយអាចចូលរៀនក្នុងសាលារដ្ឋតាមទាន់គេឯង។
លោក កែវ សារ៉ាត់៖ «នៅក្នុងកម្មវិធីថ្មីនោះ គេរៀបចំឲ្យមានដូចជាតំបន់ដែលទើបដោះមីន មានសាលាថ្មីៗអីជាដើមនោះ គឺទើបចូលរៀន ហើយអត់មានសាលារៀនទេ យូរឆ្នាំមកហើយ។ អ៊ីចឹង អ្នកចូលរៀននោះអាយុ ១៧អី ១៨ឆ្នាំ ចូលថ្នាក់ទី១។ អ៊ីចឹង យើងឃើញគាត់ចង់រៀនណាស់។ តែគាត់មិនអាចរៀនដូចកូនសិស្សថ្នាក់ទី១ បានទេ។ យើងត្រូវពូតច្របាច់វាឲ្យថ្នាក់ទី១ និងទី២ រៀនតែ ១ឆ្នាំទេ។ រៀន ១ឆ្នាំបាន ២ថ្នាក់។ អ៊ីចឹង ក្មេងខ្លះរៀន ៣ឆ្នាំអីទៅ ចូលរៀនថ្នាក់ទី៥ នៅសាលាទូទៅបានហើយ»។
ការសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធ គឺជាការសិក្សាមួយមានលក្ខណៈបើកទូលាយជាងការសិក្សានៅសាលារដ្ឋ ទាំងម៉ោងពេលសិក្សា ទាំងទីតាំងសិក្សា ទាំងវិន័យក្នុងការសិក្សា និងទាំងកម្មវិធីសិក្សា។ ការសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធនេះ មានការទំនុកបម្រុងពីក្រសួងអប់រំជាតិ ហើយនិងមានការជួយបន្ថែមពីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ជាតិ និងអន្តរជាតិ។ មានទីកន្លែងសិក្សាខ្លះ និងប្រាក់ឧបត្ថម្ភគ្រូស្ម័គ្រចិត្តខ្លះ បានមកពីការជួយពីសំណាក់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដែលធ្វើសកម្មភាពលើវិស័យអប់រំ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ ដើម្បីសុំការផ្តល់មតិយោបល់ទាក់ទងការសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធនេះបានឡើយ។ ប៉ុន្តែ របាយការណ៍បូកសរុបសង្ខេប ការងារអប់រំយុវជន និងកីឡា ឆ្នាំសិក្សា២០០៩ និង២០១០ បានលើកឡើងអំពីការងារអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធថា នៅមានការប្រឈមមួយចំនួន ដូចជាសម្ភារៈទ្រទ្រង់ថ្នាក់អក្ខរកម្មនៅមានកម្រិត ការងារផ្សព្វផ្សាយការងារអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធ ពុំទាន់បានទូលាយ ទិន្នន័យព័ត៌មានពុំទាន់ឆ្លើយតបតាមតម្រូវការ និងពេលវេលា សមត្ថភាពមន្ត្រីអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធខាងគ្រប់គ្រងនៅមានកម្រិត ខ្វះគ្រូជំនាញតាមតម្រូវការសហគមន៍ ការប្រើប្រាស់ធនធានក្នុងសហគមន៍មិនទាន់អស់លទ្ធភាពជាដើម។
របាយការណ៍ក្រសួងអប់រំជាតិ បានធ្វើការរាប់បញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធ រួមមានកម្មវិធីអក្ខរកម្មវិជ្ជាជីវៈ កម្មវិធីក្រោយអក្ខរកម្ម ការងារមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាសហគមន៍ កម្មវិធីចូលរៀនឡើងវិញ កម្មវិធីបំពេញវិជ្ជា និងកម្មវិធីសាលារៀនរថយន្តចល័ត។ ដោយឡែកកម្មវិធីចូលរៀនឡើងវិញ បានអនុវត្តនៅរាជធានីភ្នំពេញ និង ២២ខេត្ត សរុបមានថ្នាក់បំប៉នចំនួនជាង ១.៥០០ ដែលមានសិស្សសិក្សាចំនួន ២៨.១៩៥នាក់។ ហើយក្នុងចំណោមសិស្សបានបំប៉ននោះ បានបញ្ជូនសិស្សចូលរៀនសាលាបឋមសិក្សាវិញ បានចំនួនជាង ២ម៉ឺន ៥ពាន់នាក់។
ទាក់ទងការសិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធនេះដែរ លោកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី អនុប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ មានប្រសាសន៍ថា តាមពិតសិស្សដែលបោះបង់ចោលការសិក្សាសាលារដ្ឋមួយចំនួន ដោយសារការសិក្សានៅទីនោះមានការទារប្រាក់បន្ថែម ហើយពួកគេគ្មានលុយបង់ ទើបពួកគេបោះបង់សាលារដ្ឋនោះចោល។ តែក្រោយមក រដ្ឋនិងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល បានប្រមូលពួកគេឲ្យមកសិក្សានៅក្នុងថ្នាក់រៀន អប់រំក្រៅប្រព័ន្ធវិញ៖ «ការរៀនក្រៅប្រព័ន្ធនេះ វាមានសារសំខាន់ដែរ។ ពីព្រោះធ្វើឲ្យក្មេងក្រីក្រ និងខិលខូចមួយចំនួន គេប្រមូលយកមករៀនឲ្យក្លាយទៅជាមនុស្សម្នាក់»។
គ្រូបង្រៀនថ្នាក់សិក្សាក្រៅប្រព័ន្ធមួយរូបឈ្មោះ កុយ មុំ នៅខេត្តតាកែវ បាននិយាយថា ការបង្រៀនសិស្សក្រៅប្រព័ន្ធមានការលំបាកជាងសិស្សក្នុងសាលារដ្ឋ ដោយសារវិន័យសិក្សារបស់ពួកគេទាបជាងសិស្សដែលសិក្សានៅក្នុងសាលារដ្ឋ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។