កសិករក្រីក្រដ៏ច្រើនលើសលុបនៅក្នុងខេត្តប៉ៃលិន កំពុងធ្លាក់ខ្លួនជាកូនបំណុលគេ ដោយសារតែការនិយមនាំគ្នាទៅខ្ចីបុលលុយពីធនាគារ និងចងការប្រាក់ ពីម្ចាស់បំណុល ដើម្បីយកទៅធ្វើជាដើមទុននៅគ្រា ដែលពួកគាត់ចុះបង្កបង្កើនផលដំណាំផ្សេងៗ។
លោកស្រី វ៉ែន ដារា សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាខេត្តប៉ៃលិន បានមានប្រសាសន៍ថា ប្រជាកសិករជាច្រើន នៅខេត្តប៉ៃលិន បានជួបប្រទះនូវបញ្ហាជាច្រើន ដូចជាផលដំណាំពោតនៅតាមចម្ការខ្លះរងការខូចខាតដោយសារតែគ្រោះធម្មជាតិ និងមួយចំនួនទៀតទទួលបានផលដែរ តែមានតម្លៃថោក ខណៈដែលពួកគាត់កំពុងធ្លាក់ខ្លួនជំពាក់លុយគេ ៖ «ជួនកាលធ្វើអ៊ីចឹងមានការរាំងស្ងួតដាំម្ដងអ៊ីចឹងទៅ វាអត់បានផល អ៊ីចឹងត្រូវបង្ខំដាំម្ដងទៀត ប្រជាពលរដ្ឋខ្លះយកលុយធនាគារ ខ្លះយកលុយឯកជន ការឡើងទៅដល់ ៨% ៥% ៧% អ៊ីចឹងហើយធ្វើមួយឆ្នាំៗ បានត្រឹមតែធ្វើឲ្យគេវិញ»។
កសិករឈ្មោះ សេន ត បានឲ្យដឹងថា ប្រជាកសិករតិចតូចណាស់ នៅក្នុងខេត្តប៉ៃលិន ដែលមានជីវភាពធូរធារ មិនបានខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារ និងមិនចងការប្រាក់គេយកទៅធ្វើដើមទុន នៅពេលរដូវចុះបង្កបង្កើនផលដំណាំ។ លោកថា បញ្ហាកសិករខេត្តប៉ៃលិនខ្វះដើមទុនចុះបង្កបង្កើនផលនេះ បានកើតមានជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ នៅឆ្នាំ២០១០នេះ កាន់តែកើនឡើងថែមទៀត ៖ «វាសឹងតែ៩០% ចងការធនាគារយកមកធ្វើចម្ការ អាហ្នឹងវាធ្ងន់ អាហ្នឹងបើយើងអត់ចងការគេ វាអត់មានទុន បានផលមកយើងទៅដោះដូរបង់ការបង់អីរំលស់ដើមរំលស់ការអ៊ីចឹងទៅ»។
តួលេខអាជ្ញាធរខេត្តបានបង្ហាញថា ខេត្តប៉ៃលិនមានផ្ទៃដីកសិកម្មជិត៥ម៉ឺនហិកតារ មានប្រជាពលរដ្ឋចំនួន១២.៤៨៦គ្រួសារ ភាគច្រើនលើសលុបនៃចំនួនអ្នកស្រុក គឺប្រកបរបរធ្វើកសិកម្មដាំដុះដំណាំពោត ដំឡូងមី និងដំណាំតិចតូចមួយចំនួនទៀត ដូចជាល្ង សណ្ដែក។
ក្រុមកសិករទាំងនោះបានត្អូញត្អែរថា កសិករភាគច្រើនបានក្លាយជាកូនបំណុលគេ ក្រោយពីការខ្ចីលុយ និងចងការប្រាក់គេមកធ្វើជាដើមទុនដាំដុះផលដំណាំ។ នៅពេលចុះភ្ជួររាស់ដីដាំដុះ ពួកគាត់ត្រូវចំណាយលុយជួលកម្លាំងពលកម្មអូសទាញ ពេលខ្លះ ដំណាំក្នុងចម្ការទាំងនោះ ទទួលរងការខូចខាត ដោយសារគ្រោះធម្មជាតិ ប៉ុន្តែពេលប្រមូលផលរួចហើយ ក៏ជួបវិបត្តិអត់ទីផ្សារ ៖ «ទី១ តម្លៃទីផ្សារ ទី២ ធម្មជាតិមិនអំណោយផលឲ្យ ជួនកាលរាំង អ៊ីចឹងទៅ ប្រយ័ត្នតែភ្លៀងមកជាន់ស្រ៊ឹបៗ ធ្វើឲ្យដំណាំយើងខូច ម្យ៉ាងឈ្មួញកណ្ដាលក្រឡុកយើងខ្លះអ៊ីចឹងទៅ»។
បច្ចុប្បន្នផលដំណាំពោតរបស់កសិករខ្មែរ ត្រូវបានក្រុមឈ្មួញកណ្ដាលដើរប្រមូលទិញ ហើយដឹងជញ្ជូនទៅលក់ឲ្យប្រទេសថៃ និងប្រទេសវៀតណាម។ ប៉ុន្តែក្រុមកសិករបានឲ្យដឹងថា ការប្រមូលទិញរបស់ក្រុមឈ្មួញកណ្ដាលពីប្រជាកសិករខ្មែរ មានតម្លៃថោក ដែលប្រការនេះបានធ្វើឲ្យកសិករខ្មែរចំណាយដើមទុនច្រើនក្នុងការដាំដុះ តែទទួលបានផលចំណេញតិច ៖ «ពេលដែលបានផលហើយហ្នឹងអត់មានទីផ្សារទេ ស្រេចតែឈ្មួញ ពេលណាពោតបានមុនគេបានថ្លៃបន្តិច ពេលណាដែលជន់ពោតច្រើន ឈ្មួញទម្លាក់តម្លៃ ដល់មានបញ្ហាអ៊ីចឹងកើតឡើង គឺថាប៉ះពាល់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ»។
លោក សាយ សុខា អនុប្រធានមន្ទីរកសិកម្មខេត្តប៉ៃលិន បានមានប្រសាសន៍ថា ក្រុមឈ្មួញកណ្ដាលបានដើរប្រមូលទិញពោតពីកសិករនៅក្នុងខេត្តប៉ៃលិន គឺតម្លៃពោតស្នូលក្នុង១គីឡូក្រាម ថ្លៃ៣បាត ៤កាក់ ស្មើជិត៤រយប្រាក់រៀល និងពោតគ្រាប់ក្នុងមួយគីឡូគ្រាម ថ្លៃ៥បាត ស្មើ៦រយប្រាក់រៀល។ លោកបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ក្រុមកសិករចំណាយដើមទុនក្នុងការដាំពោតអស់ច្រើន តែលក់បានតម្លៃទាប ៖ «ទុននៃការផលិត វាច្រើន បើគិតជាពូជ ថ្លៃក្នុងហិកតារ ទីពីរបញ្ហាកម្លាំងពលកម្ម ព្រោះគាត់ចំណាយលើកម្លាំងពលកម្មហ្នឹងច្រើន ឥឡូវជួលក្នុងម្នាក់ ក្នុង១០០ទៅ១២០បាត ស្មើ១ម៉ឺន ១ម៉ឺន២ពាន់រៀល សម្រាប់ម្នាក់ក្នុង១ថ្ងៃ ចំណាយក្នុង១ហិកតារហ្នឹងចូល១ម៉ឺនបាតជាង តាំងពីភ្ជួរព្រោះដាំ រហូតដល់ប្រមូលផលវិញ ជាង១ម៉ឺនបាត»។
លោកអនុប្រធានមន្ទីរកសិកម្មបានបន្តថា ដើម្បីជួយដល់ប្រជាកសិករនៅក្នុងខេត្តប៉ៃលិន ខាងមន្ទីរកសិកម្មខេត្តប៉ៃលិន នៅឆ្នាំ២០១០នេះ បានជួយគ្រាប់ពោតពូជទៅដល់ប្រជាកសិករក្រីក្រនៅតាមសហគមន៍ ចំនួន៥តោន ពោតពូជ ដើម្បីឲ្យកសិករយកទៅដាំ ៖ «ការជួយគឺយើងគ្រាន់តែទិញពូជយកទៅឲ្យគាត់ ទុកឲ្យគាត់យកពូជហ្នឹងដាំ ហើយឆ្នាំក្រោយគាត់ទុកលុយសម្រាប់ទិញពូជហ្នឹង យកទៅដាំឆ្នាំក្រោយបន្តទៀត មានន័យថា យើងអត់មានគិតលុយយកពីគាត់ទេ»។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ក្រុមកសិករបានឲ្យដឹងថា មានប្រជាពលរដ្ឋក្នុងខេត្តប៉ៃលិនខ្លះ ដែលបានខ្ចីប្រាក់ និងចងការប្រាក់គេ កំពុងជួបនូវបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរមិនអាចរកលុយសង និងបង់ការប្រាក់ទៅឲ្យម្ចាស់បំណុលបានដោយសារតែផលដំណាំពោតរបស់ពួកគាត់ បានទទួលរងការខូចខាតដោយសារគ្រោះធម្មជាតិ និងខ្លះបានផលដែរ តែលក់បានតម្លៃថោក។
ទន្ទឹមគ្នានេះក្រុមកសិករខេត្តប៉ៃលិនបានអំពាវនាវសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ ធ្វើយ៉ាងណាទាក់ទាញក្រុមអ្នកវិនិយោគទុនក្រៅប្រទេសមកបើករោងចក្រកែឆ្នៃផលដំណាំពោត នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលអាចធ្វើឲ្យតម្លៃផលដំណាំពោតរបស់កសិករខ្មែរ អាចទប់ទល់ទៅដើមទុនដែលពួកគាត់បានចំណាយអស់ច្រើន នៅពេលចុះបង្កបង្កើនផល៕