មូលហេតុដែលកម្មវិធីខ្លះត្រូវលុបចោលនោះ ពីព្រោះគេយល់ថា ការចូលឆ្នាំថ្មីដែលចាប់ផ្ដើមពីថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈ ដល់ថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ នោះ គឺហាក់ដូចជានៅកៀកគ្នាពេកនឹងការបញ្ចប់ព្រះរាជពិធីព្រះមរណទុក្ខព្រះមហាវីរក្សត្រ។
ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ-ចិនមួយចំនួនដែលមានដើមកំណើតជាប់សែស្រឡាយចិន និងកំពុងតែរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា សព្វថ្ងៃនេះ ជារៀងរាល់ឆ្នាំគេតែងតែនាំគ្នាប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីទៅតាមវប្បធម៌ប្រពៃណីចិន របស់គេ។
ដូចជានៅក្នុងឆ្នាំនេះជាដើម ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ-ចិន នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ដែលគេប៉ាន់ប្រមាណថា មានប្រហែល ៧សែននាក់បាននាំគ្នាប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីដែលចាប់ផ្ដើមពីថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈ ដល់ថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈ។ ប៉ុន្តែប្រការដែលគួរឲ្យកត់សំគាល់នោះ ការចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីចិននៅកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំនេះ គេឃើញមិនសូវមានភាពអ៊ូអរ ឬគគ្រឹកគគ្រេងដូចដែលគេធ្លាប់ធ្វើកាលពីបុណ្យចូលឆ្នាំចិនមុនៗទេ។
លោក អៀក ស៊ីង ប្រធានការិយាល័យសមាគមចិន ប្រចាំកម្ពុជា បានឲ្យដឹងថា ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីចិន របស់បងប្អូនខ្មែរ-ចិន នៅក្នុងឆ្នាំនេះគឺពិតជាមិនមានភាពអធិកអធមទេ ពីព្រោះនៅតាមសមាគមចិន ទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានចំនួនជាង ១៥០សមាគម បានប្រកាសកាត់បន្ថយនូវកម្មវិធីកម្សាន្តមួយចំនួន។
លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា ចំពោះការកាត់បន្ថយកម្មវិធីកម្សាន្តខ្លះៗនោះ មានដូចជាពិធីជួបជុំជប់លៀងភោជនាហាររវាងបងប្អូនក្នុងត្រកូលសែចិន នីមួយៗ ពិធីឡកម៉ុងសាយ នៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង និងកាត់បន្ថយពិធីដង្ហែ ការឡកម៉ុងសាយនៅតាមគេហដា្ឋន ឬតាមដងផ្លូវសាធារណៈជាដើម។
ប្រធានការិយាល័យសមាគមចិន ប្រចាំកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ទៀតថា ការកាត់បន្ថយកម្មវិធីទាំងប៉ុន្មាននេះ គឺដើម្បីសំដែងពីសមានចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកូនចៅចិន ដែលរស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជា ចំពោះការសោយព្រះទិវង្គតរបស់ព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ។
លោកបានបន្ថែមទៀតថា ថ្វីបើព្រះរាជពិធីបុណ្យព្រះបរមសព និងចូលរួមព្រះមរណទុក្ខបានបញ្ចប់ទៅហើយក៏ពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែព្រឹត្តិការណ៍នោះហាក់ដូចជានៅថ្មីៗនៅឡើយទេ៖ «ចប់ថ្មីៗ យើងចូលឆ្នាំចិនតែម្ដង ដល់អ៊ីចឹងយើងមានចិត្តមួយថា ត្រូវតែកាន់មរណទុក្ខសម្ដេចតាហ្នឹងណា ត្រូវគោរព។ ដល់អ៊ីចឹងមិនសូវអបអរសាទរប៉ុន្មានទេចូលឆ្នាំហ្នឹង។ ខាងសមាគមហ្នឹង ចូលឆ្នាំហ្នឹងគេមិនធ្វើពិធីអីគគ្រឹកគគ្រេងទេ គឺដោយសមានចិត្តរបស់យើងណា មិនមែនគេហាមឃាត់គេអីទេ»។
នៅរៀងរាល់ចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីចិន នៅកម្ពុជា ដែលគេឃើញជនជាតិខ្មែរកាត់ចិន បានប្រារព្ធធ្វើកន្លងនោះ គឺមានដូចជាធ្វើពិធីទទួលទានអាហារកម្សាន្តសប្បាយតាមសមាគមនីមួយៗ ឬមួយគេដង្ហែក្រុមភ្លេង និងអ្នកឡកម៉ុងសាយនៅតាមផ្ទះគ្រួសារកូនចៅចិន អ្នកមានធនធាន ហើយនិងការឡកម៉ុងសាយនៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំងជាដើម។
ចំពោះការឡកម៉ុងសាយនៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំងនៅក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីចិនម្ដងៗ ដែលគេធ្លាប់ធ្វើពីមុនមកនោះ ពីព្រោះគេមានជំនឿថា គឺដើម្បីសំដែងថ្វាយទេវតានៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង ហើយសុំលោកប្រទានពរជ័យសិរីសួស្ដី និងសេចក្ដីសុខចម្រើនថ្វាយដល់អង្គព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ៖ «ព្រោះថា ក្រុមឡកម៉ុងសាយ គឺគេលើករាសី ដល់អ៊ីចឹងខាងព្រះបរមរាជវាំង គេចូលរួមមរណទុក្ខ យើងមិនអាចចូលទៅក្នុងរាជវាំងបានទេ»។
ការឡកម៉ុងសាយដែលមានការប្រគំបទភ្លេងបន្ទរផងនោះ គឺជាប្រពៃណីវប្បធម៌របស់ជនជាតិចិន ដែលគេនិយមបំផុតនៅក្នុងឱកាសប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីរបស់គេ។
លោក ដួង ឈីវ ប្រធានសមាគមចិន នៅកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា ពិធីលេងម៉ុងសាយនេះ គឺមានសារសំខាន់ខ្លាំងណាស់នៅក្នុងរដូវចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីចិន ពីព្រោះប្រជាជនចិន មានជំនឿថា ម៉ុងសាយនោះគឺជាតំណាងសត្វតោដ៏មានឫទ្ធខ្លាំងក្លាលើសអស់សត្វទាំងពួង ហើយនិងអាចដេញឧបទ្រពចង្រៃក្នុងឆ្នាំចាស់ឲ្យអស់ ហើយនាំមកនូវសិរីសួស្ដីជ័យមង្គលដល់ឆ្នាំថ្មី៖ «បាទ! ព្រោះឡកម៉ុងសាយ គឺឲ្យទាំងអស់គ្នាសុខសប្បាយ ឲ្យប្រទេសយើងជឿនលឿនទៅមុខទៀត។ ជូនពរទាំងអស់គ្នាសុខភាពល្អ...»។
ទាក់ទងនឹងប្រវត្តិចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីចិន អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកវប្បធម៌ចិន បានឲ្យដឹងថា ប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់នេះគឺជនជាតិចិន បានធ្វើតៗគ្នាទៅតាមការនិទានរឿងរបស់ដូនតា ឬកុងម៉ាប្រាប់តៗពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ ដោយមិនដឹងច្បាស់លាស់ថា តើរឿងនោះពិត ឬមិនពិតយ៉ាងណានោះទេ។
រីឯរឿងនិទាននោះបានតំណាលថា នាកាលមួយនោះមានសត្វចម្លែកមួយឈ្មោះ «នាន» វាតែងតែចេញមកសម្លាប់មនុស្សស៊ីជាអាហារជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយនៅមុនពេលដែលវាចេញដំណើរមកចាប់មនុស្សនោះ គឺវាបានសំដែងមហិទ្ធិឫទ្ធិដោយបង្កើតជាខ្យល់ព្យុះ ភ្លៀងផ្គរ ដើម្បីបន្លាចអ្នកស្រុកឲ្យភ័យខ្លាច។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រុកនៃជនជាតិចិន មួយចំនួននាសម័យនោះ បាននាំគ្នារិះរកមធ្យោបាយមួយដោយនាំគ្នាដុតផាវឲ្យផ្ទុះផូងផាំងឡើងពាសពេញទាំងភូមិ ដើម្បីដេញបង្អើលសត្វកាចសាហាវនោះ។
បន្ទាប់ពីការដុតផាវរបស់អ្នកស្រុកគេក៏មិនឃើញមានហេតុអ្វីកើតឡើងពីសត្វ «នាន» នោះទៀតទេ។ នៅពេលនោះឯងហើយបានធ្វើឲ្យអ្នកស្រុកជនជាតិចិន មានសេចក្ដីសប្បាយរីករាយយ៉ាងក្រៃលែង ពីព្រោះពួកគេបានរួចរស់ជីវិតឆ្លងផុតពីគ្រោះថ្នាក់ដែលហាក់បីដូចជាគេបានកើតជាថ្មីម្ដងទៀត។
ដោយផ្អែកទៅលើការនិទានរឿងយ៉ាងដូច្នេះហើយ ទើបជនជាតិចិនគេមានជំនឿមុតមាំ ហើយបានបន្តប្រពៃណីដុតផាវនៅក្នុងពេលចូលឆ្នាំថ្មីម្ដងៗ ដើម្បីជានិមិត្តរូបនៃការបណ្ដេញនូវសត្វចង្រៃឲ្យអស់ ហើយនាំមកនូវសិរីសួស្ដី សប្បាយរីករាយដល់ក្រុមគ្រួសាររបស់គេនីមួយៗ។
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកវប្បធម៌ចិន បានបញ្ជាក់ប្រាប់ទៀតថា តាមទំនៀមទម្លាប់ពីបុរាណ បុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីចិន គឺគេធ្វើអស់រយៈពេល ១៥ថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែក្រោយៗមកក៏មានការបំព្រួញនៅត្រឹមបីថ្ងៃរហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។
នៅក្នុងរយៈពេលបីថ្ងៃនោះ គឺនៅថ្ងៃចូលដំបូងគេមានធ្វើពិធីសែនព្រេនជីដូនជីតា ឬកុងម៉ាទៅតាមធនធានរៀងៗខ្លួន ដោយមានម្ហូបអាហារ គ្រឿងសុរា និងនំចំណីផ្លែឈើផ្សេងៗជាច្រើនមុខ។
នៅក្នុងពិធីសែននេះ គឺគេសែននៅក្នុងផ្ទះផង និងក្រៅផ្ទះផងដោយមានដុតទៀនធូប ដុតក្រដាសពណ៌មាស និងប្រាក់ ដោយសន្មតថា ជាក្រដាសប្រាក់ ឬលុយកាក់មែនទែន ដើម្បីជាការឧទ្ទិសជូនទៅឪពុកម្ដាយកុងម៉ា ញាតិមិត្តជិតឆ្ងាយរបស់គេដែលបានស្លាប់បាត់បង់ជីវិតទៅឲ្យមានភាពសម្បូរសប្បាយ។
ក្រៅពីមានការសែនម្ហូបអាហារនៅក្នុងពិធីចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីចិន សារសំខាន់មួយទៀត គឺគេតាំងលំអដើមផ្កាអង្គាសីល ដោយមានចងអំពូលភ្លើងអគ្គិសនីចម្រុះពណ៌ ហើយនិងមានចងក្រដាសមាសប្រាក់នៅជាប់នឹងដើមផ្កានោះផងដែរ។ ការធ្វើដូច្នេះដើម្បីជានិមិត្តរូបនៃភាពរឹងមាំក្នុងប្រពៃណីចិន ពីព្រោះគេបានឃើញថា ផ្កាអង្គាសីលនេះ គឺមានតែនៅក្នុងរដូវទឹកកកធ្លាក់ និងរីកស្គុះស្គាយពេញទាំងព្រៃនៅក្នុងប្រទេសចិន បើទោះបីជាស្ថិតនៅក្នុងរដូវទឹកកកត្រជាក់យ៉ាងណាក៏ដោយ។
សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកាត់ចិន នៅកម្ពុជាវិញ បានប្រាប់ឲ្យដឹងដែរថា គេដាក់តាំងផ្កាអង្គាសីលនៅក្នុងពិធីចូលឆ្នាំថ្មី គឺដើម្បីមើលរាសីឡើងចុះ គឺថា បើផ្កានោះរីកស្គុះស្គាយល្អ គឺរាសីរបស់គេបានល្អរកស៊ីមានបាន។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើផ្កានោះមិនសូវរីកល្អទេ គឺរាសីរបស់គេនឹងត្រូវស្រុតចុះ រកស៊ីមិនកាក់កបឡើយនៅក្នុងឆ្នាំថ្មីនេះ។
សមាគមចិនប្រចាំកម្ពុជា បានប្រាប់ឲ្យដឹងដែរថា ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីចិននៅកម្ពុជា គឺធ្វើដូចគ្នានឹងការប្រារព្ធពិធីចូលឆ្នាំថ្មីរបស់ជនជាតិចិន នៅប្រទេសចិនដែរ។ ប៉ុន្តែចំពោះការដុតផាវ គឺមិនមានធ្វើទេអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ពីព្រោះគោរពតាមការណែនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការរក្សាស្ថិរភាព សុវត្ថិភាពក្នុងប្រទេស។
សមាគមដដែលបានបន្ថែមទៀតថា សម្រាប់ការចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីចិននៅកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ នេះ ក៏សមាគមបានប្រកាសផ្អាកកម្មវិធីកម្សាន្តផ្សេងៗមួយចំនួនទៀតដែរ គឺធ្វើតែកម្មវិធីសែនកុងម៉ា និងការឡកម៉ុងសាយបន្តិចបន្តួច ពីព្រោះដើម្បីចូលរួមព្រះរាជមរណទុក្ខព្រះមហាវីរក្សត្រដែលលោកទើបសោយព្រះទិវង្គតទៅ។
ចំពោះការផ្អាកកម្មវិធីទាំងប៉ុន្មាននៅក្នុងបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនោះ សមាគមចិនកម្ពុជា បានគិតថា នឹងមិនមានផលប៉ះពាល់អ្វីធំដុំដល់ប្រពៃណីចិន នៅកម្ពុជាប៉ុន្មានទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។