តើជនបរទេសខុសច្បាប់អាចរស់នៅស្រួលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដោយសារកត្តាអ្វីខ្លះ?
2021.09.01
ជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមដែលរស់នៅលើទឹកទន្លេសាបភាគច្រើនប្រកបរបរចិញ្ចឹមត្រីក្នុងបែរ។ ពួកគេព្រួយបារម្ភ បន្ទាប់ពីរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញបានរៀបចំសណ្តាប់ធ្នាប់លើផ្ទៃទឹកកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១។
រូប៖ ពលរដ្ឋផ្ដល់ឱ្យ
បញ្ហាជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ជាក្ដីកង្វល់ដ៏ធំមួយរបស់បណ្ដាអ្នកស្នេហាជាតិខ្មែរ។ អ្នកគិតគូរពីបញ្ហាជាតិទាំងនោះយល់ថា កំណើនជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់នឹងធ្វើឱ្យខ្មែរខាតបង់ប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ដណ្ដើមឱកាសការងាររបស់ពលរដ្ឋខ្មែរម្ចាស់ស្រុក បង្កើតឲ្យមានភាពអយុត្តិធម៌សង្គម ការច្រណែននិងការរើសអើងជាតិសាសន៍កើតមានអសន្តិសុខសង្គម ប៉ះពាល់ដល់សុវត្ថិភាពសាធារណៈ បំពុលបរិស្ថាន ព្រមទាំងប៉ះពាល់ដល់អធិបតេយ្យជាតិជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី ជនអន្តោប្រវេសន៍រាប់សែននាក់ រួមទាំងជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់រាប់ម៉ឺននាក់ផង បានរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងសុខសាន្តរួចទៅហើយ។ ជនបរទេសទាំងនោះ អាចរស់នៅសុខសាន្តទៅបាន ដោយសារមូលហេតុសំខាន់មួយ គឺការអនុវត្តច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ មិនមានប្រសិទ្ធភាព។ ការអនុវត្តច្បាប់មិនមានប្រសិទ្ធភាពនេះ អាចមកពីកត្តាសំខាន់ៗមួយចំនួន រួមមាន ភាពខ្វះឆន្ទៈរបស់អ្នកដឹកនាំរដ្ឋ ដោយសារតែកត្តានយោបាយ និងអំពើពុករលួយ ដែលចាក់ស្រេះយ៉ាងជ្រៅក្នុងសង្គមខ្មែរ។
ការហូរចូលនៃជនអន្តោរប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ ទាក់ទងគ្នាយ៉ាងខ្លាំងទៅនឹងឆន្ទៈ និងនិន្នាការនយោបាយរបស់អ្នកកាន់អំណាច។ នៅស្រុកនេះ បើអ្នកកាន់អំណាចទោរទន់ទៅខាងណា ជនជាតិនោះនឹងមកច្រើនទៅតាមនោះ។ ក្រសួងមហាផ្ទៃឱ្យដឹងថា ជនជាតិវៀតណាម មានចំនួនច្រើនជាងគេ តាមពីក្រោយដោយជនជាតិចិន និងជនបរទេសចម្រុះជាតិសាសន៍ដទៃទៀត។
ទោះបីជាជនជាតិវៀតណាមរាប់ម៉ឺននាក់ បាននាំគ្នារត់ចេញពីកម្ពុជាទៅវៀតណាមវិញ កាលក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ឬរបប លន់ នល់ កាលពីឆ្នាំ១៩៧០ ដែលកាលណោះ គោលនយោបាយរបស់របបនោះ មានភាពតឹងរឹងខ្លាំង ប្រឆាំងវត្តមានជនជាតិវៀតណាមនៅលើដីខ្មែរពួកគេវិលត្រលប់មកវិញ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៩ ក្រោយរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំ។
ឯកសារប្រវត្តិសាស្រ្តជាច្រើនបង្ហាញថា កងទ័ពវៀតណាមជាង១សែន៥ម៉ឺននាក់ កាលពីចុងឆ្នាំ១៩៧៨ បានវាយសម្រុកចូលឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជារហូតធ្វើឲ្យរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំភ្លាមៗ។ ក្នុងការឈ្លានពាននេះ ក៏មានការចូលរួមពីកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមដែលផ្តាច់ខ្លួនបង្កើតរណៈសិរ្ស ២ ធ្នូ ដោយមានវៀតណាមនៅពីក្រោយ មានដូចជាលោក ប៉ែន សុវណ្ណ លោក ជា ស៊ីម លោក ហេង សំរិន និងលោក ហ៊ុន សែន ជាដើម។
មន្រ្តីខ្មែរដែលបង្កើតរណៈសិរ្ស ២ ធ្នូ ហៅការឈ្លានពានរបស់វៀតណាម ថាជាការរំដោះជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋឲ្យរួចផុតពីរបបពិឃាតខ្មែរក្រហម។ ភ្លាមៗក្រោយដួលរលំនៃរបបខ្មែរក្រហម វៀតណាមបានលើកបន្តុបមន្រ្តីខ្មែរទាំងនោះឲ្យដឹកនាំប្រទេស ដើម្បីធ្វើជាកូនជឹងរបស់ខ្លួន។
ជាការដឹងគុណរបបក្រុងភ្នំពេញបានសង់ស្តូបមិត្តភាពកម្ពុជា-វៀតណាមជាង ២០ នៅទូទាំងប្រទេស។ ដោយការជំពាក់គុណវៀតណាម ដែលបានជួយលើកបន្តុបខ្លួនឲ្យបានកាន់អំណាចនេះ មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ បានជួយសម្រួលសព្វបែបយ៉ាង ដើម្បីឲ្យជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម បន្តហូរចូល និងរស់នៅយ៉ាងសុខសាន្តនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ប៉ុន្តែនៅក្នុងចំណោមមេដឹកនាំទាំងនោះមានមេដឹកនាំខ្មែរម្នាក់ ដែលជំទាស់នឹងវត្តមានរបស់ជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម រហូតនាំទុក្ខដល់ខ្លួន។
កាលពីឆ្នាំ២០០៧ ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យុអាស៊ីសេរី អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីក្នុងសម័យឆ្នាំ១៩៧៩ លោក ប៉ែន សុវណ្ណ លើកឡើងថា ជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមមករស់នៅស្រុកខ្មែរ ក្រោយថ្ងៃ៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ បានបង្ករជាប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់បូរណភាពទឹកដីនិងអធិបតេយ្យជាតិ។ លោកថា លោកចង់បង្កើតក្រុមការងារមួយដោះស្រាយបញ្ហាអន្តោរប្រវេសន៍ដែរ ប៉ុន្តែត្រូវបានការិយាល័យនយោបាយជំទាស់ « អ្នកប្រឆាំងខ្ញុំស្រួចស្រាល់បំផុត គឺលោក ហ៊ុន សែន។ គេថាកុំបង្កើតគណៈកម្មការព្រំដែនជនអន្តោប្រវេសន៍ហ្នឹងធ្វើអ៊ីចឹងដូចយើងចង្អៀតចង្អល់ជាតិនិយមហួសហេតុ ព្រោះប្រជាជនវៀតណាម គេមករស់នៅរកស៊ីធម្មតាសាមញ្ញាដូចប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរអ៊ីចឹងដែរ…»។
លោក ប៉ែន សុវណ្ណ ត្រូវកងទ័ពវៀតណាម និងមន្ត្រីខ្មែរ ចាប់ដាក់គុកនៅវៀតណាម អសរយៈពេល ១០ឆ្នាំ។ លោកសន្និដ្ឋានថា មូលហេតុមួយដែលគេចាប់លោកដាក់គុកនេះ គឺដោយសារលោកជំទាស់នឹងវត្តមានពលរដ្ឋវៀតណាម ដែលហូរចូលមករស់នៅកម្ពុជា កាន់តែច្រើនឡើងៗ។ លោកទទួលមរណភាពកាលពីចុងខែ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦ ដោយរោគាពាធ ក្នុងវ័យ ៨០ឆ្នាំ។
បន្ទាប់ពីកម្ពុជា មានរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ កើតក្រោយការបោះឆ្នោតលើកដំបូងរួចមកនោះ រដ្ឋសភាបានធ្វើច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ ដែលអនុម័តនៅឆ្នាំ១៩៩៤។ ច្បាស់នេះជាមូលដ្ឋានគតិយុត្តិសម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាអន្តរប្រវេសន៍។ ទោះជាច្បាប់នេះមានពិត តែវាអនុវត្តបានតែលើករណីជនជាតិវៀតណាម ឬជនបរទេសដទៃទៀតដែលត្រូវអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនបាន ដោយប្រព្រឹត្តបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ឬឧក្រឹដ្ឋកម្មធ្ងន់ធ្ងរប៉ុណ្ណោះ។ ជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមខុសច្បាប់ ដែលមិនប្រព្រឹត្តបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ឬឧក្រិដ្ឋកម្មធ្ងន់ធ្ងរនៅបន្តរស់នៅយ៉ាងសុខសាន្ត ទោះមកនៅដោយខុសច្បាប់ក្តី។ ផ្ទុយទៅវិញ ខាងអាជ្ញធរវៀតណាមឃាត់ខ្លួន និងតែងតែបញ្ជូនពលរដ្ឋខ្មែរមកវិញ ដូចជាអ្នកសុំទានខ្មែរ និងលក់ឆ្នោត ពេលចូលដីវៀតណាមខុសច្បាប់។
នាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ផ្សាយថា ខ្លួនបានបណ្ដេញជនបរទេសចេញពីកម្ពុជាចំនួនជាង ១ម៉ឺន៥នាក់ ក្នុងរយៈពេល៧ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដែលភាគច្រើនជាជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមខុសច្បាប់។ ប៉ុន្តែការបណ្ដេញចេញនេះ គឺធ្វើឡើងដោយសារអ្នកទាំងនោះប្រព្រឹត្តបទល្មើសផ្សេងៗ ជាជាងបណ្ដេញចេញដោយការធ្វើអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់។
ទោះជាមានការបណ្ដេញចេញជនបរទេស ជាពិសេសជនជាតិវៀតណាមខ្លះក៏ដោយ ក៏ការហូរចូលនៃជនជាតិវៀតណាម មានច្រើនជាងហូរចេញ។ សហគមន៍វៀតណាមនៅកម្ពុជា កាន់តែរីកធំទៅៗ។ ទោះបីវៀតណាមដកទ័ពចេញពីកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ១៩៨៩ ក្រោយលុកលុយ និងដាក់ទ័ពនៅកម្ពុជាអស់ ១០ឆ្នាំនោះក៏ដោយ ក៏រហូតមកដល់ពេលនេះ សមាគមវៀតណាម បានពង្រីកសាខាស្ទើគ្រប់ខេត្តក្រុង។
សមាគមវៀតណាមមានតួនាទីមើលការខុសត្រូវជួយអន្តរាគមន៍លើរាល់បញ្ហា ដែលជនជាតិវៀតណាមជួបប្រទះ។ កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅក្នុងពេលអាជ្ញាធរដេញជនជាតិវៀតណាម ដែលរស់នៅខុសច្បាប់ ចេញពីផ្ទៃទន្លេ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ប្រធានសមាគមវៀតណាមបានចេញលិខិតមួយ មិនមែនជួយអន្តរាគមន៍ ដើម្បីសម្រួលឲ្យជនជាតិវៀតណាមទាំងនោះ បានវិលទៅប្រទេសវៀតណាមវិញនោះទេ ប៉ុន្តែបែរជាហាមឃាត់ និងរកមធ្យោបាយរារារាំងមិនឱ្យជនជាតិវៀតណាមទាំងអស់នោះ ត្រឡប់ទៅស្រុកវិញឡើយ ដោយឲ្យបន្តរស់នៅកម្ពុជា។
ជាងនេះទៅទៀត ដើម្បីទប់កុំឲ្យជនជាតិខ្លួន វិលទៅស្រុកខ្លួនវិញ អាជ្ញាធរវៀតណាមបញ្ជូននាវា និងសាឡង់ជាច្រើនគ្រឿង បិទទន្លេត្រង់ព្រំដែន មិនឱ្យពលរដ្ឋទាំងនោះចូលទឹកដីវៀតណាមបាន។ ភាគីអន្តោរប្រវេសន៍កម្ពុជាវិញ បានត្រឹមជួបទូតវៀតណាមនៅភ្នំពេញ ចរចាពិភាក្សាគ្នា តែគ្មានបានផលអ្វីទាំងអស់។
ជនជាតិវៀតណាមដែលនៅលើទឹកស្រាប់ទាំងនោះ បានមករស់នៅលើគោកយ៉ាងគ្រហ៊ើៗ ដោយមានអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញ សម្រួលនិងរៀបចំកន្លែងឱ្យស្នាក់នៅជូនពួកគេយ៉ាងសមគួរថែមទៀតផង។
ទោះបីជនជាតិវៀតណាមរស់នៅខុសច្បាប់នៅកម្ពុជា ប៉ុន្តែពួកគេហាក់ដូចជាបានទទួលការយកចិត្តទុកដាក់ និងការពារយ៉ាងសម្បើម។
ក្នុងពេលជាងជិត ៣០ឆ្នាំ ចុងក្រោយនេះ ជារៀងរាល់ពេលអ្នកធំៗកម្ពុជា និងវៀតណាមជួបគ្នាក្នុងជំនួបផ្លូវការម្ដងៗ មិនថា ថ្នាក់ប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ប្រមុខបក្ស ប្រមុខរដ្ឋសភា ឬយោធានោះទេ គឺមេដឹកនាំវៀតណាម មិនញញើតមាត់ ចំពោះការស្នើឱ្យកម្ពុជាផ្ដល់ភាពស្របច្បាប់ ជូនពលរដ្ឋខ្លួន ដើម្បីបន្តរស់នៅលើទឹកដីខ្មែរនោះឡើយ។ បើទោះជាគ្មានមេដឹកនាំកម្ពុជាណាម្នាក់ ឆ្លើយតបថាព្រម ឬឆ្លើយថាទេ ចំពោះសំណើពីវៀតណាមក៏ដោយ ក៏គិតត្រឹមបំណាច់ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ កម្ពុជាបានផ្ដល់បណ្ណស្នាក់នៅអចិន្ត្រៃយ៍ជូនជនជាតិវៀតណាមចំនួនជិត៩ម៉ឺននាក់ (៨៩.៤៧១នាក់)រួចទៅហើយ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ផ្លូវការពីក្រសួងមហាផ្ទៃដែលចេញផ្សាយកាលពីឆ្នាំ២០២០។
លើសពីនេះកម្ពុជាថែមទាំងបានរៀបចំដី ៤០ហិចតា សម្រាប់ទទួលជនជាតិវៀតណាមនៅក្នុងទន្លេខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ឱ្យពួកគេឡើងមករស់នៅលើដីគោកនោះទៅទៀត។ប្រការនេះធ្វើឲ្យពលរដ្ឋម្ចាស់ស្រុកដែលមានជម្លោះដីធ្លី និងអ្នកខ្វះដីសង់ផ្ទះសម្បែងដោយសារអាជ្ញាធរបណ្តេញចេញពីលំនៅដ្ឋាន ប្រៀបធៀបអំពីការប្រព្រឹត្តរបស់អាជ្ញាធរមកលើពលរដ្ឋម្ចាស់ស្រុក និងការប្រព្រឹត្តចំពោះជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម។
គិតមកដល់ពេលនេះដែររបបក្រុងភ្នំពេញបានផ្ដល់ដីសម្បទានជាង១លានហិចតារ ឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន។ ក្នុងនោះមានក្រុមហ៊ុនឯកជន និងរដ្ឋវៀតណាមជាច្រើន បានទទួលដីសម្បទានទាំងនេះ។ ពួកគេថែមទាំងទទួលជនជាតិវៀតណាមរាប់ពាន់នាក់មកធ្វើការ នៅលើដីសម្បទានរបស់ខ្មែរទាំងនោះថែមទៀតផង។
ជាងនេះទៅទៀតការជជែកអំពីបញ្ហាជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមខុសច្បាប់នេះ ជាពិសេសពេលមន្រ្តីគណបក្សប្រឆាំង ឬសកម្មជនទូទៅលើកបញ្ហានេះ បានក្លាយជារឿងរសើប និងរងការរិះគន់ និងជំទាស់ពីខាងមន្រ្តីគណបក្សកាន់អំណាច និងរដ្ឋាភិបាល ដោយចាត់ទុករឿងនេះថាជាការរើសអើងពូជសាសន៍។ ការបំបិទមាត់អ្នកលើកបញ្ហាជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមខុសច្បាប់នេះ ដោយយកលេសថា ជាការរើសអើងពូជសាសន៍នេះ ធ្វើឲ្យបញ្ហានេះ ខ្វះឆន្ទៈនយោបាយ ក្នុងការយកចិត្តទុកដាក់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ រឿងនេះក្លាយជាប្រធានបទប៉ះមិនបាន។
ជារឿយៗ នៅពេលបោះឆ្នោតជាតិម្តងៗ បញ្ហានៃភាពមិនប្រក្រតីពីមណ្ឌលបោះឆ្នោតមួយចំនួន កើតមានឡើង ដោយប្រជាពលរដ្ឋ រាយការណ៍អំពីវត្តមានរបស់ជនជាតិវៀតណាម ដែលមានអត្តសញ្ញាណបណ្ណខ្មែរ ចូលរួមបោះឆ្នោត សម្រេចជោគវាសនារបស់ខ្មែរ។ មន្រ្តីបក្សប្រឆាំង ក៏មិនគាំទ្រឲ្យជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតដើម្បីសម្រេចរឿងជោគវាសនារបស់ប្រទេសជាតិនោះដែរ។ ប៉ុន្តែគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំបោះឆ្នោត មិនបានស៊ើបអង្កេតករណីនេះនោះឡើយ។ គណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត តែងតែរងការរិះគន់ថាលម្អៀងទៅរកគណបក្សកាន់អំណាច និងរបបដឹកនាំសព្វថ្ងៃ ដោយសារសមាសភាពជាច្រើន ក្នុងគណៈកម្មាធិការនេះ ជាមនុស្សស្និទ្ធនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន។
ចំពោះជនអន្តោប្រវេសន៍ជាតិចិនវិញ ជនជាតិនេះ ក៏មករស់នៅកម្ពុជាតាមរយៈនិន្នាការនយោបាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន និងរស់នៅយ៉ាងសុខសាន្ត ដោយមានការយកចិត្តទុកដាក់ និងការពារយ៉ាងពេញទំហឹងពីរបបក្រុងភ្នំពេញដែរ។
ជនជាតិចិនទទួលបានកិច្ចការពារពិសេសពីរបបក្រុងភ្នំពេញក៏ដោយសារតែជំហរនយោបាយរបស់របបលោក ហ៊ុន សែន ដែលងាកខ្លាំងទៅរកប្រទេសចិនកុម្មុនិស្តនេះ ដើម្បីជាខ្នងបង្អែក ទប់ទល់នឹងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យសេរី ដែលមិនពេញចិត្តនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជា។
ប្រទេសចិន គ្មានប្រវត្តិ ចេះខ្វល់ខ្វាយអំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យអ្វីនោះទេ។ ចំណុចនេះ ត្រូវចិត្តនិងគោលជំហររបស់របបក្រុងភ្នំពេញដែលមានះមិនព្រមស្តារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ព្រោះអាងបានរដ្ឋាភិបាលចិននៅចាំជួយកាងការពារ។
ដោយសារតែនិន្នាការនេះធ្វើឲ្យជនអន្តោប្រវេសន៍ចិនហូរចូលស្រុកខ្មែរដូចទឹកបាក់ទំនប់។ អ្នកទាំងនោះ រួមមានអ្នករកស៊ីបើរោងចក្រសហគ្រាសធំៗអ្នកជំនួញទូទៅអ្នកបច្ចេកទេស ទេសចរណ៍ ជនស៊ីវិលទូទៅ និងអ្នកមកលេងល្បែងស៊ីសង និងពួកក្រុមម៉ាហ្វីយ៉ា ជាដើម។
របាយការណ៍ក្រសួងមហាផ្ទៃ បង្ហាញថា ក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មានជនជាតិចិនរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជារយ:ពេលវែង ចំនួនជាង ២សែន៥ម៉ឺននាក់ (២៥០.០០០)។
ជនជាតិចិនមួយចំនួនបានបង្កើតជាបក្សក្រុមចាប់ជម្រិតតាមអនឡាញ និងបណ្ដាញលាងលុយកង្វក់ថែមទៀតផង។ ក្រសួងរតនាគារអាមេរិកបានរកឃើញមេបក្សសង្គមងងឹត វ៉ាន គួក គ័យ (Wan Kuok Koi) ដែលបានបង្កើតសមាគម ឬបក្សហុងម៉ិន ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដូចគ្នានឹងបក្សសង្គមងងឹតនៅម៉ាកាវ ឬហុងកុងដែរ។ ក្នុងថ្ងៃបើកបក្សនោះ ក៏មានវត្តមានមន្ត្រីធំៗក្នុងជួររាជការ រួមទាំងឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ្នកស្រី ម៉ែន សំអន និងមេអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេសលោក សៅ សុខា ជាភ្ញៀវកត្តិយសទៀតផង។ បុគ្គល វ៉ាន គួកគ័យនេះ ត្រូវបានសហរដ្ឋអាមេរិករកឃើញថា មានសកម្មភាពជិតស្និទ្ធជាមួយឧក្រិដ្ឋជនដទៃទៀត ក្នុងផ្នែកល្បែងស៊ីសងខុសច្បាប់តាមអ៊ីនធើណិត នៅខេត្តព្រះសីហនុ ដែលនាំឲ្យកើតឡើងច្រើននូវបទល្មើសអំពើហិង្សា អំពើពុករលួយ និងការបន្លំឆបោកលុយរាប់ពាន់លានដុល្លារ។
នៅខេត្តព្រះសីហនុ ជនជាតិចិនបានក្ដោបក្តាប់សេដ្ឋកិច្ចក្រុងទាំងមូលនាំឱ្យមានអតិផរណា កង្វះការងារធ្វើសម្រាប់ពលរដ្ឋម្ចាស់ស្រុក និងខ្ទេចខ្ទាំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្ត និងបំផ្លាញបរិស្ថានជាដើម។ ប៉ុន្តែខេត្តនេះ ប្ដូរមុខមាត់ទៅជាទីសំបូរអគារខ្ពស់ៗរបស់ក្រុមហ៊ុនចិន បនល្បែងរយកន្លែង និងអគារសាងសង់មិនទាន់រួចរាប់រយអគារ។
សំណុំរឿងជនបរទេសរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដោយខុសច្បាប់នេះ ពាក់ព័ន្ធគ្នានឹងអំពើពុករលួយ។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៩ ក្រសួងមហាផ្ទៃរកឃើញឯកសារក្លែងក្លាយ ឬមិនប្រក្រតីចំនួនជាង២ម៉ឺនច្បាប់ ដែលចេញឱ្យជនជាតិវៀតណាម ជាង៦ម៉ឺននាក់ ឲ្យកាន់កាប់ និងប្រើប្រាស់។ ឯកសារទាំងនោះ ជាប្រភេទឯកសារបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណពលរដ្ឋដូចជា សៀវភៅគ្រួសារ និងសៀវភៅស្នាក់ជាដើម។ ឯកសារទាំងនេះ ក៏មានសារសំខាន់សម្រាប់ដាក់ពាក្យសុំអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ និងលិខិតឆ្លងដែនដែរ។
ពិតណាស់ជនជាតិវៀតណាមទាំងនោះ មិនអាចទទួលបានឯកសារស្របច្បាប់ណាមួយបាននោះឡើយ បើពួកគេមិនយកប្រាក់ទៅទិញពីមន្ត្រីកាន់ការទាំងនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏គ្មានមន្ត្រីណាម្នាក់ជាប់ពិរុទ្ធក្នុងសំណុំរឿងចេញឯកសារបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណឱ្យជនបរទេសខុសច្បាប់ទាំងនេះនោះឡើយ។ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានត្រឹមដកហូតឯកសារទាំងនោះមកវិញ និងពិន័យរដ្ឋបាលលើមន្ត្រីដែលធ្វើខុសប៉ុណ្ណោះ។
សូម្បីតែរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ស ខេង កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥ ក៏ទទួលស្គាល់ ថាកងកម្លាំងនគរបាលជាអ្នកការពារឧក្រិដ្ឋជន រួមមានជនជាតិរុស្ស៊ីមួយក្រុម ដែលធ្វើព្យុះធ្វើភ្លៀងនៅខេត្តព្រះសីហនុស្រេចតែនឹងចិត្ត។
ជារួមជនបរទេសនឹងមិនអាចរស់នៅខុសច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដោយស្រួលបានទេ ប្រសិនណាកម្ពុជាមានស្ថេរភាពនយោបាយ សាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុង និងមាននីតិរដ្ឋពិតប្រាកដ។ ដូច្នេះបញ្ហាជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ នៅតែជាអាទិភាពចម្បង ដែលអ្នកកាន់អំណាចគួរដោះស្រាយ ឱ្យបានឆាប់បំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីបង្ហាញពីប្រសិទ្ធភាពនៃការពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ សមត្ថភាពដឹកនាំរដ្ឋ និងឆន្ទៈនយោបាយពិតប្រាកដដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិ ពិសេសប្រាប់ជនរួមជាតិរបស់ខ្លួនថា ខ្លួនធ្វើការបម្រើជាតិខ្មែរ មិនមែនធ្វើការតាមខ្សែញាក់របស់បរទេសឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- សមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនជំនួយការផ្ទាល់របស់លោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ដួង តារា ស្ងាត់ៗ
- ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន ចោទទីប្រឹក្សារបស់លោកថា បានយកឈ្មោះលោកទៅបោកប្រាស់អ្នកដទៃ
- ក្រុមឆបោកតាមអនឡាញនៅខេត្តជាប់ព្រំដែនថៃ និងវៀតណាម «រីករាលដាលខ្លាំង»
- APHR ជំរុញឱ្យកម្ពុជាដោះលែងពលករខ្មែរ នួន តឿន និងអ្នកកាសែត លោក ម៉ិច ដារ៉ា
- អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមបារម្ភថា ក្រុម Hacker កូរ៉េខាងជើងចូលលួចយកទិន្នន័យក្នុងស្ថាប័ននៅកម្ពុជាប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិ