ការបង្កបរិយាកាសអំណោយផលមានសារៈសំខាន់ណាស់ ក្នុងការទាក់ទាញវិនិយោគិនមកបោះទុនរកស៊ី ព្រមទាំងភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនានៅកម្ពុជា។ តើរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីគួរធ្វើអ្វីខ្លះ ដើម្បីផ្តល់ទំនុកចិត្តដល់វិនិយោគិនព្រមទាំងភ្ញៀវទេសចរ?
បន្ទាប់ពីឡើងកាន់តំណែងបន្តពីឪពុកមួយខែកន្លងមកនេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបញ្ចប់ទស្សនកិច្ចក្រៅប្រទេសចំនួនពីរលើកមកហើយ ដោយលើកទីមួយទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅទីក្រុងហ្សាកាតា (Jakarta) ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី (Indonesia) និងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅប្រទេសចិនដែលបានបញ្ចប់ កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកញ្ញា កន្លងទៅនេះ។ ក្រៅពីការផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយពីជោគជ័យនៃដំណើរទស្សនកិច្ចក្រៅប្រទេស លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានអួតអាងពីជោគជ័យនេះនៅក្នុងជំនួបជាមួយកម្មកររាប់ម៉ឺននាក់នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ ក្រោយកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងនៅខេត្តតាកែវ នៅថ្ងៃទី១៩ កញ្ញា ក្រោយពីទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចិន។
ការទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគ ឬដើរទាក់ម៉ូយ ការផ្សព្វផ្សាយពីទេសចរណ៍ដោយបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងបង្កើនជើងហោះហើរជាដើម គឺសុទ្ធសឹងជាជោគជ័យដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងប្រាប់ដល់កម្មកររាប់ម៉ឺននាក់ ដោយលោកថែមទាំងលើកទឹកចិត្តថ្នាក់ដឹកនាំខេត្តបន្តទាក់ម៉ូយមកវិនិយោគតាមខេត្តទៀតផង។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត៖ «គឺដើរទាក់ម៉ូយក្នុងមួយរយៈពេលនេះ។ ការជួបគ្នាបន្ថែមទៅលើការបញ្ចេញជំហរនយោបាយការទូតនៅក្នុងក្របខណ្ឌពហុភាគីក្នុងក្របខណ្ឌទ្វេភាគី ឬត្រីភាគី ខ្ញុំបានចូលរួមនៅក្នុងកម្មវិធីផ្សេង កម្មវិធីវិស័យឯកជន កម្មវិធីជាសាក្សីនៅក្នុងការចុះហត្ថលេខារវាងក្រសួងកសិកម្មយើងជាមួយក្រសួងកសិកម្មឥណ្ឌូណេស៊ី ការចុះMoUរវាងវិស័យឯកជនយើងជាមួយវិស័យឯកជនហ្វីលីពីន»។
មានកិច្ចការច្រើនណាស់ ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើដើម្បីបង្កើនជំនឿទុកចិត្តពីវិនិយោគិន ឬភ្ញៀវទេសចរណ៍ ដែលក្នុងនោះមិនត្រូវមើលរំលងឡើយពីការស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋ ការបង្ក្រាប និងលុបបំបាត់ការជួញដូរមនុស្ស អំពើឆបោក ការបំបាត់អំពើពុករលួយ និងការគោរពគោលការណ៍នីតិរដ្ឋជាដើម។
ការបំបាត់សំឡេងប្រឆាំងដោយរំលាយគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំ ព្រមទាំងចាប់មេដឹកនាំគណបក្សនេះដាក់ពន្ធនាគារ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់អ្នកដែលមានមតិមិនស្របនឹងរដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងការបិទនូវប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យនៅតែជាបញ្ហាដែលកម្ពុជារងគ្រោះដោយរងនូវការដកចេញនូវប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ (GSP) ទាំងស្រុងពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក និង EBA ប្រមាណ 20% ពីសហភាពអឺរ៉ុប។ រដ្ឋសភាដែលជាស្ថាប័នដែលតាមច្បាប់អាចកោះហៅ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមកធ្វើការសាកសួរនៅពេលមានបញ្ហាណាមួយមិនប្រក្រតី ក៏ហាក់មិនអើពើរលើរឿងរ៉ាវអសកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាល បានធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលអាចមានអំណាចពេញដៃចង់ធ្វើអ្វីបានតាមចិត្ត។ ព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីៗលើការចាប់សកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងការលបវាយប្រហារធ្វើឲ្យសកម្មជនផ្នែកកសិកម្មដែលហ៊ានរិះគន់លើភាពអសកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាលមិនសំចៃមាត់គឺលោក នី ណាក់ នៅដើមខែកញ្ញានេះជាវិញ្ញាសាថ្មីមួយទៀត សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីនេះ។ ប្រាកដណាស់ប្រសិនបើគ្មានការដោះស្រាយណាមួយប្រកបដោយតម្លាភាព និងអាចទទួលយកបានក្នុងការផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះទេ វានឹងធ្វើឲ្យអ្នកវិនិយោគយកមកពិចារណាមុននឹងមកធ្វើការបណ្ដាក់ទុននៅកម្ពុជា។ ការឈ្លោះគ្នាក្នុងប្រទេសនេះប្រាកដណាស់នឹងមិនមែនជាការស្វាគមន៍ដល់វិនិយោគិន ឬភ្ញៀវទេសចរណ៍នោះទេ ដែលនេះក៏មិនខុសពីអ្វីដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងណែនាំពេលលោកជួបកម្មករនៅខេត្តតាកែវនៅព្រឹកថ្ងៃទី១៩ កញ្ញា នេះថា ក្នុងគ្រួសារត្រូវតែល្អនឹងគ្នាដើម្បីឲ្យញាតិរាប់អាន។
ការជួញដូរមនុស្ស និងអំពើឆបោកដែលកំពុងកើតមាននៅកម្ពុជាក៏ជាចំណុចមួយទៀតដែលមិនគួរមើលរំលងឡើយ។ ចង់ឬមិនចង់មេដឹកនាំត្រូវតែទទួលស្គាល់នូវបញ្ហានេះកំពុងតែកើតមានឡើងនៅកម្ពុជា។ ជាក់ស្តែងនៅក្នុងជំនួបដាច់ដោយឡែកនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ី ក៏បានលើកឡើងបញ្ហានេះជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ផងដែរ ដោយស្នើសុំកិច្ចសហការក្នុងការបង្ក្រាបបទល្មើសនេះ។ ការជួញដូរមនុស្ស និងអំពើឆបោកនេះមិនមែនតែបង្កការភ័យខ្លាចដល់វិនិយោគិនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏បង្កការភ័យខ្លាចដល់អ្នកទេសចរមកលេងកម្ពុជាផងដែរ។ សារព័ត៌មានជប៉ុន The Japan Times បានរាយការណ៍ពីខ្សែភាពយន្តដ៏មានភាពពេញនិយមមួយ ដែលបង្ហាញពីករណីពិតនៃអ្នកដែលរងអំពើឆបោក ដែលតាមរយៈភាពយន្តនេះបានបង្កផលប៉ះពាល់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដល់ទេសចរណ៍ក្រៅប្រទេសរបស់ចិន ដោយប្រជាជនចិនមិនចង់ធ្វើដំណើរកម្សាន្តទៅប្រទេសទាំងឡាយណា ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើឆបោក។
សន្ទស្សន៍អំពើពុករលួយដែលអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិបានចាត់ថ្នាក់កាលពីឆ្នាំ២០២២ ប្រទេសកម្ពុជាក៏ជាប់ថ្នាក់រហូតដល់លេខ១៥០ ដែលជាប្រទេសមានអំពើពុករលួយខ្លាំងបំផុតមួយផងដែរ។ អំពើពុករលួយនេះច្បាស់ណាស់វានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង ជាទីបំផុតដល់បរិយាកាសវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេស។ អំពើពុករលួយនេះបានចាក់ស្រេះយ៉ាងជ្រៅនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា តាំងពីថ្នាក់ក្រោមជាតិរហូតដល់ថ្នាក់ជាតិតែម្តង។ មិនតែប៉ុណ្ណោះវាហាក់បីដូចក្លាយជាការប្រតិបត្តិប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅពេលទៅរកសេវាកម្មផ្សេងៗពីរដ្ឋ គឺចង់មិនចង់គឺត្រូវដាក់មកជាមួយនូវទ្រនាប់ បើពុំនោះទេ ពលរដ្ឋនឹងមិនទទួលបានសេវាងាយៗដោយរាប់ទាំងពេលពលរដ្ឋទៅបង់ពន្ធផ្សេងៗ ផង។
ចំណុចសំខាន់មួយទៀតដែលរដ្ឋាភិបាលមិនគួរមើលរំលងនោះ គឺការពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ដោយធ្វើយ៉ាងណាពលរដ្ឋគ្រប់រូបត្រូវស្ថិតនៅក្រោម និងស្មើភាពចំពោះមុខច្បាប់ទាំងអស់គ្នា។ មានអំពើអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គមច្រើនណាស់ដែលបានកើតមានឡើង ក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលអាណត្តិមុនៗ។ ជាក់ស្តែងដូចជាករណីលោក ឧកញ៉ា ថោង សារ៉ាត់ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្លាប់មនុស្ស ឬឧកញ៉ា គិត ឃាង ដែលជាបងប្រុសរបស់អ្នកឧកញ៉ា គិត ម៉េង ពាក់ព័ន្ធនឹងការជួញដូរគ្រឿងញៀនជាដើមសុទ្ធតែមិនត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសពេញលេញ និងតឹងរ៉ឹងតាមច្បាប់ ផ្ទុយទៅវិញពួកគេទទួលបានការអនុគ្រោះជាច្រើនពីតុលាការ និងពន្ធនាគារនៅពេលពួកគេជាប់ឃុំខ្លួន ដែលខុសពីក្រុមអ្នកនយោបាយ សកម្មជនបក្សប្រឆាំង និងសកម្មជនសង្គម ដែលតុលាការអនុវត្តច្បាប់តឹងតែង និងគ្មានការអនុគ្រោះ។
កុំថាឡើយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ខំបង្កើតគណៈកម្មការចំពោះកិច្ច ឬខំប្រឹងប្រែងទាក់ម៉ូយដោយខ្លួនលោកយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏វិនិយោគិន ឬភ្ញៀវទេសចរណ៍នៅតែខ្លាចរអាក្នុងការមកបណ្ដាក់ទុននៅកម្ពុជាដែរ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមិនខិតខំដោះស្រាយលើវិបត្តិនយោបាយ អំពើពុករលួយ អំពើឆបោក និងយុត្តិធម៌សង្គមនោះទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។