អ្នកវិភាគថា កំណើនអ្នកវិនិយោគចិនធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកាន់តែរឹតត្បិតលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា
2024.11.28
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត (ស្ដាំ) ជួបរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក វ៉ាង យី (Wang Yi) នាវិមានសន្តិភាព កាលពីថ្ងៃទី២២ មេសា ឆ្នាំ២០២៤។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត
ទីប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មរបស់ស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជាអះអាងថា ក្នុងរយៈពេល១២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អ្នកវិនិយោគបរទេសដែលចូលមករកស៊ីនៅកម្ពុជា គឺចិនមានចំនួនច្រើនជាងគេបំផុត។
ប៉ុន្តែអ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គម យល់ថាវត្តមានរបស់អ្នកវិនិយោគចិន នៅកម្ពុជាកាន់តែច្រើនមិនមែនជាមោទនភាពទេ គឺនឹងធ្វើឱ្យសង្គមកម្ពុជាប្រឈមបញ្ហាជាច្រើន ដូចជាការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិ ការរឹតត្បិតសេរីភាព លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សទៅវិញ។
អតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក អ៊ុំ សំអាន យល់ថា ការដែលកម្ពុជាមានតែអ្នកវិនិយោគចិនមករកស៊ីច្រើន ហើយមិនសូវមានអ្នកវិនិយោគពីប្រទេសសេរីផ្សេងៗនោះ មិនមែនជារឿងដែលគួរឱ្យមោទនភាពឡើយ។
លោក អ៊ុំ សំអាន បញ្ជាក់ថា ថ្វីត្បិតតែអ្នកវិនិយោគចិនចូលមករកស៊ីបានផ្ដល់ប្រយោជន៍ដល់សេដ្ឋកិច្ច និងពលរដ្ឋកម្ពុជាខ្លះៗក៏វាកំពុងធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលកាន់អំណាចដោយគ្រួសារត្រកូលហ៊ុនកំពុងតែគំរាមកំហែងដល់គោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សដែរ។
លោក អ៊ុំ សំអាន៖ «នៅពេលដែលកម្ពុជាពឹងផ្អែកតែលើចិន គឺកម្ពុជាប្រាកដជាដើរខុសពីគន្លងប្រជាធិបតេយ្យកាន់អំណាចផ្ដាច់ការ រំលោភសិទ្ធិមនុស្សកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរថែមទៀត ពីព្រោះចិនគឺអត់ខ្វល់ពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការសម្លាប់ប្រជាធិបតេយ្យអ្វីនោះទេ។ ចិនជាប្រទេសកុម្មុយនីស្ត ដែលចូលមកវិនិយោគ គឺវាមិនដូចជាអ្នកវិនិយោគមកពីប្រទេសលោកខាងលិចទេ។ ក្រុមហ៊ុនរបស់ប្រទេសសេរី ពេលដែលគេមកវិនិយោគនៅកម្ពុជាគឺគេជួយជំរុញឱ្យកម្ពុជាងាកមករកផ្លូវប្រជាធិបតេយ្យនិងគោរពសិទ្ធិមនុស្សឱ្យបានត្រឹមត្រូវ»។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គមដូចនេះ បន្ទាប់ពីមន្ត្រីស្ថានទូតចិនបង្ហាញមោទនភាព អំពីចំនួនអ្នកវិនិយោគចិនច្រើនជាងគេ កំពុងរកស៊ីនៅកម្ពុជា។
ទីប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចនិងពាណិជ្ជកម្មនៃស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា អ្នកស្រី ចុង ជី (Zhong Jie) បានថ្លែងក្នុងពិធីសម្ពោធក្រុមហ៊ុនមួយឈ្មោះយេនមីនប៊ី ឃ្លារីង ហៅស៍ (Renminbi Clearing House) កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆិកាថា ប្រទេសចិនគឺជាប្រភពនៃការវិនិយោគបរទេសដ៏ធំបំផុតរបស់កម្ពុជាក្នុងរយៈពេល១២ឆ្នាំជាប់ៗគ្នា។ អ្នកស្រី ចុង ជី បញ្ជាក់ទៀតថា ចាប់ពីខែមករា ដល់ខែតុលាឆ្នាំ២០២៤ ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា-ចិនមានទំហំទឹកប្រាក់ជាង ១៤ (១៤,៤) ពាន់លានដុល្លារ គឺកើនឡើង១៩ ភាគរយបើប្រៀបធៀបនិងឆ្នាំមុន។ បន្ថែមលើនេះ ចាប់ពីខែមករាដល់ខែតុលាឆ្នាំនេះ សហគ្រាសចិនជាច្រើនក៏បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងវិនិយោគនៅកម្ពុជាដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ជិត ៣ពាន់លានដុល្លារ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញសារសំខាន់នៃការវិនិយោគរបស់ចិននៅកម្ពុជានេះ ពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ លោក មាស សុខសេនសាន និងអនុប្រធានទី១នៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បាននៅឡើយ នៅថ្ងៃទី២៧ ខែវិច្ឆិកា ។
ក៏ប៉ុន្តែអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន យល់ថា វត្តមានអ្នកវិនិយោគចិនក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ ដោយបង្កើតឱ្យមានជារោងចក្រ សហគ្រាសនិងវិស័យឧស្សាហកម្មធុនស្រាលជាច្រើន ក្នុងពេលដែលអ្នកវិនិយោគពីប្រទេសផ្សេងៗមិនសូវមករកស៊ីនៅកម្ពុជា។
លោក សុខ ឥសាន បញ្ជាក់ទៀតថា ថ្វីត្បិតតែពេលនេះ អ្នកវិនិយោគចិនមានចំនួនច្រើនក៏កម្ពុជានៅតែស្វាគមន៍គ្រប់អ្នកវិនិយោគថ្មីៗមកពីប្រទេសផ្សេងៗ។
លោក សុខ ឥសាន៖ «នយោបាយការបរទេសនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បើកទូលាយឱ្យអ្នកវិនិយោគមកពីគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ ជាពិសេសប្រទេសដែលជាហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ កម្ពុជាមិនបានបើកចំហឱ្យតែប្រទេសមួយវិនិយោគហើយរារាំងប្រទេសផ្សេងទៀតទេ។ ប្រទេសលោកសេរី ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក បារាំង អង់គ្លេសជាដើម ប្រសិនបើចង់មកវិនិយោគរកស៊ីនៅកម្ពុជា គឺកម្ពុជានៅតែស្វាគមន៍ ក៏ប៉ុន្តែប្រទេសដែលចូលមកវិនិយោគទាំងនោះ គឺត្រូវស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់វិនិយោគរបស់កម្ពុជាដូចៗគ្នា»។
របាយការណ៍របស់ក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ដ្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ បង្ហាញថា គិតត្រឹមខែតុលាឆ្នាំ២០២៤ ក្នុងចំណោមរោងចក្រឧស្សាហកម្មចំនួនជាង ២ពាន់ ៣រយ(២.៣២៦) នៅកម្ពុជា គឺរោងចក្រជិត ១ពាន់ ៣រយ (១.២៧៣) ជារបស់ថៅកែចិន។
ចំពោះការវិនិយោគវិញ ចិនបាននាំមុខក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ជាង៩ (៩.០៨៦) ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ស្មើជិត ៥០ (៤៥,៤៩) ភាគរយនៃទុនវិនិយោគសរុបរបស់កម្ពុជា។
ចំណែកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាអនុប្រធានទីមួយនៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC) លោក ស៊ុន ចាន់ថុល ធ្លាប់ថ្លែងក្នុងកម្មវិធីសម្ពោធអគារខុនដូមួយកន្លែងនៅក្រុងភ្នំពេញ កាលពីអំឡុងខែសីហា ថា រយៈពេល១២ខែ របស់រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧ បានអនុម័តគម្រោងវិនិយោគសរុបចំនួន ៣៩១គម្រោង ដែលអាចបង្កើតការងារជូនប្រជាពលរដ្ឋបានប្រមាណ ៣៤ម៉ឺនកន្លែង។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកអត្ថាធិប្បាយនយោបាយ លោក គឹម សុខ យល់ថា កំណើននៃអ្នកវិនិយោគចិននៅកម្ពុជា មិនត្រឹមតែមិនបានផលប្រយោជន៍ធំដុំ ដល់ពលរដ្ឋ និងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងបានបង្កើតឱ្យសង្គមកម្ពុជាព្រួយបារម្ភលើបញ្ហាជាច្រើន។
លោកថា កំណើននៃអ្នកវិនិយោគចិនបានបង្កើតឱ្យមានការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិ មានការរំលោភសិទ្ធិកម្មករ ការធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកាន់តែវ័ណ្ឌក និងបំណុលបរទេសព្រមទាំងធ្វើឱ្យសង្គមខ្មែរមានការភ័យខ្លាច និងមានឈ្មោះអាក្រក់ផង។
លោក គឹម សុខ៖ «នៅពេលដែលចិនមានកំណើនវិនិយោគនៅកម្ពុជា គឺធ្វើឱ្យខ្ញុំមានការបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ពីព្រោះខ្ញុំឃើញថា ជំនួញវិនិយោគរបស់ចិនកាន់តែកើន កម្ពុជាក៏កាន់តែមានវិបត្តិ។ វិបត្តិទាំងនោះ មានដូចជា វិបត្តិធ្វើឱ្យពលរដ្ឋក្រីក្រ វិបត្តិបំផ្លាញព្រៃឈើ វិបត្តិជីកយករ៉ែធម្មជាតិ អំពើជួញដូរគ្រឿងញៀន ការជួញដូរមនុស្ស ជួញដូរគ្រឿងស្រវឹង រហូតដល់វិបត្តិប្រជាធិបតេយ្យនិងអយុត្តិធម៌សង្គមជាទូទៅតែម្ដង។ វិបត្តិទាំងអស់ហ្នឹងហើយ នាំមកនូវភាពច្របូកច្របល់នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា»។
កាលពីដើមខែវិច្ឆិកា កម្មករខ្លះដែលធ្វើការនៅរោងចក្រកាត់ដេរស្បែកជើងស៊ូព្រី មៀរ (Shoe Primer Cambodia) ក្នុងសង្កាត់ទួលសង្កែ រាជធានីភ្នំពេញ ធ្លាប់ត្អូញត្អែរជុំវិញបញ្ហាថៅកែជនជាតិចិន រំលោភសិទ្ធិដោយបង្ខំឱ្យបង្កើនការផលិតទំនិញនាំចេញលើសពីសមត្ថភាព ខណៈដែលពួកគេទទួលបានប្រាក់ខែត្រឹមប្រមាណ ២៥០ដុល្លារក្នុង១ខែ។
សមាគមសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើងអាមេរិក (AAFA) និងក្រុមហ៊ុនVF Corporation ក៏ធ្លាប់ទទួលបានព័ត៌មានស្ដីពីថៅកែបង្ខំឱ្យកម្មករនៅតាមរោងចក្រ បង្កើនការផលិតទំនិញនាំចេញហួសពីសមត្ថភាពកម្មករនេះដែរ។
កាលពីពាក់កណ្ដាលខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ សមាគមសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើងអាមេរិកធ្លាប់ជំរុញឱ្យគណៈកម្មការគ្រប់គ្រងកិច្ចសន្យា ជួលផលិតបន្តក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ វាយនភណ្ឌ និងស្បែកជើងរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា ធ្វើការស៊ើបអង្កេតករណីថៅកែបង្ខំកម្មករនៅតាមរោងចក្រឱ្យបង្កើនការផលិតទំនិញនាំចេញហួសពីសមត្ថភាពនេះម្ដងមកហើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ តម្កល់សាលក្រមកំបាំងមុខទៅលើប្រធានសហជីព លោក ម៉ម រិទ្ធី ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១៨ខែ
- ពលរដ្ឋ និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សធ្វើធម្មយាត្រាពីក្រុងកំពតមកភ្នំពេញ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស
- លោក ហ៊ុន សែន តែងតាំងលោក ហៃ វណ្ណា និងសកម្មជន ១៨នាក់ទៀតជាទីប្រឹក្សា និងជំនួយការ
- យុវជនរិះគន់ការផ្ដល់គ្រឿងឥស្សរិយយសឱ្យចៅប្រុសលោក ហ៊ុន សែន ដែលធ្លាប់ប្រកាសលក់កាំភ្លើងលើបណ្ដាញសង្គម
- លោក ហ៊ុន សែន ទៅមជ្ឈិមបូព៌ា «ទំនងចង់ទៅដើរទាក់ទាញវិនិយោគទុន ខណៈរដ្ឋាភិបាលកូន កំពុងជួបបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច»
អត្ថបទពេញនិយម
សេដ្ឋកិច្ច
