"កម្ចីដែលគ្មានលក្ខខណ្ឌលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សនឹងធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែក្រីក្រ"
2022.12.31

អ្នកវិភាគនយោបាយ លើកឡើងថា ប្រាក់កម្ចីរបស់ចិនដែលគ្មានលក្ខខ័ណ្ឌឱ្យលើកកម្ពស់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស មិនត្រឹមតែមិនបានលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏អាចនឹងនាំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្របន្ថែមទៀត។ ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី លោក ហ៊ុន សែន បានអះអាងជាថ្មីទៀតថា កម្ចីរបស់ប្រទេសចិន (China) មានភាពងាយស្រួលដើម្បីទទួលយក ព្រោះចិនបានផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីទៅតាមផែនការរបស់រដ្ឋាភិបាល។
អ្នកវិភាគនយោបាយលើកឡើងថា ការប្រើប្រាស់ប្រាក់កម្ចីបរទេសដែលមិនមានកាតព្វកិច្ចលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងយន្តការច្បាស់លាស់ នឹងធ្វើឱ្យរដ្ឋជាប់បំណុលបរទេសកាន់ច្រើន ខណៈពលរដ្ឋដែលមានជីវភាពលំបាក កាន់តែធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ បណ្ឌិត មាស នី យល់ឃើញថា ការប្រើប្រាស់ប្រាក់កម្ចីរបស់ចិនដោយមិនបានភ្ជាប់កាតព្វកិច្ច ឬយន្តការដើម្បីលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស នឹងមិនអាចកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាពនោះទេ ខណៈអំពើពុករលួយនៅប្រទេសកម្ពុជានៅមានកម្រិតខ្ពស់។ លោកបន្ថែមថា មូលហេតុដែលធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលពេញចិត្តទទួលយកប្រាក់កម្ចីរបស់ចិន ដែលមិនមានយន្តការតម្លាភាពដូច្នេះ គឺបណ្ដាលមកពីមន្ត្រីធំៗក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ងាយស្រួលប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយ និងកេងប្រវ័ញ្ចយកលុយកម្ចីទាំងនោះធ្វើជាប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន៖
បណ្ឌិត មាស នី៖ «កាលណាយើងយករបស់គេអត់មានលក្ខខ័ណ្ឌ ហើយប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងនៅស្រុកយើងវាអត់រឹងមាំ ពិសេសអំពើពុករលួយអីផ្សេងៗកើតឡើងនេះ វានឹងអាចធ្វើឱ្យយើងជំពាក់លុយគេ កាន់តែច្រើន ប៉ុន្តែប្រសិទ្ធិភាពទទួលបាន ឬក៏លទ្ធផលទទួលបាន វាអាចទទួលបានតិចជាង ការរំពឹងទុកនៃជំនួនលុយដែលយើងយកពីរបស់គេមក»។
ការលើកឡើងបែបនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងនៅពិធីបើកការដ្ឋានលើកគុណភាពផ្លូវក្នុងខេត្តកំពតនៅថ្ងៃទី៣០ ខែធ្នូថា លោកបានបដិសេធមិនទទួលយកជំនួយបរទេសដែលមានលក្ខណៈបង្គាប់បញ្ជា និងមិនអាចឆ្លើយតបនឹងការចង់បានរបស់រដ្ឋាភិបាល។ លោកបន្ថែមថា កម្ចីរបស់ប្រទេសចិន (China) គឺមានភាពងាយស្រួលដើម្បីទទួលយក ព្រោះចិនបានផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីទៅតាមផែនការដែលរដ្ឋាភិបាលចង់បាន៖
លោក ហ៊ុន សែន៖ «ទីចុងបំផុតភាពមិនត្រូវគ្នានេះ ខ្ញុំក៏បានប្រាប់ទៅពេលនោះ គឺឯកឧត្ដម ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី គាត ឈន់ ថាមិនចាំបាច់ខ្ចីលុយហ្នឹងទេ ព្រោះសំណូមពរជាក់ស្ដែងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា គឺកំពុងខ្វះសាលារៀន ខ្វះថ្នាក់រៀន ត្រូវការក៏សាងសាលារៀន ប៉ុន្តែម្ចាស់ឥណទាន បែរជាប្រាប់មកយើងថា ប្រាក់នេះសម្រាប់ជាអាហារូបករណ៍សិស្សនៅថ្នាក់បឋមសិក្សា»។
ព្រឹត្តិបត្រស្ថិតិបំណុលសាធារណៈកម្ពុជា ចេញផ្សាយលើកទី១៦ កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែធ្នូ បង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលជំពាក់បំណុលបរទេសចំនួន ជាង៩ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក (៩.៤៧៤,២០លានដុល្លារ) ក្នុងនោះ ជិតពាក់កណ្ដាលនៃបំណុលទាំងនេះ (៤២ភាគរយ) គឺជារបស់ប្រទេសចិន។
ជុំវិញរឿងនេះ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព លោក យង់ គិមអេង យល់ឃើញថា រដ្ឋាភិបាលគួរមានការប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការទទួលប្រាក់កម្ចីពីប្រទេស ដែលនាំឱ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សដើរថយក្រោយ។ ជាមួយគ្នានេះ លោកបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលក៏មិនត្រូវទទួលយកប្រាក់កម្ចីពីបណ្ដាប្រទេស ដែលអាចធ្វើឱ្យប្រទេសបាត់បង់អធិបតេយ្យ តាមរយៈការផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីដែលមានភ្ជាប់មកជាមួយការកេងចំណេញនយោបាយផ្ទាល់ខ្លួនដែរ។ លោក យ៉ង គឹមអេង បន្ថែមថា ការផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីពីបណ្ដាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានយន្តការប្រើប្រាស់ប្រាក់កម្ចីដោយគណនេយ្យភាព និងភ្ជាប់ជាមួយលក្ខខ័ណ្ឌលើកកម្ពស់ប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស មិនមែនជាការបង្គាប់បញ្ជាធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់បង់ភាពឯករាជ្យនោះទេ ប៉ុន្តែបណ្ដាប្រទេសទាំងនោះ ធ្វើដូច្នេះគឺដើម្បីលើកកម្ពស់ស្មារតីទទួលខុសត្រូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសតែប៉ុណ្ណោះ៖
លោក យង់ គិមអេង៖ «ចំពោះការដែលយើងអាចការពារ បូរណភាពទឹកដី អធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យជាតិអីហូរហែហ្នឹង លុះត្រាណាតែយើងកុំឱ្យប្រទេសណាមួយ ទៅធ្ងន់កទៅលើបំណុលគេហ្នឹងខ្លាំងពេក អាហ្នឹងគឺជារឿងមួយសំខាន់ ឱ្យវាមានម្ចាស់បំណុលពហុភាគីច្រើន ហើយឱ្យវាមានភាគរយតិច»។
អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកវិភាគនយោបាយក៏លើកឡើងថា ក្រៅពីការប្រើប្រាស់ប្រាក់កម្ចីរបស់ប្រទេសចិនដោយគ្មានប្រសិទ្ធិភាពពួកគេថា កម្ពុជាប្រឈមនឹងហានិភ័យខ្ពស់នៃការជាប់អន្ទាក់បំណុលដែរ ដែលជំរុញឲ្យកម្ពុជាបាត់បង់អធិបតេយ្យភាព និងឯករាជ្យ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។