តម្រូវ​ការ​របស់​កម្មករ និង​អ្នក​ប្រកប​របរ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ពេល​កូវីដ​១៩ បន្ត​អូស​បន្លាយ

0:00 / 0:00

៥​ខែក្រោយ មាន​វិបត្តិ​រីក​រាលដាល​ជា​សាកល​នៃ​ជំងឺឆ្លង​កូវីដ (Covid-19) ថ្វីត្បិតតែ​អ្នកខ្លះ​ចូល​ធ្វើ​ការ​វិញ​ក្ដី អ្នកខ្លះ​នៅ​បន្ត​បាត់បង់​ការងារ ដែល​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ពួកគាត់​ប្រឈម​មុខ និង​បញ្ហា​ជីវភាព​ប្រចាំថ្ងៃ គ្មាន​ប្រាក់​ដោះ​បំណុល​ធនាគារ និង​គ្រឹ​ស្ថាន​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ​នោះ​ទេ រួម​ទាំង​ពួកគាត់​កំពុង​ភ័យ​ព្រួយ​ខ្លាច​ម្ចាស់បំណុល​រឹបអូស​ទ្រព្យសម្បត្តិ​របស់​ពួកគាត់​ថែមទៀត​ផង។

ប្រការ​នេះ បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​ក្រុម​ពលរដ្ឋ​ទាំងនោះ រួមមាន​អ្នក​ប្រកប​របរ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ ដូចជា អ្នក​លក់​ដូរ​បន្តិចបន្តួច អ្នក​រត់​ម៉ូតូឌុប អ្នក​រត់​រ៉ឺម៉ក​ទេសចរណ៍ ស្ត្រី​បម្រើ​ការងារ​ក្នុង​វិស័យ​សេវា​កម្សាន្ត និង​បុគ្គលិក កម្មករ កាស៊ីណូ និង​កម្មករ​សំណង់ ជាដើម ដង្ហោយ​ហៅរក​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ជាបន្ទាន់។

អ្នកធ្វើ​កិច្ចការ​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ អះអាង​ថា ស្ថានភាព​អូស​បន្លាយ​នៃ​ជំងឺ​កូវីដ​១៩ នេះ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​សេដ្ឋកិច្ច​ពួកគាត់​យ៉ាង​ខ្លាំង ស្ទើរ​តែ​រក​បាយ​ទទួល​ទាន​សឹង​មិន​បាន។

ប្រធាន​សមាគម​ប្រជាធិបតេយ្យ​ឯករាជ្យ​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ លោក វ៉ន់ ពៅ ថ្លែង​ថា ប្រាក់ចំណូល​របស់​អ្នក​រត់​ម៉ូតូ​ឌុប រត់រឺម៉ក់​ទេសចរណ៍ និង​អ្នក​រត់​ឡាន​ឈ្នួល​ជាដើម​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​ពី​ ៧០% ទៅ​៨០% ដែល​ធ្លាប់​រក​បាន​ក្នុង​មួយថ្ងៃ​បាន​ប្រមាណ ៦​ម៉ឺន ឬ​ ១៥​ដុល្លារ តែ​បច្ចុប្បន្ន​រក​បាន​ខ្ពស់​បំផុត​ត្រឹម ២​ម៉ឺន​រៀល ឬ​ ៥​ដុល្លារ ហើយ​និង​អាច​តិច​ជាង​នេះ បានតែ​៨​ពាន់​រៀល ឬ​ប្រមាណ ២​ដុល្លារ​ប៉ុណ្ណោះ។

លោក​ថា អ្វី​ដែល​កាន់តែ​យ៉ាប់យ៉ឺន​ជាង​នេះ​ថែមទៀត គឺ​ក្រុម​ពលរដ្ឋ​ដែល​ផ្ញើ​ព្រេង​វាសនា​នៅ​លើ​គំនរ​សំរាម​វិញ ស្ទើរតែ​ដាច់​បាយ ព្រោះ​ពួកគាត់​មិនសូវ​សំបូរ​អេតចាយ​រើស នៅ​ពេល​រើស​បាន​ហើយក៏​លក់​មិន​ដាច់ តែ​បើ​លក់​ហើយ​បាន​ត្រឹម​តម្លៃ​ថោក​ទៅទៀត​។ ចំណែក​ឯ​អ្នកធ្វើការ​តាម​ផ្ទះ​ក៏​ត្រូវ​ម្ចាស់ផ្ទះ​ជា​ជនបរទេស​ត្រឡប់​ទៅ​ប្រទេស​គេ​វិញ និង​ខ្លះ​ម្ចាស់ផ្ទះ​លែង​ទទួល​ឲ្យ​ធ្វើការ​នាំ​ឲ្យ​ពួកគាត់​បាត់បង់​ការងារ និង​បាត់បង់​ប្រាក់ចំណូល​យ៉ាង​គំហុក។ រីឯ​អ្នក​លក់​ដូរ​តាម​ផ្សា តាម​ដង​ផ្លូវ ក៏​លក់​លែង​ដាច់ ហើយ​អ្នក​លក់ដូរ​នៅមុខ​រោងចក្រ​ក៏​លក់​លែង​បាន​ដោយសារ​រោងចក្រ​ព្យួរ​ការងារ​កម្មករ និង​បិទទ្វារ៖ «ស្ថានភាព​ពេលនេះ​ប្រាក់ចំណូល​ធ្លាក់​ចុះ​មែនទែន ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នកខ្លះ​សូម្បី​កូន​ឈឺ​ក៏​គ្មាន​ថវិកា​ព្យាបាល​កូន​ថែម​ទៀត​ផង យើង​ទាំងអស់​គ្នា​ហាក់​ដូចជា​ស្ថិត​ក្នុង​ស្ថានភាព​អភ័ព្វ​មែនទែន​យើង​មាន​រដ្ឋាភិបាល​ដូច​គេ​ដូច​ឯង​ដែរ ក្នុង​ស្ថានភាព​កូវីដ ពួក​យើង​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​លំបាក​ខ្លាំង​ជាងគេ​។ ថ្មីៗ​នេះ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ធ្វើ​ការ​ផ្អាក​លែង​ធ្វើ​ប័ណ្ណ​សមធម៌​សុខាភិបាល​ជូន​ទៀត មាន​ន័យថា​ទុក​ត្រួត​លើ​ទុក​តែម្ដង​។ សមាជិក​ខ្ញុំបាទ​មួយ​ចំនួន​ពេល​កូន​គាត់​ឈឺ​គ្រុនឈាម​គាត់​ទៅ​មន្ទីរពេទ្យ​គាត់​ខ្វះ​លុយ​ជូន​ពេទ្យ គាត់​មក​សំពះ​អង្វរ​ខ្ចី​ថវិកា​ខ្ញុំ​ពី​ខ្ញុំ ហើយ​ខ្ញុំ​ក៏​គ្មាន​លទ្ធភាព​អី​ដែរ​ខ្ញុំ​ក៏​ខ្ចី​បន្ត​ពី​បងប្អូន​ផ្សេងៗ​ទៀត»។

ស្ដាប់​លោក វន់ ពៅ ផ្ដល់​សម្ភាសន៍​យ៉ាង​ដូច្នេះ​ហើយ​ហាក់​តឹងទ្រូង​ណាស់ ប៉ុន្តែ​ចំពោះ​អ្នក​បាន​ចូល​ធ្វើការ​វិញ បន្ទាប់ពី​ក្រុមហ៊ុន​បិទទ្វារ​១​រយៈ ក៏​មិនបាន​ទាន់​គ្រាន់បើ​នៅឡើយ​ដែរ។

ប្រធាន​សហជីព​ទ្រទ្រង់​សិទ្ធិ​ការងារ​បុគ្គលិក​កម្មករ​ខ្មែរ នៃ​ក្រុមហ៊ុន​ណាហ្គា វើលដ៍ កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ រៀបរាប់​ពី​ការ​លំបាក​នេះ៖ «អ្នកខ្លះ​តាំងពី​ពេល​បើក​ចូល​ធ្វើការ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៨ កក្កដា​មក អ្នក​ខ្លះ​ធ្វើការ​បាន​តិច​ជាង​មួយ​សប្ដាហ៍ ខ្លះ​បាន​ច្រើន​បំផុត​ត្រឹម​កន្លះ​ខែ​ទេ។ បុគ្គលិក​ខាង​លើក​ទឹក​លើក​ម្ហូប​មួយ​ចំនួន​នោះ​គឺ​អត់​បាន​ធ្វើ​ការ​សោះតែ​ម្ដង​ដោយសារ​កន្លែង​គាត់​អត់​ទាន់​បើក​។ រឿង​អាក្រក់​បំផុត​គឺ​មាន​ការរើសអើង​ចំពោះ​បងប្អូន​ស្ត្រី​មាន​ផ្ទៃពោះ ផ្នែក​សម្អាត​និង​ផ្នែក​ខ្លះ​ផ្សេងទៀត​ក្រុមហ៊ុន​អត់​ហៅ​គាត់​ឲ្យ​ចូល​ធ្វើការ​វិញ​ទេ។ ឯ​អ្នកមាន​ជំងឺ​ដោយសារ​គ្រោះថ្នាក់​ការងារ និង​ជំងឺ​ប្រចាំ​កាយ​ក៏ដោយ​ក៏​ក្រុមហ៊ុន​អត់​យក​ចូល​ធ្វើការ​វិញ​ដែរ​។ មួយទៀត​ការរើសអើង​អ្នកជា​សមាជិក​សហជីព​បាន​ចំនួន​ថ្ងៃ​ធ្វើការ​តិច​ជាង​អ្នក​ដែល​មិនមែន​ជា​សមាជិក​សហជីព។ ស្ថានភាព​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ពួកគាត់​នៅតែ​ប្រឈម​ដដែល​ទេ ប្រាក់ខែ​មិន​ពេញ​លេញ​ហើយ​ការ​ចំណាយ​ផ្សេង និង​បំណុល​ធនាគារ​ទៀត ហើយ​មិន​ត្រូវ​បាន​ខាង​ធនាគារ​អនុគ្រោះ ឬ​ពន្យារ​ពេល​ឲ្យ​បង់​ធនាគារ​ទៀត​ទេ»។

ងាក​មក​ផល​ប៉ះពាល់​លើ​ជីវភាព​កម្មករ​វិស័យ​សំណង់​វិញ ប្រធាន​សហព័ន្ធ​សហជីព​កម្មករ​សំណង់​និង​ព្រៃឈើ​កម្ពុជា លោក សុខ គីន កត់សម្គាល់​ថា កម្មករ​ក្នុង​វិស័យ​សំណង់​មាន​ភាព​ប្រឈម​ខ្លាំង​និង​ឱកាស​បាត់បង់​ការងារ​ផុយ​ស្រួយ​ជាង​វិស័យ​ផ្សេងទៀត បូករួម​ទាំង​ពិបាក​ស្វែងរក​ការងារ​ធ្វើ​។ លោក​វាយតម្លៃ​ថា កម្មករ​ក្នុង​វិស័យ​នេះ​បាន​បាត់បង់​ការងារ​ធ្វើ​ប្រមាណ ​៣៥% ដោយសារ​វិបត្តិ​ជំងឺ​កូវីដ​នេះ​៖ «វិស័យ​សំណង់​មិន​មាន​ប្រាក់ឧបត្ថម្ភ​អ្វី​ទាល់តែសោះ ពេល​ត្រូវ​ព្យួរ​ការងារ ត្រូវ​ព្យួរ​តាមតែ​និយោជក​ចង់ ពេលខ្លះ​លេស​របស់​និយោជក​ត្រូវ​ប្ដូរ​ការដ្ឋាន និង​រក​កម្មករ​ថ្មី ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​គាត់​បាត់បង់​អត្ថប្រយោជន៍​និង​អតីតភាព​ការងារ​និង​ផលប្រយោជន៍​ផ្សេងៗ​ នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​។ យើង​ដឹង​ហើយ​កម្មករ​ក្នុង​វិស័យ​សំណង់​ធ្វើការ​ដោយ​ធន​ធ្ងន់ និង​ប្រើ​កម្លាំង​ជីវភាព​មិន​ធូរធារ​ទេ គាត់​ខ្សត់​ខ្សាយ​សឹងតែ​៨០ %​ សម្រាប់​កម្មករ​ក្នុង​វិស័យ​សំណង់»

«សំណួរចម្លើយ​ចែករំលែក​បទពិសោធន៍​ក្នុង​វេទិកា»

សុណង សួរ៖ លោក វន់ ពៅ វិញ​ម្ដង​ឥឡូវ​ចែករំលែក​បទពិសោធន៍​បន្តិច​ថា តើ​លោក​មាន​បទពិសោធន៍​អ្វី និង​ត្រៀមខ្លួន​បែប​ណា​បើ​សិន​ជា​មាន​រលក​ទី​២ ដូចជា​វិបត្តិ​ដែល​យើង​អត់​បាន​ដឹង​មុន​ទាំងអស់​គ្នា​បែបនេះ មាន​វិបត្តិ​កូវីដ​នេះ រង​ផល​ប៉ះពាល់​អត់​លុយ​បង់​ធនាគារ ខ្វះ​ខាត​ជីវភាព​បាត់បង់​ការងារ​ធ្វើ​នេះ​ជា​បទពិសោធន៍​មួយ តើ​មាន​បទពិសោធន៍​អ្វី​សម្រាប់​ទៅ​ថ្ងៃក្រោយ​ទៀត?

លោក វ៉ន់ ពៅ ឆ្លើយ​៖ «​ជា​បទពិសោធន៍​មេរៀន​ជីវិត​ដ៏​ជូរចត់​ទៅ​ថ្ងៃក្រោយ យើង​ទាំងអស់គ្នា​មិន​អាច​ប្រកប​របរ​តែមួយ​មុខ​បានទេ​ត្រូវ​មាន​មុខរបរ​វិជ្ជាជីវៈ​ផ្សេងទៀត ដើម្បី​ទ្រង់​ទ្រង់​ជីវភាព​ប្រចាំថ្ងៃ ជាពិសេស​បងប្អូន ងាក​ទៅ​រក​វិស័យ​កសិកម្ម​ឡើងវិញ ដាំ​ដុះ​ដើម្បី​ទប់ទល់​ជីវភាព​ប្រចាំថ្ងៃ ចាយ​ត្បិតត្បៀត​ទប់ស្កាត់​បើ​សិន​មាន​រលក​ទី​២ ទី​៣​កើតឡើង​។ រួមគ្នា​ដាស់តឿន​ក្រើនរំលឹក​អ្នកដឹកនាំ ប្រទេស​គិតគូរ​ពី​ប្រយោជន៍​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ឬ​ត្រៀម​កញ្ចប់​ថវិកា​ណាមួយ​សម្រាប់​ហានិភ័យ​សង្គម​ដូច​មាន​ចែង​នៅ​ក្នុង​កិច្ច​គាំពារ​សង្គម​តាមរយៈ​ប្រព័ន្ធ​ជំនួយ​សង្គម​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​។ រដ្ឋ​ត្រូវតែ​មាន​ការ​បណ្ដុះបណ្ដាល​វិជ្ជាជីវៈ​បន្ថែម​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ និង​ឧបត្ថម្ភ​ធន​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដើម្បី​បង្កើន​មុខរបរ​ជូន​ពលរដ្ឋ​ទូទៅ​។ មួយទៀត​រដ្ឋ​គួរ​ពិចារណា​ចំពោះ​របាយការណ៍​ដែល​មាន​ពលរដ្ឋ​ជំពាក់​បំណុល​ដល់​ទៅ​ជាង​២​លាន​នាក់ ដើម្បី​មាន​យន្តការ​អ្វី​ដើម្បី​ជួយ​ដល់​ពលរដ្ឋ​នៅ​ពេល​មាន​ហានិភ័យ​សង្គម​កើតឡើង»។

សុណង សួរ​៖ ស៊ីថរ​មាន​អ្វី​ជា​បទពិសោធន៍​ដែល​ទទួល​បាន​នោះ​?

ស៊ីថរ ឆ្លើយ​៖ «​ជា​បទពិសោធន៍​មួយ​ដែល​យើង​ទាំងអស់​គ្នា​ខកចិត្ត​ហើយ ចងចាំ​គឺថា​យើង​មិន​ត្រូវ​បាន​គាំពារ ឬ​មិន​អាច​ពឹង​ផ្អែកលើ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ក្នុង​វិបត្តិ​កូវីដ​១៩​នេះ វា​ជា​រឿង​មួយ​ដែល​គួរ​ឲ្យ​សោកស្ដាយ​មែនទែន​។ បើ​និយាយ​ភាសា​រាស្ត្រ​សាមញ្ញ យើង​ជា​ម៉ែឪ​យើង​អត់​បាន​ជួយ​កូន​ខ្លួនឯង ជា​បទពិសោធន៍​មួយ​មិនល្អ​សោះ សូម​រដ្ឋាភិបាល​លោក​សិក្សា​ស្ដាប់​សំឡេង​កម្មករ សំឡេង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ឲ្យ​បាន​ច្រើនជាង​នេះ​ទើប​លោក​អាច​ចាត់ចែង និង​សម្រេចចិត្ត​ធ្វើ​គោល​នយោបាយ​គាំពារ​ដល់​ប្រជាជន​ក្រីក្រ​ដែល​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ពី​វិបត្តិ​កូវីដ និង​វិបត្តិ​ផ្សេងៗ​ទៀ​តទៅ​អនាគត»៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។