បញ្ហាកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនិងទំនាស់ដីធ្លីនៅឆ្នាំ២០១៣
2013.12.28
រីឯអង្គការដែលឃ្លាំមើលការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើវិញ ដាស់តឿនទៅរដ្ឋាភិបាលថា យ៉ាងយូរ ២ឆ្នាំខាងមុខទៀត ព្រៃឈើនៅកម្ពុជា ច្បាស់ជាវិនាសហិនហោចអស់គ្មានសល់ ប្រសិនបើអ្នកនយោបាយ ជាពិសេសបក្សកាន់អំណាចពុំមានឆន្ទៈទប់ស្កាត់ និងការពារទេនោះ។
ទំនាស់ដីធ្លី និងការបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញពីលំនៅឋានរបស់អាជ្ញាធរនៅរាជធានីភ្នំពេញ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣ មានការធ្លាក់ចុះជាង ៥០ដង បើប្រៀបធៀបកាលពីឆ្នាំមុន។ ការធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុកនេះ ត្រូវបានមន្ត្រីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមើលឃើញថា ពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះបានដឹងពីសិទ្ធិលំនៅឋាន និងហ៊ានក្រោកឈរតវ៉ាប្រឆាំងចំពោះការបណ្ដេញចេញដោយខុសច្បាប់របស់អាជ្ញាធរ។
នាយកលេខាធិការដ្ឋានក្រុមការងារពិសេសសិទ្ធិលំនៅឋាន លោក សៀ ភារម្យ មានប្រសាសន៍ថា កាលពីឆ្នាំ២០១២ អាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញ បានបណ្ដេញពលរដ្ឋចំនួន ៦១១គ្រួសារពីលំនៅឋាន ក្រោមរូបភាពអភិវឌ្ឍន៍។ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ២០១៣ ការបណ្ដេញចេញមានចំនួន ១២គ្រួសារ គឺ ៨គ្រួសារនៅក្នុងសង្កាត់ព្រែកឯង ក្នុងខណ្ឌមានជ័យ ហើយ ៤គ្រួសារទៀត គឺស្ថិតក្នុងសង្កាត់បឹងកក់១ ខណ្ឌទួលគោក។
«សំឡេង»
លោកបន្តថា ឥទ្ធិពលនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រនីតិកាលទី៥ កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ក៏បានជះឥទ្ធិពលខ្លាំងនៃការថមថយនោះដែរ។ ក្នុងដំណាក់កាលនោះ អាជ្ញាធរហាក់បង្អង់ដៃបន្តិច ដើម្បីទាញយកប្រជាប្រិយភាពឡើងវិញក្នុងការបោះឆ្នោត។ យ៉ាងណា ការបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញពីលំនៅឋាន ទំនងជាអាចកក្រើកឡើងវិញនៅឆ្នាំ២០១៤។
តាមការសិក្សារបស់លោក មានពលរដ្ឋមិនតិចជាង ២ពាន់គ្រួសារទេ ដែលរស់នៅក្នុងសហគមន៍ព្រែកលៀប ជ្រោយចង្វា និងព្រែកតាសេក ក្នុងសង្កាត់ឫស្សីកែវ អាចប្រឈមនឹងការបណ្ដេញចេញពីលំនៅឋាននៅឆ្នាំក្រោយ ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនឯកជនបានទទួលដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនៅតំបន់នោះរួចហើយ ដើម្បីវិនិយោគធ្វើជាក្រុងរណប។
ជាគោលការណ៍ រដ្ឋាភិបាលអាចបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញពីលំនៅឋានឲ្យបានយ៉ាងតិច ១០០សហគមន៍ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ រីឯទិន្នន័យឆ្នាំ២០១២ របស់សាលារាជធានីភ្នំពេញ បង្ហាញថា មានសហគមន៍មិនទាន់រៀបរយជាង ៦០០សហគមន៍ ត្រូវធ្វើការអភិវឌ្ឍ និងកែលំអ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលគម្រោងកំណែទម្រង់ដីធ្លីនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សុផាត ឲ្យដឹងថា ក្រោយការបោះឆ្នោតភ្លាម សន្ទុះនៃការតវ៉ារឿងដីធ្លីចាប់ផ្ដើមកក្រើកខ្លាំងនៅតាមបណ្ដាខេត្តមួយចំនួន រួមមានខេត្តឧត្តរមានជ័យ កោះកុង តាកែវ កំពត កំពង់ឆ្នាំង ពោធិ៍សាត់ ក្រចេះ និងភ្នំពេញ សរុប ៣៦ករណី។ ទំនាស់ដីចាស់នៅតែបន្ត រីឯទំនាស់ដីធ្លីថ្មីក៏កើតឡើងគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ និងជាសញ្ញាអាចកើតមានបដិវត្តន៍ដីធ្លីនៅទូទាំងប្រទេសនាពេលខាងមុខ។
«សំឡេង»
បន្ថែមលើនេះ ប្លង់ដីដែលពលរដ្ឋទទួលបានពីក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្ត ចុះវាស់វែងដីធ្លីតាមបទបញ្ជាលេខ០១ របស់រដ្ឋាភិបាល ក៏មិនមានប្រសិទ្ធភាពបញ្ចប់ទំនាស់ដីធ្លីនៅកម្ពុជា ដែរ។ ពលរដ្ឋខ្លះដែលបានទទួលប្លង់កម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ហើយនោះ នៅតែទទួលរងការឈូសបំផ្លាញដីធ្លីពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុនដែលមានខ្នងបង្អែកពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល។
«សំឡេង»
ការទាមទាររ៉ាំរ៉ៃរបស់ស្ត្រីមេផ្ទះនៅសហគមន៍បឹងកក់ ជិត ៧ឆ្នាំ ក្នុងការប្រើសិទ្ធិទាមទាររកយុត្តិធម៌ដោយសន្តិវិធី ដើម្បីកាន់កាប់ដីលំនៅឋានរបស់ខ្លួន កំពុងក្លាយជាគំរូមួយសម្រាប់ជនរងគ្រោះដីធ្លីឯទៀតយកគំរូតាម។
«សំឡេងចម្រៀង»
តំណាងអ្នកភូមិបឹងកក់ លោកស្រី ទេព វន្នី ឲ្យដឹងថា សហគមន៍បឹងកក់ បានចែករំលែកបទពិសោធន៍ និងជួយពង្រឹងសមត្ថភាពឲ្យសហគមន៍ឯទៀតដែលមានបញ្ហាទំនាស់ដីធ្លី ក្លាហានហ៊ានប្រើសិទ្ធិដើម្បីទាមទាររកយុត្តិធម៌ដោយសន្តិវិធី។ ជិត ៤០សហគមន៍ពីតាមបណ្ដាខេត្ត និងរាជធានីភ្នំពេញ រួមទាំងសហគមន៍បឹងកក់ ផង បានចងក្រងជាក្រុមសហគមន៍មានទំនាស់ដីធ្លី ដើម្បីរួមគ្នាជួយផ្លាស់ប្ដូរយោបល់ ឬប្រវាស់កម្លាំងគ្នានៅពេលដែលមានការតវ៉ា ឬការតស៊ូមតិជាដើម។
«សំឡេង»
អតីតសហគមន៍ដីក្រហមមួយរូប ដែលរងគ្រោះពីការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំ កាលពីឆ្នាំ២០០៩ យល់ឃើញថា អំពើពុករលួយរបស់អាជ្ញាធរជាមួយក្រុមហ៊ុនវិនិយោគ កំពុងធ្វើឲ្យពលរដ្ឋមួយចំនួនរងគ្រោះដោយការបាត់បង់ដីធ្លី និងផ្ទះសម្បែង។
«សំឡេង»
ក្រៅពីទំនាស់ដីធ្លី ការបាត់បង់ព្រៃឈើតាមរូបភាពផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចឲ្យក្រុមហ៊ុនវិនិយោគ ក៏កំពុងធ្វើឲ្យកម្ពុជា ប្រឈមនឹងការបាត់បង់ព្រៃឈើក្នុងរយៈពេល ១ ទៅ ២ឆ្នាំទៀត។
តាមរបាយការណ៍របស់អង្គការកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា រកឃើញថា បច្ចុប្បន្ន គម្របព្រៃឈើទាំងមូលនៅសល់ប្រមាណ ២៨% នៃផ្ទៃព្រៃឈើសរុបដែលមានចំនួន ១០លានហិកតារ។ តំបន់ព្រៃឡង់ ដែលលាតសន្ធឹងទំហំជាង ១លានហិកតារ (១.០៤៩.៦៥៤ហិកតារ) ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលពុះច្រៀកដីគម្របព្រៃឈើជាង ៩សែនហិកតារ ឲ្យក្រុមហ៊ុនចំនួន៣៤ វិនិយោគរុករករ៉ែ និងវិនិយោគដាំដំណាំកសិឧស្សាហកម្ម ដែលភាគច្រើនក្រុមហ៊ុនទាំងនោះជាក្រុមហ៊ុនវៀតណាម។ សព្វថ្ងៃ ព្រៃឡង់ នៅសល់ព្រៃជាង ១៨ម៉ឺនហិកតារ (១៨០.៤០៩ហិកតារ)។
ព្រៃឈើឧទ្យានជាតិតំបន់ព្រៃការពារ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃ ដែលការពារដោយព្រះរាជក្រឹត្យ ឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលមានជាង ៣លានហិកតារ (៣.៤០២.២០០ហិកតារ) សព្វថ្ងៃត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកាត់ដីផ្តល់សម្បទានឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនជាង ១លានហិកតារ (១.១៤១.៨០៨ហិកតារ)។
រីឯព្រៃតំបន់ការពារសរុបជាង ១លានហិកតារ (១.៣៥០.០០០ហិកតារ) សព្វថ្ងៃត្រូវបានប្រើប្រាស់អស់ទំហំជាង ៩សែនហិកតារ (៩០៤.៨៩១ហិកតារ)។
សរុបទៅ ព្រៃឈើដែលបានប្រើប្រាស់អស់មកដល់ឆ្នាំ២០១៣ នេះ មានចំនួនជាង ៧លានហិកតារ (៧.១១៤.០៩០ហិកតារ) ឬគិតជាភាគរយ ព្រៃឈើបាត់បង់អស់ ៧១% បើប្រៀបធៀបនឹងគម្របព្រៃឈើសរុបដែលមាន ១០លានហិកតារ នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៣ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩២។
ប្រធានអង្គការកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក អ៊ុច ឡេង ចាត់ទុកការបាត់បង់ព្រៃឈើអស់ជាង ៧១% នេះ ជាវិនាសកម្មព្រៃឈើធ្ងន់ធ្ងរដែលទាមទារឲ្យមានវិធានការទប់ស្កាត់ជាបន្ទាន់។
«សំឡេង»
របាយការណ៍ដដែលរបស់អង្គការកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ដដែល សិក្សារកឃើញថា រដ្ឋាភិបាលបានចេញអនុក្រឹត្យកាត់ដីគម្របព្រៃឈើ និងតំបន់ការពារ នៅឆ្នាំ២០១២ និងឆ្នាំ២០១៣ ជិត ១លានហិកតារ (៩០៤.៨៩១ហិកតារ) ដើម្បីចែកជូនប្រជាពលរដ្ឋក្នុងបេសកកម្មរបស់យុវជនស្ម័គ្រចិត្ត ដើម្បីប្រមូលសំឡេងឆ្នោតគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ តែការបែងចែកដីឲ្យពលរដ្ឋ មិនមានតម្លាភាព ហើយភាគច្រើនដីព្រៃកាត់ឲ្យនោះ បានធ្លាក់ទៅក្នុងដៃអ្នកមានលុយ និងអំណាច។
អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន ធ្លាប់ប្រាប់ថា រដ្ឋាភិបាលមិនដែលព្រងើយកន្តើយចំពោះកិច្ចការពារការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនោះទេ។
«សំឡេង»
មានមូលហេតុ៥ ដែលអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលរកឃើញថា នាំឲ្យមានកើតការបំផ្លាញព្រៃឈើយ៉ាងគំហុក។ ទី១ គឺការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច។ ទី២ ផែនការអភិវឌ្ឍន៍គម្រោងថាមពលវារីអគ្គិសនី។ ទី៣ តម្លៃឈើនៅក្នុងទីផ្សារមានហាងឆេងខ្ពស់ និងសម្បូរដោយសិប្បកម្មកែច្នៃឈើ។ ទី៤ ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើយកដីធ្វើកម្មសិទ្ធិក្នុងតំបន់ដែលមានព្រៃឈើ និងទី៥ ការផ្លាស់ប្ដូរ និងការសាងសង់មូលដ្ឋានកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធថ្មី៕