មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល សកម្មជនការពារព្រៃឈើ និងនិស្សិតមួយចំនួន បញ្ចេញទស្សនៈរួមគ្នាព្រួយបារម្ភអំពីការបាត់បង់ព្រៃឈើនៅកម្ពុជា ទោះបីជារបបក្រុងភ្នំពេញ ចាត់វិធានការបង្ក្រាប បទល្មើសព្រៃឈើជាបន្តបន្ទាប់នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ នេះក្ដី។ ពួកគេមើលឃើញថា របបក្រុងភ្នំពេញ នៅតែមានភាពស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការការពារព្រៃឈើនៅឡើយ។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល សកម្មជនការពារព្រៃឈើ និងនិស្សិត ដែលស្រលាញ់ធនធានធម្មជាតិ បញ្ចេញទស្សនៈ និងសំណូមពរមួយចំនួនទៅរដ្ឋាភិបាលឯកបក្សរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។
លិខិតបញ្ចេញទស្សនៈរួម ដែលផ្សព្វផ្សាយកាលពីរសៀលថ្ងៃទី៣០ ខែសីហា បង្ហាញថា ពួកគេគ្មាន បំណងរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីប្រយោជន៍អ្វីមួយទេ ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីតាមដានយ៉ាងហ្មត់ចត់ទៅលើ វិធានការទប់ស្កាត់ និងការបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើក្នុងឆ្នាំ២០១៩ នេះ គឺរដ្ឋាភិបាលនៅមានឆន្ទៈ ស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការអភិរក្សព្រៃឈើនៅឡើយ។
លិខិតដដែលលើកហេតុផលថា រដ្ឋាភិបាលមិនទាន់បិទរោងចក្រអារឈើ និងសិប្បកម្មកែច្នៃឈើនៅទូទាំងប្រទេសនោះទេ។ រោងចក្រអារឈើ និងសិប្បកម្មកែច្នៃឈើទាំងនោះ តែងតែប្រមូល និងពង្រាយ កម្មករកាប់ឈើនៅតាមតំបន់ការពារនានា។ រីឯលិខិតអនុញ្ញាតឱ្យដឹកជញ្ជូនផល និងអនុផលព្រៃឈើ (PC ឬ LP) ក៏នៅមិនទាន់លុបចោលទាំងស្រុងដែរ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យការរត់ពន្ធឈើឆ្លងដែននៅតែកើតមាន។ ចំពោះការបើករោងសន្និធិស្តុកឈើនៅតាមតំបន់ តាមរូបភាពច្រកចេញចូលតែមួយ ក៏ជាចំណែកជួយសម្រួលមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនឈើ និងជួយរត់ការធានាឯកសារផ្លូវច្បាប់ដល់ក្រុមហ៊ុនរកស៊ីឈើខុសច្បាប់ថែមទៀត ហើយវាក៏ជាឱកាសដែលមន្ត្រី និងអ្នករកស៊ីឈើសមគំនិតគ្នាដែរ។
លិខិតបន្តថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែបិទអាជីវកម្មឈើ ដែលចេញពីតំបន់ការពារទាំងអស់ ពីព្រោះចំណូលថវិកាជាតិ ដែលបានពីពាណិជកម្មឈើ និងការនាំឈើចេញកន្លងមក គឺមានចំនួនតិចជាងថវិកា ដែលម្ចាស់ជំនួយផ្ដល់សម្រាប់ការពារព្រៃឈើ និងបរិស្ថាននានា ព្រមទាំងថវិកា ដែលបានពីការលក់កាបូនពីព្រៃឈើធម្មជាតិ និងអេកូទេសចរណ៍ធម្មជាតិទៅទៀត។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមអាដហុក (Adhoc) លោក ស៊ឹង សែនករុណា ដែលចូលរួមចុះហត្ថលេខាគាំទ្រលើលិខិត នេះ លើកឡើងថា ថ្វីដ្បិតតែកន្លងមករដ្ឋាភិបាលបានចាត់វិធានការខ្លះក្តី ប៉ុន្តែមិនទាន់ចំគោលដៅ ពិតប្រាកដនៅឡើយទេ ព្រោះវិធានការទាំងនោះធ្វើឡើងដោយកន្លែង និងចំពោះតែបុគ្គលដែលគួរធ្វើតែប៉ុណ្ណោះ រីឯកន្លែងផ្សេងៗ និងក្រុមឧកញ៉ាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសព្រៃឈើមួយចំនួនទៀត មិនទាន់ត្រូវបានចាត់វិធានការនៅឡើយ៖ «ក្នុងឱកាសដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងមានចំណាត់ការទៅលើបញ្ហាទាំងអស់នេះ យើងក៏នាំគ្នាបង្ហាញនូវការមើលឃើញរបស់យើង ដែលជាចំណុចសំខាន់ៗ ដាក់ទៅរដ្ឋាភិបាល ដែលមានកាតព្វកិច្ច និងតួនាទីការពារទប់ស្កាត់ ឬលុបបំបាត់បទល្មើសព្រៃឈើទាំងស្រុង គឺមានតែរដ្ឋាភិបាល ដូច្នេះយើងបង្ហាញតម្រុយទាំងអស់នេះ។ ខ្ញុំយល់ថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល អនុវត្តទៅតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ទៅតាមអ្វី ដែលយើងខ្ញុំលើកឡើងទាំងអស់នេះ ខ្ញុំគិតថា យើងមានសង្ឃឹមក្នុងការថែរក្សាព្រៃឈើរបស់យើងដល់ក្មេងជំនាន់ក្រោយទៀត។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ របបលោក ហ៊ុន សែន បានដាក់ចេញនូវវិធានការមួយចំនួនបន្ថែមទៀតទាក់ទងនឹងរឿងបទល្មើសព្រៃឈើ ដូចជា ការលុបចោលលិខិតអនុញ្ញាតឱ្យដឹកឈើចេញពីដីសម្បទាន ការដកហូតសិទ្ធិពីក្រុមហ៊ុនដែលមិនគោរពច្បាប់ និងការបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិបុគ្គលពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសព្រៃឈើ ព្រមទាំងចារឈ្មោះឧក្រិដ្ឋជននៅលើផ្ទាំងថ្មដាជាដើម។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មការជាតិទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ លោក អេង ហ៊ី ថ្លែងប្រាប់អាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៣១ ខែសីហា ថា សំណូមពរក្នុងលិខិតបញ្ចេញទស្សនៈរួមគ្នារបស់មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល សកម្មជន ព្រៃឈើ និងនិស្សិតនោះ គឺមិនពាក់ព័ន្ធនឹងសមត្ថកិច្ច ឬកិច្ចការរបស់គណៈកម្មការជាតិទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិឡើយ។ លោកបញ្ជាក់ថា គណៈកម្មការរបស់លោក មានតួនាទីបង្ក្រាបតែលើបុគ្គល ឬក្រុមហ៊ុនប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់តែប៉ុណ្ណោះ៖ «សមត្ថកិច្ចរបស់គណៈកម្មការយើង គឺទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបតែបទល្មើស។ ដូច្នេះអ្វីដែលគេស្របច្បាប់របស់គេគឺមិនមានសិទ្ធិទេ។ អ៊ីចឹងសូមឱ្យខាងគាត់ស្នើទៅ អាជ្ញាធរដែនដី ឬក្រសួងពាក់ព័ន្ធ»។
អាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម លោក ស្រី វុឌ្ឍី និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានទេ ដោយទូរស័ព្ទរបស់លោកទាំងអស់មិនអាចទាក់ទងបាន។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល សកម្មជនការពារព្រៃឈើ និងនិស្សិត លើកឡើងថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមានឆន្ទៈចង់ការពារព្រៃឈើពិតប្រាកដមែននោះ ត្រូវបញ្ឈប់អាជីវកម្មឈើចេញពីព្រៃធម្មជាតិរាល់គ្រប់រូបភាពទាំងអស់ បញ្ឈប់ការចេញលិខិតដឹកជញ្ជូនឈើ (PC និងLP) បញ្ឈប់ការចេញអាជ្ញាប័ណ្ណនាំចេញឈើ ជាពិសេសត្រូវបិទរោងចក្រអារឈើ និងសិប្បកម្មកែឆ្នៃឈើទាំងអស់នៅទូទាំងប្រទេសតែម្ដង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។