សង្គមស៊ីវិលបារម្ភពីការឈូសឆាយកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃនៅតំបន់ព្រៃឡង់ខេត្តស្ទឹងត្រែង
2015.08.06
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលអះអាងថា ដីព្រៃស្រោងរាប់រយហិកតារ ដែលជាតំបន់ព្រៃឡង់ ក្នុងស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង រងការកាប់បំផ្លាញយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ ដើម្បីយកដីធ្វើជាកម្មសិទ្ធិឯកជន ដោយគ្មានការរារាំងពីអាជ្ញាធរ។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រៃឈើចោទប្រកាន់ថា សកម្មភាពឈូសឆាយដោយគ្រឿងចក្រជាទ្រង់ទ្រាយធំនៅឃុំកន្លង់ក្រមួន ជាប់ព្រំប្រទល់ឃុំអន្លង់ជ្រៃ ក្នុងស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ នេះ អាចជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងមន្ត្រីមានអំណាច និងអ្នកមានប្រាក់នៅពីក្រោយខ្នង។ ចំណែកមន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើអះអាងថា ដីដែលឈូសឆាយនោះ គឺសុទ្ធតែជាដីមានប្លង់កម្មសិទ្ធិដែលក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តធ្លាប់បានវាស់វែងរួចហើយ។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រៃឈើ នៅថ្ងៃទី៤ ខែសីហា អំពាវនាវឲ្យក្រសួងកសិកម្ម ស៊ើបអង្កេតមន្ត្រីថ្នាក់មូលដ្ឋាន ឬមន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃខេត្តស្ទឹងត្រែង ស្ដីពីកាតព្វកិច្ចអភិរក្សព្រៃឈើ និងការទទួលខុសត្រូវចំពោះភារកិច្ចការពារធនធានធម្មជាតិ។
ការអំពាវនាវនេះធ្វើឡើង ស្របពេលសកម្មភាពឈូសឆាយបំផ្លាញ និងកាប់រានដីព្រៃយកមកធ្វើជាដីកម្មសិទ្ធិឯកជន បានចាប់ផ្ដើមកម្រើកឡើងវិញ។ ចំណែកសកម្មភាពឈូសឆាយកាប់បំផ្លាញព្រៃនេះ ត្រូវបានមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកថា កំពុងក្លាយជាវប្បធម៌និទ្ទណ្ឌភាព ឬភាពគ្មានទោសពៃរ៍ របស់អ្នកមានប្រាក់ និងមានអំណាច រួមទាំងអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ដែលមន្ត្រីជំនាញហាក់មើលពុំឃើញពីសកម្មភាពកាប់ព្រៃឈើខុសច្បាប់សព្វថ្ងៃ។
សហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ អះអាងថា បច្ចុប្បន្ននៅឃុំអន្លង់ជ្រៃ ជាប់ព្រំប្រទល់ឃុំអន្លង់ក្រមួន មានសកម្មភាពអាប៊ុល និងអេស្កាវឺទ័រ ជាច្រើនគ្រឿង បានឈូសឆាយដីព្រៃស្រោង ដើម្បីយកដីធ្វើជាដីកម្មសិទ្ធិឯកជនអស់រាប់រយហិកតារ ចាប់តាំងដើមឆ្នាំ២០១៥។ បន្ទាប់ពីការឈូសឆាយនៅឃុំផ្សេងៗ អស់រាប់ពាន់ហិកតាររហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននៅមិនទាន់ឃើញអាជ្ញាធរចុះស៊ើបអង្កេត និងទប់ស្កាត់ឡើយ។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រៃឈើចាត់ទុកថា ហេតុផលដែលបណ្ដាលឲ្យកើតមានករណីឧក្រិដ្ឋកម្មព្រៃឈើយ៉ាងធំនេះ ថាជាការបណ្ដែតបណ្ដោយរបស់មន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើ និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។
សហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង ថ្លែងសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ថា ព្រៃនៅក្នុងឃុំអន្លង់ជ្រៃ ឃុំអន្លង់ក្រមួន ឃុំកាំងចាម និងឃុំឆ្វាំង ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ជាព្រៃស្រោង ជាតំបន់ព្រៃឡង់ ដែលមានដើមឈើរាប់ពាន់ប្រភេទ និងជាជម្រកសព្វព្រៃដ៏កម្រមួយចំនួនដូចជា សត្វដំរី សត្វខ្លា និងសត្វទន្សោងជាដើម ក៏ត្រូវរងគ្រោះធ្ងន់ធ្ងរពីពលរដ្ឋជនជាតិចាម និងពលរដ្ឋចំណាកស្រុកកាប់ធ្វើជាអាជីវកម្មដើម្បីយកដីលក់បន្ត។
បន្ថែមពីលើនេះ ព្រៃនៅតំបន់នោះ គឺជាព្រៃដែលអាចការពារពីការភ្លើងឆាបឆេះ ព្រោះដើមឈើធំៗ ជាពិសេសគឺដើមឈើផលិតជ័រទឹករបស់ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ។ ជាងនេះទៅទៀត ដោយសារតែសកម្មភាពមនុស្ស និងភាពចន្លោះប្រហោងរបស់អាជ្ញាធរ រួមទាំងមន្ត្រីជំនាញហាក់មិនយកចិត្តទុកដាក់ទប់ស្កាត់ការឈូសឆាយរានយកដី ធ្វើឲ្យព្រៃស្រោងរាប់ពាន់ហិកតារនៅតំបន់នោះ និងតំបន់ភ្នំម្លូរ ព្រៃឈើធំៗក្លាយជាវាល ដែលគ្រប់គ្រងកម្មសិទ្ធិឯកជន និងមួយផ្នែកជាកម្មសិទ្ធិអ្នកមានអំណាចអស់រាប់រយហិកតារនៅពេលបច្ចុប្បន្ន៖ «កំពុងតែកាប់ផ្ដួលឲ្យវាងាប់អាឈើធំៗ ហើយបានគេយកអាត្រាក់មកឈូស។ សព្វពាហនៈដូចជ្រូក ថាមានមួយចប់ ដឹងថាសត្វក្នុងព្រៃមានមួយចប់ ដំរី ២២ក្បាល»។
ឆ្លើយតបការលើកឡើងនេះ នាយផ្នែកស្ដីទីរដ្ឋបាលព្រៃឈើស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ លោក វ៉ា សុខា បញ្ជាក់យ៉ាងខ្លីថា ទីតាំងឈូសឆាយដីព្រៃនៅឃុំអន្លង់ជ្រៃ ជាប់ព្រំប្រទល់ឃុំអន្លង់ក្រមួន គឺជាទីតាំងដីដែលក្រុមនិស្សិតធ្លាប់វាស់វែង ផ្ដល់ប្លង់កម្មសិទ្ធិរួចរាល់ហើយ។
លោកថា ប្រសិនបើនរណាឃើញមានសកម្មភាពឈូសឆាយព្រៃ សូមទូរស័ព្ទរាយការណ៍ជូនលោកជាបន្ទាន់ ដើម្បីឲ្យមន្ត្រីជំនាញចុះអនុវត្តច្បាប់ភ្លាម៖ «ជាដីព្រៃជាអីហ្នឹង ជួយប្រាប់ខ្ញុំផងថា កន្លែងណា? ប៉ុន្តែច្រើនតែទីតាំងដីដែលគេឈូសហ្នឹង ច្រើនតែដីដែលគេវាស់វែងហើយ»។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះ អភិបាលស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ លោក ថោង ស្រាន់ ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី៤ សីហា ថា អាជ្ញាធរបានចាត់ឲ្យមន្ត្រីជំនាញស៊ើបអង្កេតពីមូលហេតុដែលបណ្ដាលឲ្យមានការឈូសឆាយដីព្រៃតំបន់នោះរួចរាល់ហើយ តែលទ្ធផលសម្រេចយ៉ាងណានោះ នៅមិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ដីនៅតំបន់នោះជាកម្មសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋ មានប្លង់កម្មសិទ្ធិនៅជាប់ផ្លូវខាងមុខ ចំណែកខាងក្រោយជាតំបន់ព្រៃស្រោង ហើយក្រុមពលរដ្ឋទាំងនោះបានឆ្លៀតឱកាសឈូសឆាយព្រៃដើម្បីរានយកដីនៅព្រៃខាងក្រោយ។ តែទោះជាយ៉ាងណាលោកថា អាជ្ញាធរកំពុងឃ្លាំមើលពីសកម្មភាពគ្រឿងចក្ររបស់ក្រុមឈ្មួញដែលឈូសឆាយនោះ៖ «ដោយសារយើងទៅសភាពការណ៍ហ្នឹងវាផុត វាគេចបាត់អស់ អ៊ីចឹងយើងនៅចាំដើម្បីបន្តបង្ក្រាបកិច្ចការហ្នឹង ហើយស្វែងរកអ្នកប្រព្រឹត្តហ្នឹងដើម្បីផ្ដន្ទាទោស»។
យ៉ាងនេះក្តី អ្នកភូមិអះអាងថា គ្រឿងចក្រដែលធ្វើសកម្មភាពឈូសឆាយព្រៃ ភាគច្រើនជារបស់ឈ្មួញអ្នកមានប្រាក់សម្រាប់ជួលឈូសឆាយព្រៃ ដោយគិតជាប្រាក់ក្នុងតម្លៃចាប់ពី ៤០០ដុល្លារ ដល់ ៥០០ដុល្លារក្នុងមួយហិកតារ ហើយរហូតមកដល់ថ្ងៃទី៤ ខែសីហា នេះ សកម្មភាពឈូសឆាយត្រូវបានផ្អាក និងគ្រឿងចក្រទាំងនោះត្រូវបានដឹកមកទុកនៅចម្ការអ្នកភូមិ។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រៃឈើនៃសមាគមអាដហុក ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ហូ សំអុល រកឃើញថា ការមិនទទួលខុសត្រូវចំពោះកាតព្វកិច្ចការពារព្រៃឈើរបស់មន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើ កំពុងបង្កឲ្យធនធានធម្មជាតិប្រឈមហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរ ហើយដីដែលធ្លាប់តែសម្បូរដោយព្រៃឈើ ក៏បានក្លាយទៅជាទីវាល ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បុគ្គលឯកជនរបស់អ្នកមានប្រាក់មានអំណាច។ លោកបារម្ភថា ដីព្រៃរាប់ពាន់ហិកតារ នឹងត្រូវក្លាយជាដីកម្មសិទ្ធិរបស់អ្នកមានប្រាក់ អ្នកមានអំណាច ប្រសិនបើមន្ត្រីជំនាញមិនទប់ស្កាត់ឲ្យទាន់ពេលវេលា។
លោក ហូ សំអុល អះអាងថា ភាពចន្លោះប្រហោងរបស់មន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ឬការប្រងើយកន្តើយមិនអនុវត្តច្បាប់ រងការរិះគន់ថា ព្រៃឈើបានក្លាយទៅជាទីវាល៖ «មានជនខិលខូចមួយចំនួនមកកាប់រុករានដីព្រៃខុសច្បាប់ ដើម្បីយកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ ហើយមួយទៀត មកឈូសឆាយជាលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំរហូតដល់ជួលអាត្រាក់ទៅឈូស គឺជាការទទួលខុសត្រូវរបស់អាជ្ញាធរហ្នឹងហើយ បើសិនជាគាត់មិនទទួលខុសត្រូវ មានន័យថា គាត់ប្រាកដជាមានការឃុបឃិត»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ សហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង ព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងពីវិនាសកម្មព្រៃឈើ និងអំពាវនាវឲ្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ផ្ដល់សិទ្ធិស្របច្បាប់ដល់សហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ខែត្រស្ទឹងត្រែង ដើម្បីឲ្យសហគមន៍ធ្វើសកម្មភាពអភិរក្សដោយស្របច្បាប់ និងចូលរួមចំណែកទប់ស្កាត់បទល្មើសផ្សេងៗដែលកើតឡើងនៅតំបន់ព្រៃឡង់ ព្រមទាំងសហការជាមួយអាជ្ញាធរ និងមន្ត្រីជំនាញគោលបំណងដើម្បី អភិរក្សព្រៃឡង់ ដែលជាសម្បត្តិធម្មជាតិដ៏មានតម្លៃសម្រាប់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ។
ការសិក្សាដែលចេញផ្សាយកាលពីដើមឆ្នាំ២០១៥ ដោយទីភ្នាក់ងារជំនួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ ហៅកាត់ថា យូ.អេស.អេ.អាយ.ឌី (USAID) ឲ្យដឹងថា ព្រៃឡង់នៅកម្ពុជា គឺជាតំបន់ដែលមានជីវចម្រុះលំដាប់អន្តរជាតិមួយក្នុងចំណោមតំបន់ជីវចម្រុះសំខាន់ៗទាំង ១០ នៅក្នុងពិភពលោក។ ជាងនេះទៅទៀត ព្រៃឡង់លាតសន្ធឹងលើផ្ទៃដីខេត្ត ៤ ដូចជាខែត្រក្រចេះ កំពង់ធំ ស្ទឹងត្រែង និងព្រះវិហារ និងមានប្រជាសហគមន៍ជាង ២សែន ៥ម៉ឺននាក់ រស់នៅក្នុងភូមិប្រមាណ ៣៤០ជុំវិញតំបន់ព្រៃឡង់ ពឹងអាស្រ័យស្ទើរតែទាំងស្រុងលើអនុផលពីព្រៃឈើសម្រាប់ការចិញ្ចឹមជីវិត ដូចជាការបោចវល្លិផ្ដៅ បរបាញ់សត្វ រកឃ្មុំ ដងជ័រទឹក និងបន្លែផ្លែឈើជាដើម។ ការបាត់បង់ព្រៃឈើនេះ គឺជាឧបសគ្គចម្បងរបស់ពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិច ដែលធ្លាប់ពឹងអាស្រ័យផលលើអនុផលព្រៃឈើ ដូចជាដងជ័រទឹក និងរកឃ្មុំជាដើម កំពុងបាត់បង់បន្តិចម្តងៗពីការកាប់បំផ្លាញដើម្បីយកដី៕