មន្ត្រី​ក្រសួង​កសិកម្ម​ថា បទល្មើស​ព្រៃឈើ​បន្ត​កើតមាន​ព្រោះ​ខ្វះ​មន្ត្រី​ល្បាត​ព្រៃឈើ

នៅក្នុង​សន្និសីទ​ស្ដីពី​សមិទ្ធផល​ក្រសួង​កសិកម្ម​រយៈពេល​៥​ឆ្នាំ ប្រធាន​រដ្ឋបាល​ព្រៃឈើ​លោក កែវ អូម៉ាលីស្ស ថ្លែង​ថា បទល្មើស​ព្រៃឈើ​នៅ​កែវសីមា ស្រែ​ពក បន្ត​កើតមាន​ព្រោះ​ខ្វះ​កម្លាំង​មន្ត្រី​ល្បាត​ព្រៃ​។ មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល​មិន​យល់​ស្រប​ចំពោះ​ការ​លើកឡើង​នេះ​ទេ និង​ថា ការ​កាប់​ព្រៃឈើ​ខុស​ច្បាប់​មិន​អាច​បញ្ឈប់​បាន គឺ​ដោយសារតែ​អំពើពុករលួយ​ជា​ប្រព័ន្ធ​ទៅវិញ​ទេ។

ប្រធាន​រដ្ឋបាល​ព្រៃឈើ​លោក កែវ អូ​ម៉ាលី​ស្ស ថ្លែងថា បទល្មើស​ព្រៃឈើ​នៅ​តំបន់​កែវ​សីមា និង​ស្រែ​ពក បន្ត​កើតមាន​ព្រោះ​ខ្វះ​កម្លាំង​មន្ត្រី​ល្បាត​ព្រៃ​។ លោក​បាន​ថ្លែង​បែបនេះ​ក្នុង​ស​ន្និសិទ​ស្ដីពី សមិទ្ធផល​ក្រសួងកសិកម្ម​រយៈពេល​៥​ឆ្នាំ ដែល​ធ្វើឡើង​នៅ​ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី កាលពី​ព្រឹក​ថ្ងៃទី​១៩ កក្កដា៖ «ចំនួន​មន្ត្រី​អនុវត្ត​ច្បាប់​នៅ​ទីនោះ គឺ​មាន​ចំនួន​តិច អានេះ​ជា​បញ្ហា​ប្រឈម​កន្លងមក មួយទៀត​គឺ​បញ្ហា​ជាប់​ព្រំដែន​នេះ តំបន់​កែវ​សីមា និង​តំបន់​ស្រែ​ពក​នេះ ព្រំប្រទល់​ជាប់​នឹង​វៀតណាម​ហ្នឹង រាប់រយ គីឡូម៉ែត្រ ជាប់​ផ្ទាល់​តែម្ដង អ៊ីចឹង​នៅ​រដូវ​ខែប្រាំង​នេះ​គឺថា ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្លង​តែ​បន្តិច​ដល់​ហើយ អញ្ចឹង​បទល្មើស​មាន​ភាព​លំបាក​ក្នុង​ការ​ទប់ស្កាត់​មែនទែន​នៅ​ក្នុង​រដូវប្រាំង រដូវភ្លៀង​យើង​ដើរ​អត់​ដល់ ក៏​ជា​ការ​លំបាក​មួយទៀត​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​បញ្ហា​នេះ»។

ជុំវិញ​ការ​លើកឡើង​របស់​មន្ត្រី​រដ្ឋបាល​ព្រៃឈើ​នេះ ប្រធាន​ផ្នែក​កម្មវិធី​ស្រាវជ្រាវ និង​តស៊ូ​មតិ​នៃ​សមាគម​បណ្ដាញ​យុវជន​កម្ពុជា លោក ហេង គីមហុង យល់ឃើញ​ថា ការ​លើកឡើង​នេះ មិន​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​បញ្ហា​ពិតប្រាកដ​ដែល​បណ្ដាល​ឱ្យ​មានការ​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ​ដោយ​ខុសច្បាប់​នោះ​ទេ​។ លោក​ប្រាប់​អាស៊ីសេរី​ឱ្យ​ដឹង​ថា បញ្ហា​ចម្បង​ដែល​បណ្ដាល​ឱ្យ​បទល្មើស​នៅតែ​កើតមាន គឺ​បណ្ដាលមកពី​អំពើពុករលួយ​ជា​ប្រព័ន្ធ​ទៅវិញ​ទេ​។ លោក​បន្ថែម​ថា ការ​បង្កើន​ចំនួន​មន្ត្រី​អនុវត្ត​ច្បាប់ ឬ​ចុះ​ល្បាត​ព្រៃ នឹង​នៅតែ​មិនអាច​កាត់បន្ថយ​បទល្មើស​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ​បាន​ឡើយ ប្រសិនបើ​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ​មិន​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​មន្ត្រី​ទាំងនោះ​ធ្វើការ​ដោយ​ភាពស្មោះត្រង់ និង​មាន​ទំនួល​ខុសត្រូវ​ពិតប្រាកដ​៖ «យើង​ធ្លាប់​បាន​រក​ឃើញ ហើយ​យើង​ធ្លាប់​បាន​ជួប​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប្រមាណ​ជា​២០០​នាក់ ក្នុង​នោះ​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជិត​៥០​ភាគរយ បាន​លើកឡើង​ថា ខ្លួន​បានឃើញ​មានការ​ប្រព្រឹត្តិ​អំពើពុករលួយ​នៅក្នុង​តំបន់​ការពារ​ធម្មជាតិ​។ ទន្ទឹម​ជាមួយគ្នា​ហ្នឹង​ដែរ យើង​ឃើញ​ថា​អង្គការ​អន្តរជាតិ​មួយចំនួន​ដូចជា អង្គការ​លើកលែង​អន្តរជាតិ (Amnesty International) ឬក៏ USAID ក៏​ធ្លាប់​លើកឡើង​អំពី​កត្តា​បារម្ភ អើ​អំពី​ការប្រព្រឹត្តិ​អំពើពុករលួយ​នៅក្នុង​តំបន់ការពារធម្មជាតិ ដែល​ជា​កត្តា​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​បាត់បង់​ព្រៃឈើ​នេះ​ដែរ​បាទ»។

​របាយការណ៍​របស់​អ្នកឃ្លាំមើល​ព្រៃឈើ​រកឃើញ​ថា ក្រុម​ឧកញ៉ា​មួយចំនួន ជា​ឈ្មួញ​រកស៊ី​ឈើ​ធំៗ និង​ជា​មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់​របស់​រដ្ឋាភិបាល នៅតែ​បន្ត​រកស៊ី​កាប់​ឈើ​យ៉ាង​សស្រាក់សស្រាំ​ដដែល ព្រមទាំង​គ្មាន​ចំណាត់ការ​ច្បាប់​ពី​អាជ្ញា​ធរមាន​សមត្ថកិច្ច​នោះ​ទេ​។ ពួក​អ្នកឃ្លាំមើល​ថា គឺ​រដ្ឋាភិបាល​ផ្ទាល់​តែម្ដង ដែល​តែង​ចេញមុខ​ការពារ​អ្នក​ជួញ​ឈើ​ខុសច្បាប់ របស់​ក្រុម​ឧកញ៉ា និង​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន​ទាំងនោះ។

ទាក់ទង​ជាមួយ​ការ​លើកឡើង​នេះ សកម្មជន​ការពារ​ព្រៃ​ឡង់ លោក ថោង កុយ ប្រាប់​អាស៊ីសេរី​ឱ្យ​ដឹង​ថា ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ​គួរ​លើកទឹកចិត្ត​ដល់​ប្រជា​សហគមន៍​ចូលរួម​ជួយ​ល្បាត​ព្រៃ​ដើម្បី​ទប់​ស្ដា​ឲត់​បទ​ល្មើស​កាប់​ព្រៃឈើ ជាជាង​បន្ថែម​មន្ត្រី​អនុវត្ត​ច្បាប់ ព្រោះ​កន្លងមក ការ​ដឹកឈើ​ខុសច្បាប់​ចេញពី​ព្រៃ​តែង​មាន​ការ​ឃុបឃិត​ពី​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ​៖ «មន្ត្រី​នៅ​ហ្នឹង​គាត់​ក៏​ជា​ឈ្មួញ គាត់​ក៏​អ្នកទិញ ប្រមូល​ទិញ​ឈើ​ពី​ឈ្មួញ​ខុសច្បាប់​ដែរ ដឹក​មក​អ៊ីចឹង​ហើយ​ក៏​មាន​ឈ្មួញ​ពី​ក្រៅ​ទៅ​ដឹក​ចេញ​មក​ដើម្បី​ចែកចាយ​ទៅកាន់​ដេប៉ូ​ផ្សេងៗ ហើយក៏​មានការ ដូច​បង​ធ្លាប់​ដឹង​ហើយ មានការ​កាង​ការ​អី​អញ្ចឹង​ដូច​អ្នកកាសែត​ទៅ​អ៊ីចឹង មាន​មន្ត្រី​ណាមួយ​កាង​រត់​ផ្លូវ រត់​អី​អញ្ចឹង អាហ្នឹង​រឿង​ហ្នឹង​គឺ​មាន ដូច​អត់​មាន​ថា​ស្រាកស្រាន្ត​ណា នៅតែ​មាន​ជា​ហូរហែ»។

របាយការណ៍​អង្គការ​លើកលែងទោស​អន្តរជាតិ (Amnesty International) ) រកឃើញ​ថា ការ​កាប់​ឈើ​ខុសច្បាប់​ក្នុង​តំបន់​ព្រៃ​ការពារ​ធម្មជាតិ បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ជា​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស និង​លុបបំបាត់​ទំនៀមទម្លាប់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នៅ​កម្ពុជា​។ របាយការណ៍​ដដែល​បញ្ជាក់​ថា នៅ​កម្ពុជា​មានការ​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ​ខ្ពស់​ជាង​គេ​នៅ​លើ​ពិភពលោក ក្នុង​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ទសវត្សរ៍​ចុងក្រោយ​នេះ ដោយ​បាន​បាត់បង់​ព្រៃឈើ​ប្រមាណ ៦៤%​នៃ​គម្រប​ព្រៃឈើ​ចាប់​តាំងពី​ឆ្នាំ​២០១១ រហូត​បច្ចុប្បន្ន៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។